აფხაზეთში პანდემიის დროს ნარკოტიკებთან ბრძოლის თავისებურებები
ე.წ. საზღვრის ჩაკეტვამ დიდი ხნის განმავლობაში, სხვა ყველაფერთან ერთად, აფხაზეთში ნარკოდამოკიდებული პირების ცხოვრებაზე და ნარკოტიკების ბრუნვაზეც იმოქმედა. ხელისუფლება კანაფის პლანტაციების წინააღმდეგ წარმატებული ბრძოლით ამაყობს, თუმცა ”პლანის” შოვნა აფხაზეთში პრობლემა ნამდვილად არ არის.
ნარკოდილერები ჩაკეტილი საზღვრის პირობებშიც კი უფრო მძიმე ნარკოტიკების შემოტანის გზებს პოულობდნენ – იმის მიუხედავად, რომ ამ დანაშაულისთვის აფხაზეთში სიკვდილით დასჯაა გათვალისწინებული. ე
ქსპერტების აზრით, ნარკოტიკების მოხმარება აფხაზეთში კარანტინის პერიოდში შემცირდა.
ნადირობა “ნარკომაფიაზე”
თუ აფხაზეთის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ვებგვერდს გახსნით, მთავარი სიახლეები შემდეგი შინაარსის იქნება: “ნარკოტიკული ნივთიერებების შემცველი უკანონო მცენარეების უკანონო გაშენება”, “ნარკოტიკული ნივთიერებების უკანონო ფლობა”, “ფსიქოტროპული ნივთიერებების უკანონო ფლობა და გამოყენება”.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურის მიერ გავრცელებული ვიდეოჩანაწერები ასევე მთლიანად მარიხუანას ამიძირკვისა და ძლიერმოქმედი აბების ამოღების კადრებისგან შედგება.
დამრღვევთა გვარებს და სახეებს არავინ მალავს. ოპერატიული ინფორმაციით, დაკავებულთა სისხლში ძირითადად მეტადონს, მორფინს და მარიხუანას პოულობენ.
• მოსაზრება: აფხაზეთში კრიზისი გარდაუვალია – მნიშვნელოვანია, როგორ შეხვდება მას ხელისუფლება
• საქართველოში მარიხუანის მოწევა შეიძლება? რა წერია ახალ კანონში?
• მოსაზრება: „კრიმინალური აფხაზეთი – როგორ მივიღეთ ის?“
მაგრამ არსებობს ფაქტები, რომლებსაც ვერ ნახავთ ოპერატიულ ცნობებში და რომლებსაც ადამიანები ძირითადად მესენჯერების საშუალებით ეცნობიან.
”გაიგეთ, გუშინ ესა და ეს მეტადონზე დაიჭირეს? საზღვარზე გადატანა უნდოდა. მაგრამ ნამდვილად თავს დააღწევს,”- ასეთი ამბები შინაგან საქმეთა სამინისტროს ვებგვერდზე არ მოიპოვება, თუმცა სოხუმის ნებისმიერ ეზოში აქტიურად განიხილება.
სოხუმში თითქმის ყველას ჰყავს მეგობარი, რომელსაც ნებისმიერ დროს “პლანის” შოვნა შეუძლია. ამიტომ, “მოსაწევთან” და “წამალთან” ბრძოლის თემა ყველასთვის ნაცნობია.
”არ ჯობდა, პირიქით, “პლანი” დაეკანონებინათ? ამით სოფლის მეურნეობას და ტურიზმს ეშველებოდა, – ამბობს სოხუმის მკვიდრი ლევანი (სახელი შეცვლილია), – ისინი დაიჭირონ, ვინც გასაჩხერს ყიდის და სასახლეები აქვთ აშენებული, ხელშეუხებლები არიან ამ თავისი ჭიშკრების მიღმა. და ამ დროს ინვალიდს იჭერენ, ვინც ტკივილს პლანით იყუჩებს. ან ვინც ორი ბუჩქი დარგო და შეიძლება ერთი-ორჯერ მეზობელს გაუყო. ესაა მთელი ნარკობიზნესი? სადაა სამართალი?”
კანონი სამართლიანი ყოველთვის არაა
ნარკომანიის წინააღმდეგ ბრძოლა ყველა ჯურის პოლიტიკოსის გამოსვლების ძირითადი თეზისია, განსაკუთრებით კი წინასაარჩევნოდ.
შინაგან საქმეთა მინისტრმა დიმიტრი დბარმა კი გადაწყვიტა შეასრულოს რიტორიკული მოწოდება “ხუთწლედის განმავლობაში ნარკომანიის დამარცხების” თაობაზე. მისი ხელმძღვანელობით, ნარკოტიკების ბრუნვის კონტროლის განყოფილებამ ადგილობრივი წარმოების ნარკოტიკის – ყაყაჩოსა და მარიხუანას განადგურება დაიწყო.
ყოველ შემთხვევაში, ასეთი შთაბეჭდილება იქმნება შსს-ს ოპერატიული ანგარიშების შესწავლის შემდეგ. რადგან სხვა ტიპის ნარკოტიკები, ოფიციალური ინფორმაციის თანახმად, დღეს გაცილებით ნაკლებად არის გავრცელებული.
”ძალიან კარგია, რომ მათ გადაწყვიტეს მარიხუანის მომყვანებს მიხედონ, – ამბობს ადვოკატი ინგა გაბილაია. – მაგრამ კანონი, რომელიც ერთსა და იმავე სასჯელს ითვალისწინებს მათთვის, ვინც საკუთარი მოხმარებისთვის ზრდის “პლანს” და მათთვისაც, ვინც კანაფის პლანტაციებს ამუშავებს, რბილად რომ თქვათ, უსამართლოა.”
სისხლის სამართლის კოდექსის თანახმად, 10-დან 12 წლამდე თავისუფლების აღკვეთაა გათვალისწინებული მათთვის, ვინც კანაფის ექვსზე მეტ ძირს დარგავს.
”კანონი არ არჩევს, ადამიანს ექვსი ძირი კანაფი უდგას აივანზე, თუ კანაფის მინდორს ამუშავებს. ორივე ერთნაირად ისჯება. ნორმალური ადამიანისთვის განსხვავება ნათელია, ოღიონდ არა კანონისთვის ,”- ამბობს ინგა გაბილაია.
სტატისტიკის თანახმად, 2019 წელს ნარკოტიკული და ფსიქოტროპული ნივთიერებების უკანონო მიმოქცევისთვის, სისხლის სამართლის საქმე 164 ადამიანის წინააღმდეგ აღიძრა, ხოლო წელს, ექვსი თვის განმავლობაში, 34-ის წინააღმდეგ.
2020 წლის იანვრიდან, აფხაზეთში ძალაში შევიდა პოსტ-საბჭოთა სივრცისთვის უპრეცედენტოდ მკაცრი კანონი – სიკვდილით დასჯა ან სამუდამო პატიმრობა განსაკუთრებით დიდი ოდენობით ნარკოტიკების გავრცელებისთვის.
თუმცა, ასეთი სასტიკი სასჯელის გამოყენების პრეცედენტი აფხაზეთში ჯერ არ ყოფილა.
ნარკოტიკები და კარანტინი
ივლისის ბოლოს მცენარეული წარმოშობის ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლა ჩაცხრა. კანაფის და ყაყაჩოს ნარგავები განადგურდა და ნარკოტრანზიტის დრო დადგა. პანდემიის დროს, აფხაზეთ-რუსეთის ჩაკეტილი საზღვრით თითქოს, ნარკოტიკის კონტრაბანდა შეუძლებელი გახდა. თუმცა, სამართალდამცველების ანგარიშების თანახმად, ნარკოტიკების გადატანას გარკვეული პირები საკურთარი სხეულით ცდილობდნენ, ანუ უბრალოდ ყლაპავდნენ მათ.
ივლისში ორი ასეთი ადამიანი დააკავეს, რომლებსაც ნარკოტიკის შემცველი გადაყლაპული კაფსულები უპოვეს.
თანაც, საზღვარი მთლიანად არ იყო ჩაკეტილი. ორმაგი მოქალაქეობის მქონე ნებისმიერ მოქალაქეს მისი გადაკვეთა ერთხელ შეეძლო. ნარკოდილერებიც ამ ხვრელს იყენებენ.
გარდა ამისა, საზღვარს სატვირთო მანქანებიც კვეთდნენ.
ნარკოტიკებით მოვაჭრეები სატრანსპორტო საშუალებებს იყენებენ წამლის გადასატანად, – ამბობენ სამართალდამცავები. ისინი ნარკოტიკების პაკეტს მაგნიტით უმაგრებდნენ რუსეთიდან მომავალ მანქანებს, ხოლო, აფხაზეთის ტერიტორიაზე მათი თანამზრახველები ამ პაკეტს იღებდნენ. ისე, რომ ეს ყველაფერი სატვირთო მანქანის მძღოლისთვის უცნობი რჩებოდა.
ალხასი სოხუმის ერთ-ერთი მაღაზიის მომმარაგებელია. კვირაში ორჯერ იგი კრასნოდარში საქონლის შესაძენად დადის და თითოეული მოგზაურობის დროს უზარმაზარ სტრესს განიცდის.
”ყველა გაჩერების დროს მე და ჩემი მეწყვილე მანქანას ვამოწმებთ. და იმ მომენტში, როდესაც ჩვენ საზღვარს ვკვეთთ, ყოველ წამს ვაკვირდებით, თუ ვინ დადის ჩვენს გვერდით. სანამ დოკუმენტებით ვარ დაკავებული, ჩემი მეწყვილე მანქანას ერთი ნაბიჯით არ ტოვებს, ღმერთმა ნუ ქნას, “ბარიგებმა” რაღაცა დაგვიმაგრონ. მე ოჯახი, შვილები მყავს, არ მივცემ თავს უფლებას ასეთი პრობლემები შევიქმნა. ვიცი, რომ ყოფილა შემთხვევები, როდესაც ნარკოტიკებით ვაჭრობას როგორც მძღოლებს, ასევე მაღაზიის მფლობელებს “ტენიდნენ”. ”- ამბობს ალხასი.
სიტუაცია აფხაზეთის ნარკოდისპანსერში იმაზე მეტყველებს, რომ ქვეყანაში ნარკოტიკის რაოდენობა შემცირდა. საკარანტინო პერიოდის განმავლობაში, მნიშვნელოვნად გაიზარდა იმ ადამიანთა რიცხვი, რომელთაც ნარკომანიისგან განკურნება სურთ, ამბობს დისპანსერის ხელმძღვანელი ირმა ანუა.
”გადაწყვეტილებას მკურნალობის შესახებ ნარკომომხმარებელი მაშინ იღებს, როდესაც დისკომფორტს განიცდის. ამის მიზეზი კი ნარკოტიკების ნაკლებობა და პოლიციის უფრო მკაცრი მუშაობაა,” – ამბობს აფხაზეთის მთავარი ნარკოლოგი.
იმ პერიოდის განმავლობაში, როცა აფხაზეთში საზღვრები ჩაკეტილი იყო, კერძოდ, მარტის ბოლოდან, დოზის გადაჭარბების შემთხვევების რაოდენობა მნიშვნელოვნად შემცირდა, ამბობს ირმა ანუა, რაც ნარკომანიის შემცირების კიდევ ერთი მაჩვენებელია.
