„აზერბაიჯანში ცხოვრება - ჩემი უფლებაა“ - ყოფილი პატიმარი აფგან მუხთარლი JAMnews-ს საკუთარი გეგმების შესახებ ესაუბრა

აზერბაიჯანელი გამომძიებელი ჟურნალისტი, აფგან მუხთარლი, რომელიც ცნობილია ხელისუფლების მიმართ კრიტიკით, 2014 წელს, ბაქოდან საქართველოში გადავიდა საცხოვრებლად. 2017 წელს, ის თბილისში გაიტაცეს და ბაქოში ჩაიყვანეს.

როგორც მაშინ BBC Azerbaijan-ი იტყობინებოდა, მუხთარლიმ ადვოკატთან დარეკვა მოასწრო და უთხრა, რომ ის მოიტაცეს და ბაქოში, საზღვრის დაცვის სახელმწიფო სამსახურის მთავარ შენობაშია.

შემდეგ ის გაასამართლეს და ექვსი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს საზღვრის უკანონოდ გადაკვეთის, კონტრაბანდისა და ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის წინააღმდეგობის გაწევის გამო.

მან საპატიმროში სამი წელი გაატარა. 2020 წლის 17 მარტს, სასამართლომ გადაწყვიტა, ვადის დარჩენილი ნაწილი პირობითი სასჯელით შეეცვალა.

გათავისუფლებისთანავე, მუხთარლი გერმანიაში გაფრინდა, სადაც მისი ოჯახი პოლიტიკურ ემიგრაციაში ცხოვრობს. 

საერთაშორისო უფლებადამცველი ორგანიზაციები აფგან მუხთარლის სინდისის პატიმრად მიიჩნევენ.

JAMnews-ი აფგან მუხთარლის ონლაინპლატფორმა Skype-ის საშუალებით გაესაუბრა.

• „აზერბაიჯანში კორუფციის ბრალდებით ისევ რამდენიმე მსხვილი ჩინოვნიკი დააკავეს. ამჯერად – სამხედრო ჩინოვნიკები

• აზერბაიჯანელი ოპოზიციონერების ჰომოფობიურმა გამონათქვამებმა სკანდალი გამოიწვია
• ყველაფერი აზერბაიჯანის არჩევნების შესახებ. ვიდეო

„უფრო სწორი იქნება, წარმადგინოთ, როგორც დევნილი ჟურნალისტი და არა ემიგრაციაში მყოფი. ემიგრაცია, როგორც წესი, საკუთარი სურვილით ხდება, მე კი პატიმრობა დევნილობით შემიცვალეს“, – ამბობს აფგან მუხთარლი.

„კარგი იქნებოდა საქართველოში დაბრუნება“ 

მუხთარლი ამბობს, რომ მას ემიგრაციაში მუშაობის გამოცდილება აქვს. 2015-2017 წლებში, ის საქართველოში ცხოვრობდა და როგორც ჟურნალისტი, საკუთარი ცხოვრების ამ ნაწილს ნაყოფიერად მიიჩნევს.

„ჩავატარე გამოძიება, აზერბაიჯანის პრეზიდენტისა და მისი ახლობლების ბიზნესთან დაკავშირებით“.

აფგანი ამბობს, რომ საქართველოში მუშაობა მისთვის უფრო მოსახერხებელი იყო, ვიდრე გერმანიაში.

„გერმანიაშიც ჟურნალისტიკით ვიქნები დაკავებული. აზერბაიჯანელ ჟურნალისტებს ემიგრაციაში მუშაობის გამოცდილება აქვთ. მაგრამ კარგი იქნებოდა საქართველოში დაბრუნება. იქ გაცილებით ხარისხიანად შემიძლია ვიმუშაო“.

საგამოძიებო ჟურნალისტიკაზე საუბრისას, მუხთარლი აღნიშნავს, რომ ეს ხანგრძლივი პროცესია. ამიტომ პარალელურად ის დაკავებული იქნება აქტიური ჟურნალისტიკითაც: „ვითანამშრომლებ აზერბაიჯანულ და ევროპულ მედიასთან“.

„გამოკვლევას გავდივარ“ 

„ექსტრემალურ პირობებში ვცხოვრობდი, 17 წლიდან ვმონაწილეობდი ბრძოლებში (მხედველობაში აქვს ყარაბაღის ომი 1990-იანი წლების დასაწყისში – JAMnews) და ეს სერიოზულად აისახა ჩემს ჯანმრთელობაზე“.

ჯერ კიდევ დაპატიმრებამდე, მუხთარლის შაქრიანი დიაბეტი აწუხებდა. ამას გარდა, მას გულსისხლძარღვთა სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები აქვს.

„ახლა გამოკვლევას გავდივარ. დაე, აზერბაიჯანის ხელისუფლებამ არ გაიხაროს იმით, რომ ავად ვარ და მუშაობას ვერ შევძლებ“.

„არ ვაპირებ, რომ პროფესიონალი უფლებადამცველი გავხდე“

„მიიჩნევა, რომ ჟურნალისტები უფლებადაცვით სფეროში მუშაობენ. ჩვენ ვაშუქებთ მათ პრობლემებს, ვისი უფლებებიც ირღვევა, ვიცავთ მათ, ვინც პატიმრობაშია. და ამის კეთებას გავაგრძელებ. მაგრამ არ ვაპირებ, რომ პროფესიონალი უფლებადამცველი გავხდე“.

ყველაზე დიდი პრობლემა 

გერმანიაში, მისთვის ყველაზე დიდი პრობლემა – ენაა. ჯერჯერობით ეხმარება ის, რომ მისი ოჯახის წევრებმა რამდენიმე ენა იციან.

„ისე აღმოჩნდა, რომ 50 წლის ასაკში გერმანული უნდა ვისწავლო, მაგრამ ენის შესწავლა არ ნიშნავს, რომ ჟურნალისტიკას ვშორდები. ამით, საკუთარი ჟურნალისტური საქმიანობის პარალელურად ვიქნები დაკავებული. შევეცდები, რომ ერთი წლის შემდეგ, უკვე აღარ მქონდეს გერმანულთან დაკავშირებით პრობლემა“.

კორონავირუსთან ბრძოლა გერმანიაში 

„აქ პანიკა არ არის. არასდროს აუკრძალავთ სახლიდან გასვლა და მთელი ამ დროის განმავლობაში მუშაობდა საზოგადოებრივი ტრანსპორტი. სიტუაციის გაუმჯობესების გამო კი შეზღუდვების შემსუბუქება დაიწყო – გაიხსნა რესტორნები, საბავშვო ბაღები.

უკვე საშუალო სკოლებშიც განახლდა გაკვეთილები. სტუდენტებს კვირაში ორჯერ შეუძლიათ უნივერსიტეტში მისვლა. საჯარო ადგილებში ნიღბებს ატარებენ.

პანდემიის პერიოდში, გერმანია დაავადებისთვის ყველაზე მომზადებული ქვეყანა გახდა. აქ იმდენი ადამიანი არ დაღუპულა, რამდენიც ესპანეთში, იტალიასა და საფრანგეთში. და, მეორე მხრივ, გერმანიის ხელისუფლება ახორციელებს გარკვეულ პროგრამებს მოსახლეობის სოციალური მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად“.

„ერთადერთი ქვეყანა სამხრეთ კავკასიაში, სადაც დემოკრატია ოდნავ მაინც ვლინდება – ეს საქართველოა“

„საქართველოს გენერალურმა პროკურატურამ არაერთხელ განაცხადა, რომ აფგან მუხთარლისგან ახსნა-განმარტებები ვერ მიიღო. ახლა ჩემი პირველი მოვალეობა, პროკურატურაში წასვლა და ამ განმარტებების მიცემაა.

ეს უკვე პრინციპის საქმეა და საქართველოს ხელისუფლებამ პასუხი უნდა აგოს ჩადენილ დანაშაულზე. ეს კვირიკაშვილის მთელი მთავრობის ბრალია, ივანიშვილის მეთაურობით.

ამას ისე არ დავტოვებ და არა მხოლოდ ჩემ გამო. საქართველო სამხრეთ კავკასიაში ერთადერთი ქვეყანა იყო დემოკრატიის ნიშნებით. თუკი ეს დანაშაული არ გაიხსნება და ადამიანები, რომლებმაც ის ჩაიდინეს, არ დაისჯებიან – ნაყოფიერი ნიადაგი შეიქმნება მსგავსი უკანონობისთვის“.

მუხთარლი ამბობს, რომ სამხრეთ კავკასიის ყველა სახელმწიფოში დემოკრატიული საზოგადოება უნდა ჩამოყალიბდეს, ჟურნალისტებს კი არ უნდა იტაცებდნენ და აპატიმრებდნენ.

„არასოდეს მინდოდა ევროპაში გადასვლა“

მუხთარლის თქმით, მართალია, 2003 წლიდან დღემდე, მას ევროპაში გადასვლის შესაძლებლობა ჰქონდა, მაგრამ ამას არ აკეთებდა.

„ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობას 15 წლის ასაკში შევუერთდი, 17 წლისა ქვეყნის სუვერენიტეტისთვის ვიბრძოდი. მე უფრო მეტი უფლება მაქვს აზერბაიჯანში ცხოვრების, ვიდრე ილჰამ ალიევს ან ნებისმიერ ჩინოვნიკს, რომელმაც მე განმდევნა“, – აცხადებს მუხთარლი.

აფგან მუხთარლისთან ვიდეოინტერვიუს სრული ჩანაწერი აზერბაიჯანულ ენაზე