პანდემია, შვედური მოდელი: ”მთავრობები უნდა ენდონ ხალხს”

პანდემიასთან ბრძოლის შვედური სტრატეგიის მთავარი პრინციპი ბევრისთვის მარტივად და მიმზიდველად ჟღერდა: არავინ უნდა ჩაიკეტოს და არაფერი უნდა აიკრძალოს. ეს პანდემიასთან გამკლავების შვედური მოდელია, რომელიც ყველაზე მეტ ყურადღებას იქცევს. მაგრამ გაამართლა თუ არა ამან? 10 მილიონიან ქვეყანაში  COVID-19– ისგან თითქმის ექვსი ათასი ადამიანი გარდაიცვალა – რაც პატარა სკანდინავიისთვის ბევრია.

შვედეთის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სააგენტოს მთავარმა ეპიდემიოლოგმა ნილს ანდერს ტეგნელმა, რომელსაც ქვეყნის მთავრობამ პანდემიის წინააღმდეგ ბრძოლა დაავალა, რუსული “ნოვაია გაზეტას” კითხვებს უპასუხა.

20 აგვისტოდან შვედეთში COVID-19-ით ინფიცირების ახალი შემთხვევების რიცხვი სწრაფად იკლებს. ამ დროისთვის დაფიქსირებული დღიური მაქსიმუმი 333 ახალი შემთხვევაა. გერმანიაში ეს მაჩვენებელი იმავე პერიოდში იყო 2,034, ესპანეთში – 12 183, საფრანგეთში – 10 563. საერთო ჯამში, პანდემიის დაწყებიდან შვედეთში 87,5 ათასი ადამიანი დაავადდა კორონავირუსით, 5 860 ადამიანი გარდაიცვალა, სიკვდილიანობის პიკი იყო აპრილში. შემოდგომაზე ყოველდღიურად ერთიდან ხუთამდე გარდაცვალების ფაქტი ფიქსირდება.

– რა არის ვირუსის გავრცელების დაბალი მაჩვენებლის გასაღები? ფსონი ჯოგურ იმუნიტეტზე თუ სხვა რამ?

– მთავარია ხალხი, რომელიც ზედმიწევნით ასრულებდა რეკომენდაციებს, რომლებსაც ვაძლევდით. ამან შეინარჩუნა მაჩვენებლები საკმაოდ დაბალ დონეზე მთელ შვედეთში, სხვა ქვეყნებთან შედარებით.

• შვედური სასწაული მაინც არ გამოვიდა – კორონავირუსით გარდაცვლილთა უზარმაზარი რიცხვი და დიდი აფეთქების საფრთხე

• რუსეთი: ვის ეშინია 5G-ს და რატომ

• აფხაზეთი: რატომ არ სურთ ექიმებს კორონავირუსით ინფიცირებულთა მკურნალობა

– ახალი სასწავლო წლის დაწყებამ შეიძლება როგორმე იმოქმედოს შვედეთის ეპიდემიოლოგიურ სიტუაციაზე?

– სკოლებში, სადაც ბავშვები სწავლობენ მე -9 კლასამდე, ანუ 15 წლამდე, ვირუსი თითქმის არ ვრცელდება. ახლა, როდესაც 16-19 წლის ბავშვებისთვის საშუალო სკოლებს ვხსნით, ინფექციის შემთხვევები ჩნდება, მაგრამ ეს არ არის საშიში – ბავშვები სერიოზულად არ ავადდებიან, მათ არ სჭირდებათ ჰოსპიტალიზაცია და მკურნალობა. ისინი ინფექციას გადასცემენ ერთმანეთს, მაგრამ არა მოხუცებს ან რისკის ქვეშ მყოფ პირებს. და ეს დაავადებების არც თუ ისე დიდი პროცენტია.

– ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ თქვენს ღია საზოგადოების სტრატეგიას უკვე სამაგალითო უწოდა. შეუძლიათ სხვა ქვეყნებს თქვენი მოდელი ნიმუშად აიღონ?

– ზოგიერთი რამ, რაც შვედეთში გამოვიყენეთ, შეიძლება სხვა ქვეყნებმაც გადმოიღონ. მაგალითად, ქვეყნების უმრავლესობას შეუძლია  არ დახურონ სკოლები, ამას რაიმე განსაკუთრებული  შედეგი არ მოჰყვება. ეს არის შვედეთის გამოცდილებიდან მიღებული გაკვეთილი. უფრო მეტიც, მთავრობებს შეუძლიათ საკუთარ მოსახლეობას უფრო მეტად ენდონ, ვიდრე აქამდე.

– მაშასადამე, პანდემიასთან ბრძოლა ნდობაა და არა აკრძალვები?

– ყოველ შემთხვევაში, შვედეთში ნამდვილად ასეა. თუ ადამიანები რაღაცას აკეთებენ საკუთარი ნებით, მათთვის ბევრად უფრო ადვილია რეკომენდაციების დაცვა, ვიდრე მაშინ, როცა იძულებულები იქნებიან. თქვენ ყოველთვის შეგეძლებათ მოძებნოთ საშუალება, რომ გვერდი აუაროთ იმას, რის გაკეთებაც არ გსურთ.

– რამე კონკრეტული ვაქცინის გამოჩენას ელით?

 – თუ დავუჯერებთ იმას, რასაც ფარმაცევტული კომპანიები გვეუბნებიან, შეიძლება ახალი წლისთვის ვაქცინას ველოდოთ.

– ევროპის მხოლოდ ორმა ქვეყანამ თქვა უარი ლოქდაუნზე: შვედეთმა და ბელარუსმა. ნუთუ იქაც ხელისუფლებას მოსახლეობის ნდობის იმედი ჰქონდა შეზღუდვების ნაცვლად?

– მე არც ისე კარგად ვარ გათვითცნობიერებული ბელარუსის თემაში, რომ ვიმსჯელო საზოგადოების ნდობის შესახებ მთავრობის მიმართ. მაგრამ არსებული ვითარება ეჭვს იწვევს, არსებობს თუ არა იქ საერთოდ ნდობა, იმის მსგავსი, როგორიც შვედეთშია.