„მხოლოდ ღმერთმა იცის, კიდევ რამდენ კატასტროფას მალავენ“ - ლიბანის მთავრობა გადადგა
2020 წლის 10 აგვისტოს, ქვეყანაში მასობრივი პროტესტის ფონზე, ლიბანის მთავრობა სრული შემადგენლობით გადადგა. უკვე ცნობილია, რომ სწორედ ხელისუფლების დაუდევრობამ გამოიწვია 4 აგვისტოს, ამონიუმის ნიტრატით სავსე საწყობის აფეთქება პორტში და ბეირუთის ცენტრის დანგრევა.
თუმცა, გადადგომამ არა მხოლოდ არ დაამშვიდა ქუჩაში არსებული მღელვარება, არამედ შეიძლება დიდი არასტაბილურობის დასაწყისი გახდეს, რადგან ახალი მინისტრთა კაბინეტის ფორმირებას კორუმპირებულ ქვეყანაში, შესაძლოა, თვეები დასჭირდეს.
ტელემიმართვის დროს, პრემიერ-მინისტრმა ჰასან დიაბმა განაცხადა, რომ ლიბანში კორუფციის მასშტაბები „სახელმწიფოს მასშტაბებს აჭარბებს“.
„მხოლოდ ღმერთმა იცის, კიდევ რამდენ კატასტროფას მალავენ. ამიტომ, მე მივდივარ. დაე, ალაჰმა დაიცვას ლიბანი“, – განაცხადა დიაბმა, რომელსაც მხედველობაში აშკარად ქვეყნის მმართველი ელიტა ჰყავდა.
ხელისუფლებასთან დაკავშირებული ადამიანები ამბობენ, რომ დიაბმა გავლენიანი პოლიტიკოსების მხარდაჭერა დაკარგა, რადგან ძალიან შორს წავიდა კორუფციის გამოძიების მიმართულებით – ამის შესახებ The Washington Post-ი წერს.
„სისტემამ გააცნობიერა, რომ ის პორტის საქმის გამოძიებას რეალურად აპირებდა“, – განაცხადა დიაბის მთავრობის მრჩეველმა.
• აფეთქების შემდეგ ბეირუთი აჯანყდა
• ბეირუთი ნახევრად განადგურებულია პორტში მომხდარი აფეთქების გამო. ფოტო და ვიდეო
• სპეცრაზმი და გაძევებული ოპოზიციის ლიდერი – პროტესტის მეორე დღე ბელარუსში
აფეთქება
ბეირუთის პორტში თითქმის 3 ათასი ტონა ამონიუმის ნიტრატის აფეთქების შედეგად დაიღუპა, როგორც მინიმუმ, 160 ადამიანი, 6 ათასზე მეტი დაიჭრა, საცხოვრებლის გარეშე კი სულ მცირე 300 ათასი ადამიანი დარჩა.
ფეთქებადსაშიში ნივთიერება ბეირუთის პორტში, შვიდი წლის წინ აღმოჩნდა, როდესაც მისი კონფისკაცია მოახდინეს ბათუმიდან მოზამბიკის მიმართულებით მცურავი გემიდან.
კონფისკაციის მიზეზი – გემთმფლობელის ვალი.
ლიბანისა და ბეირუთის ხელისუფლებამ არაერთხელ მიიღო გაფრთხილება ამონიუმის ნიტრატის პორტში შენახვის საფრთხის შესახებ, მაგრამ ამის იგნორირებას ახდენდნენ.
ბუნტი
მომხდარის შემდეგ, ბეირუთის ქუჩებში ათასობით ადამიანი გამოვიდა, რომლებიც მომხდარ ტრაგედიაში ჩინოვნიკებს ადანაშაულებდნენ, რომელთა უპასუხისმგებლობა, არაკომპეტენტურობა და კორუფციაც გახდა აფეთქების მიზეზი.
დააკავეს 16 სახელმწიფო მოხელე, რომლებიც ეჭვმიტანილები არიან მომხდართან კავშირში, მაგრამ ამან უკმაყოფილოები არ დაამშვიდა.
მათ ხელში ჩაიგდეს საგარეო საქმეთა და ეკონომიკური განვითარების სამინისტროების შენობები და შიგნით ცეცხლი დაანთეს.
ქუჩებში, იმპროვიზებულ სახრჩობელებს აწყობდნენ ჩინოვნიკებისთვის.
პოლიცია და არმია პროტესტის მონაწილეთა დასაშლელად ცრემლსადენ გაზსა და რეზინის ტყვიებს იყენებდნენ. ასევე, მოდიოდა დაუდასტურებელი ინფორმაცია საბრძოლო ტყვიების გამოყენების შესახებ.
კორუფცია და მთავრობის კვოტირების სისტემა
კორუფციამ და არასათანადო მართვამ ლიბანი უკვე დიდი ხანია ეკონომიკური კატასტროფის მდგომარეობაში შეიყვანა. ვალუტის კურსი მკვეთრად დაეცა, ყოველთვიურად ასობით ათასი ლიბანელი ემატება მათ რიცხვს, ვინც სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ ცხოვრობს.
აფეთქების შედეგად დაინგრა ბეირუთის პორტი, რომლის საშუალებითაც ხდება ქვეყნის სურსათით, მედიკამენტებითა და სიცოცხლისთვის აუცილებელი სხვა საქონლით მომარაგება. უფრო მეტიც – აფეთქების შედეგად განადგურდა ქვეყნის მთავარი მარცვლეულის საცავი.
ლიბანში, პოლიტიკური კვოტირების სისტემა მოქმედებს ძირითადი პოლიტიკური ჯგუფებისთვის – ქრისტიანებისთვის, სუნიტი მუსლიმებისთვის, შიიტი მუსლიმებისა და დრუზებისთვის.
ამ ჯგუფების წარმომადგენლები მორიგეობით მოდიან ქვეყნის სათავეში. ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ, ისინი ვალდებული არიან, გაამართლონ მათი იმედები, ვინც ისინი წარადგინეს – საერთო ინტერესების საზიანოდ.
ამ ყველაფრის შედეგი – სახელმწიფო მართვის სისტემის კოლაფსი და ღრმა ეკონომიკური კრიზისი.
რა არის წინ?
ლიბანს ახლა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები ელოდება, რომლის შედეგადაც ახალი მთავრობა ჩამოყალიბდება.
არჩევნებისთვის მზადება ძალიან მძიმე ეკონომიკური კრიზისის პირობებში წარიმართება, რომელშიც დიდი ხანია ქვეყანა იმყოფება და გააღრმავა კორონავირუსის პანდემიამ, ახლა კი უკვე ამ აფეთქებამ.
ლიბანში პოლიტიკური ვითარება, მალე, შესაძლოა, კიდევ უფრო გამწვავდეს.
ქვეყანა ელოდება საერთაშორისო ტრიბუნალის გადაწყვეტილებას ლიბანის პრემიერ-მინისტრის, რაფიკ ჰარირის მკვლელობის საქმეზე. ამ მკვლელობაში, პროირანული შეიარაღებული სამხედრო დაჯგუფების, „ჰეზბოლას“ ოთხ აქტივისტს ადანაშაულებენ.
ლიბანისთვის, სადაც ქრისტიანები და მუსლიმები ცხოვრობენ, შესაძლოა, ეს არასტაბილურობის დამატებითი ფაქტორი გახდეს.
ამ სიტუაციაში, საერთაშორისო მედიასა და ექსპერტულ ფორუმებზე, სულ უფრო ხშირად განიხილავენ ლიბანში მიმდინარე მოვლენებზე საერთაშორისო კონტროლის გამკაცრების აუცილებლობას.
კერძოდ, შემოთავაზებულია ბეირუთის პორტისა და აეროპორტის საერთაშორისო კონტროლქვეშ აყვანა.
