როდესაც ხელისუფლებას აფხაზური ენის გადარჩენა უნდა, მაგრამ არ იცის, როგორ

აფხაზეთში, ერთი დღის განმავლობაში, მიიღეს და გააუქმეს გადაწყვეტილება იმის შესახებ, რომ ეთნიკურად აფხაზ ბავშვებს სწავლა მხოლოდ აფხაზურ სკოლებში, აფხაზურ ენაზე შეუძლიათ. 

გადაწყვეტილება განათლების მინისტრმა მიიღო, პრემიერ-მინისტრმა კი – გააუქმა, როგორც ჩანს, საზოგადოების უკიდურესად ნეგატიური რეაქციის გამო.

მაგრამ აფხაზური ენის შენარჩუნებისა და პოპულარიზაციის პრობლემა კვლავ რჩება.

როდესაც არავის აინტერესებს შედეგი 

ეს ისტორია საერთოდ არ ეხება აფხაზურ ენას, არამედ, ზოგადად, აფხაზური მენეჯმენტის მდგომარეობას.

როდესაც ისეთი რანგის ჩინოვნიკს, როგორიც მინისტრია, ასეთი ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვს აფხაზეთის საბაზო პრინციპებთან, კერძოდ, კონსტიტუციასთან დაკავშირებით, წარმოდგენაც არ მინდა, რა ხდება აფხაზური ბიუროკრატიის დაბალ ეშელონებში.

კარგია, რომ პრემიერ-მინისტრმა ალექსანდრ ანქვაბმა დაიჭირა თავი და თავისი მინისტრის ბრძანება გააუქმა. თუმცა, თავს შევიკავებ მისი შექებისგან, რადგან, ის თავიდანვე საქმის კურსში უნდა ყოფილიყო საკუთარი მინისტრის განზრახვის თაობაზე, განსაკუთრებით ისეთი გამოუცდელის, როგორიც ინალ გაბლიაა.

• ტყვაჩელი – ქალაქი აფხაზეთში, რომელიც გადარჩენისთვის იბრძვის 

• აფხაზეთში პანდემიის დროს ნარკოტიკებთან ბრძოლის თავისებურებები 

გაბლია სულ რაღაც 28 წლისაა და განათლების სფეროში მუშაობის გამოცდილება ფაქტობრივად არ გააჩნია.

ეჭვქვეშ არ ვაყენებ ახალგაზრდა მინისტრის პოზიტიურ ზრახვებს, მაგრამ ასეთი გადაწყვეტილებები მოითხოვს წინასწარ სიღრმისეულ ექსპერტულ შეფასებას იმ მიზეზებისა, რის გამოც აფხაზური ენა აღარ არის ბევრი აფხაზისთვის მშობლიური ენა.

ამას გარდა, საჭიროა დეტალურად გაწერილი პრობლემის გადაწყვეტის გზების წარმოდგენა.

აფხაზეთში, უკვე ათ წელზე მეტია მოქმედებს კანონი აფხაზური ენის შესახებ. არსებობს მისი განვითარების რამდენიმე პროგრამა, საკმაოდ კარგი დაფინანსებით.

თუმცა, რამდენად ეფექტიანია მთელი ეს ზომები – არავინ იცის. არ არსებობს არანაირი მონაცემები პროგრესის შესახებ. შესაძლოა, იმიტომ, რომ შედეგი ნულია.

აფხაზეთში, ზოგადად, მიუღებელია შედეგებზე კითხვის დასმა. ეს ეხება არა მხოლოდ აფხაზური ენის განვითარებას, არამედ საერთოდ ყველა სფეროს.

როდესაც სიტუაცია კრიტიკული ხდება – მიმართავენ პატრიოტულ მოწოდებებს, რომლითაც შეიძლება ნებისმიერი მღელვარების შეჩერება.

აი, ახლაც, განათლების მინისტრის დამცველები ამბობენ, რომ მას ხელს უშლიან ისინი, ვისაც არ სურს აფხაზური იყოს რეალური სახელმწიფო ენა. კიდევ ცოტაც და, მათ, ვინც მინისტრის გადაწყვეტილებას ეწინააღმდეგებიან, სამშობლოს გამყიდველთა რიგებში ჩაწერენ.

მაგრამ ისინი, ვინც ყვირიან – „თქვენ არ გიყვართ აფხაზური ენა!“, არ სვამენ კითხვას: იქნება თუ არა ეფექტიანი ყველა აფხაზი ბავშვის აფხაზურ სკოლაში გაგზავნა? რამდენად შეეძლებათ მათ იქ ენის შესწავლა?

რა არ არის წესრიგში აფხაზურ სკოლებში 

ბევრი აფხაზური ოჯახი, სადაც ბავშვები ვერ ლაპარაკობენ მშობლიურ ენაზე, ამ პრობლემის გადაწყვეტას მინისტრის სპეციალური ბრძანების გარეშეც ცდილობენ და აფხაზურ სკოლებს ირჩევენ.

მაგრამ სწორედ აქ იწყება პრობლემები.

სასწავლო პროგრამა აფხაზურ სკოლებში უკვე პირველი კლასიდან შედგენილია იმ ბავშვებისთვის, რომლებიც უკვე კარგად ფლობენ აფხაზურ ენას.

ასეთ პირობებში მოხვედრილი ბავშვი, რომელმაც აფხაზური ენა არ იცის, სკოლის დასრულებისთვის, დიდი ალბათობით, მხოლოდ ანბანს ისწავლის და რამდენიმე ლექსს დაიზეპირებს.

მაგრამ, ძირითადად, მშობლებს იმის შიშით, რომ სხვა საგნების სწავლა დიდად დაზარალდება, შვილები სწრაფად გადაჰყავთ რუსულ სკოლებში.

იქაც ასწავლიან აფხაზურ ენას – თუკი სწავლებად შეიძლება ჩაითვალოს კვირაში, დაახლოებით, ორი გაკვეთილი, როდესაც მასწავლებელი (იშვიათი გამონაკლისის გარდა) უბრალოდ იმყოფება კლასში.

პრაქტიკული დაკვირვება აჩვენებს, რომ ვერც აფხაზურ სკოლებსა და ვერც რუსულში, საშუალოსტატისტიკური ბავშვი აფხაზურ ენას ვერ ითვისებს.

სკოლების გარდა, არსებობს აფხაზური ენის შემსწავლელი კურსებიც, რომელთაც სახელმწიფო აფინანსებს, მაგრამ იქაც ნულოვანი წარმატებაა.

და ხელისუფლებაში არავის, მთელი ამ დროის განმავლობაში, როდესაც უაზროდ დაიკარგა წლები და უზარმაზარი თანხა, არ დაუსვამს კითხვა: რატომ მოხდა ასე?

და სწორედ ამ კითხვაზე პასუხი არის განათლების მინისტრის უპირველესი ამოცანა. და მხოლოდ ამის შემდეგ განკარგულების გამოცემა, რომელსაც რეალურად შეუძლია სიტუაციის უკეთესობისკენ შეცვლა.