თურქეთის პრეზიდენტი Youtube-ის, Twitter-ისა და Netflix-ის წინააღმდეგ. რატომ და ვინ იმარჯვებს
თურქეთის პრეზიდენტმა, რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა ქვეყანაში სოციალური ქსელების აკრძალვის მიზნით კამპანია დაიწყო. პირველ რიგში, საუბარია Youtube-ის, Twitter-ისა და Netflix-ის შესახებ. ეს მას მერე მოხდა, რაც იქ მისი ქალიშვილი შეურაცხყვეს. ამ ინიციატივას სოციალურ ქსელებში, პრეზიდენტის წინააღმდეგ ფართომასშტაბიანი წინააღმდეგობა მოჰყვა.
რა მოხდა?
პრეზიდენტო ერდოღანი ადრეც არ იყო სოციალურ ქსელებში თავისუფალი ურთიერთობის დიდი მომხრე, მაგრამ ამჯერად უპრეცედენტო სიტუაცია შეიქმნა.
პრეზიდენტის სიძემ – ხაზინისა და ფინანსთა მინისტრმა, ბერათ ალბაირაქმა 30 ივნისს, ტვიტერზე, საკუთარი მეოთხე შვილის (ერდოღანის მერვე შვილიშვილი) დაბადებით გამოწვეული სიხარული გააზიარა.
მინისტრს ბევრმა მიულოცა, მაგრამ საკმაოდ ბევრი ნეგატიური და მწვავე კომენტარიც გაკეთდა.
მაგალითად, ერთ-ერთმა მომხმარებელმა დაწერა:
„მას გაუმართლა, არასოდეს იქნება მშიერი, არასოდეს დაიწყებს საჭმლის ძებნას ნაგავსაყრელებში, კერძო სკოლაში ისწავლის… ბედნიერებაა, სხვა რა უნდა ითქვას…“.
ამ სტატიის გამოქვეყნებისთვის, ამ ტვიტს უკვე სამი ათასზე მეტი მოწონება ჰქონდა.
კიდევ ერთი კომენტარი:
„იმ დროს, როდესაც ადამიანები შიმშილისგან თვითმკვლელობამდე მიდიან, მან მაინც იცხოვროს მამამისის მსგავსად სასახლეებში, ფუფუნებაში, ინშალლაჰ“.
კომენტარებს შორის, ბევრი შეურაცხყოფა იყო პრეზიდენტის ქალიშვილის, ესრა ალბაირაქის მისამართით.
მას სექსისტური შეურაცხყოფა მიაყენეს.
● გადაიქცევა თუ არა ისევ მეჩეთად სტამბოლის მთავარი ღირსშესანიშნაობა?
● ჰომოსექსუალობა თურქეთში: მინისტრი იურისტების წინააღმდეგ
აუკრძალო და დააპატიმრო
საპასუხოდ, პრეზიდენტმა ერდოღანმა, რომელიც ამავდროულად მმართველი „სამართლიანობისა და განვითარების პარტიის“ (AKP) ხელმძღვანელია, რეგიონებში პარტიის ლიდერების მონაწილეობით ვიდეოკონფერენცია გამართა.
და გამოვიდა წინადადებით, უახლოეს მომავალში პარლამენტში განსახილველად შეიტანონ სოციალური ქსელების სრულად გაკონტროლების საკითხი.
„წესრიგში უნდა მოვიყვანოთ ეს ტენდენციები, სავსე სიცრუით, ცილისწამებით, ადამიანის უფლებებზე თავდასხმით. სასწრაფოდ უნდა შევიტანოთ ეს პარლამენტის დღის წესრიგში და მოვითხოვოთ ან ამ სოციალური ქსელების მთლიანად ჩამოშორება, როგორც მიმდინარეობის, ან კი მისი კონტროლქვეშ აყვანა“, – განაცხადა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა.
ერდოღანის აღშფოთების შედეგად, თურქეთში, უკვე აკრძალეს სხვადასხვა სოციალური ქსელი, მათ შორის Youtube და Twitter, მაგრამ მოგვიანებით ისინი ისევ დაუშვეს.
სულ ცოტა ხნის წინ მოეხსნა აკრძალვა ბოლო ასეთ „დამნაშავე“ პლატფორმას – ვიკიპედიას.
მაგრამ პარლამენტისთვის მოწოდებით საქმე არ შემოიფარგლა.
ერდოღანმა განაცხადა, რომ ქცევები, რომელიც რეალურ ცხოვრებაში ითვლება უკანონოდ – დასჯადი უნდა იყოს ვირტუალურ სივრცეში ჩადენის შემთხვევაშიც.
შედეგად, 2 ივლისიდან თურქეთში კომენტარების ავტორების დაპატიმრებები დაიწყო.
4 ივლისის მონაცემებით, დაკავებულია 16 ადამიანი. კიდევ ორი მიიჩნევა პატიმრად, მაგრამ მათზე სასამართლო გადაწყვეტილება არსებობს. სიაში მყოფი ოთხი ადამიანი საზღვარგარეთ აღმოჩნდა, კიდევ 15 ადამიანზე კი ძებნა გამოცხადდა.
ოპოზიცია აღშფოთებულია როგორც კომენტარებით, ისე პრეზიდენტის რეაქციით
საზოგადოებაში მხარს უჭერენ იმ ადამიანების დასჯას, ვინც შეურაცხყოფა მიაყენა ალბაირაქის ოჯახს. მაგრამ ერდოღანის გადაწყვეტილებამ სოციალური ქსელების აკრძალვასთან დაკავშირებით, აღშფოთება გამოიწვია.
წინა საპრეზიდენტო არჩევნებზე ერდოღანის მთავარმა მოწინააღმდეგემ სახალხო რესპუბლიკური პარტიიდან, მუჰარემ ინჯემ გააკრიტიკა ისინი, ვინც შეურაცხმყოფელი კომენტარები დაწერა და მომხდარს ამორალურობა უწოდა:
„ჩვენ ასეთი თავდასხმების წინააღმდეგ უნდა გამოვიდეთ იმის მიუხედავად, ვისი მისამართით არის ის. ჩვენ უნდა დავუპირისპირდეთ და დავსაჯოთ ის ხალხი, ვინც ასეთ რამეს სჩადის“, – დაწერა ინჯემ ტვიტერის საკუთარ გვერდზე.
ამ პოსტმა ორი დღის განმავლობაში, თითქმის, 64 ათასი მოწონება დაიმსახურა.
„მე არაფერი დამიწერია, რატომ უნდა დაიხუროს ჩემი ანგარიშები სოციალურ ქსელებში?“
ტვიტერში დაიწყო საპირისპირო კამპანია ჰეშთეგით #SosyalMedyamaDokunma (არ შეეხო ჩემს სოციალურ ქსელებს).
ამ ჰეშთეგით უკვე ასობით ათასი პოსტი გამოქვეყნდა.
„გარეთ 2020 წელია, ჩვენთან კი დღის წესრიგში სოციალური ქსელების დახურვის საკითხი დგას, სასაცილო სიტუაციაა“, – დაწერა მომხმარებელმა სახელით Büş.
ოპოზიციური პარტია DEVA-ს (დემოკრატიისა და პროგრესის პარტია) თავმჯდომარე ალი ბაბაჯანი წერს, რომ სოციალური ქსელების დახურვა და შეზღუდვა გამოიწვევს იმას, რომ თურქეთი თავის თავში ჩაეფლობა და თავისუფლების სივრცე დავიწროვდება.
არიან ისეთებიც, რომლებიც ამ საკითხს ირონიით უყურებენ. კიდევ ერთი ოპოზიციური პარტიის İyi-ის (კარგი პარტია) თავმჯდომარემ, მერალ აქშენერმა დაწერა:
„პატივცემულო ერდოღან, ძალიან მაწყენინებთ, თუკი Netflix-ს იქამდე დახურავთ, სანამ მე სერიალ Dark-ის ბოლო სეზონს დავასრულებ“.
და კიდევ ერთი დასკვნა, რომელიც სოციალურ ქსელებში განიხილება, სანამ ის ჯერ კიდევ არ აუკრძალავთ – ეს არის ის, რომ ასეთი აკრძალვა ძალიან მოგებიანი იქნება ხელისუფლებისთვის.
აი, ასე არის ეს შეჯამებული ტვიტერზე გამოქვეყნებულ ამ პოსტში:
„ეს თაიფ ერდოღანის გაკეთებულია, რომელიც არჩევნებზე ტვიტერისა და WhatsApp-ის გარეშე წასვლაზე ოცნებობს. არ ღირს ესრა ხანუმზე საზიზღარი თავდასხმებით სოციალური ქსელების ცენზურის ქვეშ მოქცევის გამართლება. სინამდვილეში, შესაძლო აკრძალვის მიზანი ნათელია“.
