სომხეთისა და რუსეთის ლიდერებმა მოსკოვში ბუნებრივი აირის ფასი და სხვა მწვავე საკითხები განიხილეს
მოსკოვში ოფიციალური ვიზიტით ჩავიდა სომხეთის პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი. მან უკვე მოასწრო შეხვედრა რუსეთის პრეზიდენტთან. ბოლო პერიოდში რუსეთსა და სომხეთს შორის მთელი რიგი შეკითხვები დაგროვდა, რომლებზეც მხარეები უნდა შეთანხმდნენ. მათ შორის ერთ-ერთი საკითხია – ახალი ხელშეკრულება ბუნებრივ აირთან დაკავშირებით.
შეხვედრის პროტოკოლური ნაწილი
შეხვედრის დასაწყისში, რომელიც მედიისთვის ღია იყო, ვლადიმირ პუტინი მიესალმა ნიკოლ ფაშინიანს და განაცხადა, რომ სომხეთსა და რუსეთს შორის სავაჭრო ბრუნვა იზრდება:
„ვფიქრობ, კარგი დინამიკაა და ის უნდა შევინარჩუნოთ. ჩვენ მზად ვართ, ეს გავაკეთოთ და ამისათვის, რაც ჩვენზეა დამოკიდებული, ყველაფერს გავაკეთებთ, რათა ამ დონის ურთიერთობები შევინარჩუნოთ არა მხოლოდ ამ სფეროში (ეკონომიკაში), არამედ სხვა მიმართულებითაც. ვგულისხმობ უსაფრთხოების უზრუნველყოფასა და თანამშრომლობას კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაციაზე. ასევე, ვისაუბრებთ ევრაზიის ეკონომიკური კავშირის ფორმატში ეკონომიკური თანამშრომლობის გეგმებზე“.
ფაშინიანმა საპასუხოდ განაცხადა, რომ სომხეთი მზად არის, რუსეთთან ურთიერთობები ყველა მიმართულებით განავითაროს:
„დარწმუნებული ვარ, რომ სომხეთის ახლად არჩეული პარლამენტი ჩვენს პარლამენტთა შორის ურთიერთობებსაც განავითარებს. ჩვენ დადებითად ვართ განწყობილი ჩვენი ეკონომიკური ურთიერთობების მიმართ და განვაგრძობთ ევრაზიის ეკონომიკური კავშირის ფარგლებში შემდგომ ინტეგრაციას.
უკვე სათვალავი ამერია, ეს ჩვენი მერამდენე შეხვედრაა, მაგრამ პროტოკოლის სამსახურიდან ბიჭებმა შემახსენეს, რომ მე რუსეთის ფედერაციის ერთ-ერთი ყველაზე ხშირი სტუმარი უცხოელი ლიდერი ვარ, უფრო ზუსტად კი ლიდერთა სამეულში შევდივარ. დარწმუნებული ვარ, რომ ეს ხაზს უსვამს ჩვენს განსაკუთრებულ სტრატეგიულ ურთიერთობებს. დარწმუნებული ვარ, ურთიერთობების ასეთი დინამიკა შენარჩუნდება და იმედი მაქვს, კიდევ უფრო განვავითარებთ. რა თქმა უნდა, მომავალ წელს ოფიციალური ვიზიტით სომხეთში გელოდებით. ეს ჩვენთვის ძალიან სასიამოვნო იქნება“.
რაზე არ ისაუბრეს პუტინმა და ფაშინიანმა ჟურნალისტების თანდასწრებით
არის მთელი რიგი შეკითხვები, რომელთაც პასუხები პუტინ-ფაშინიანის შეხვედრის შედეგებით გაეცემა.
1
ბოლო პერიოდში სომხური მედია იტყობინება, რომ რუსეთი აპირებს სომხეთისთვის ბუნებრივი აირის მიწოდების ტარიფებს გადახედოს. გაზის ახალი კონტრაქტი მოლაპარაკებების ერთ-ერთ თემად გამოცხადდა. ერევანში რუსული გაზის მიღებას უფრო დაბალ ფასად ან, თუნდაც, იმ ფასად იმედოვნებენ, რომელიც დღეს არის. ეს არის 150 დოლარი ათას კუბომეტრზე. მოლაპარაკებებამდე რუსული მხარის მიდგომაზე არაფერი თქმულა.
2
სომხეთის პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებლის, ნიკოლ ფაშინიანისა და რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმირ პუტინის მეხუთე შეხვედრა მიდიოდა კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაციის გენერალური მდივნის გადაუწყვეტელი საკითხის ფონზე.
წინაისტორია ასეთია: ერთი თვის წინ სომხეთმა ამ პოსტიდან გამოიხმო საკუთარი წარმომადგენელი, იური ხაჩატუროვი, რომელიც „1 მარტის“ სისხლის სამართლის საქმეში ბრალდებულის სტატუსით გადის. 2018 წლის ივლისში ერევანმა ხაჩატუროვის 2008 წლის პირველი მარტის მოვლენებთან კავშირზე გამოძიება დაიწყო. მაშინ, მიტინგის დარბევის შედეგად 10 ადამიანი დაიღუპა. იმ დროს იური ხაჩატუროვი ერევნის შეიარაღებული ძალების გარნიზონს მეთაურობდა და, გამოძიების ვერსიით, დემონსტრანტების დაშლას ხელმძღვანელობდა.
ოფიციალური ერევანი ამ სამხედრო კავშირში აღნიშნული მანდატის შენარჩუნებას იმედოვნებს, სადაც მის გარდა, ასევე შედიან ბელარუსი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი, რუსეთი და ტაჯიკეთი. თუმცა, მედიის ცნობით, ორგანიზაციის სხვა წევრები იხრებიან იქითკენ, რომ ახალ გენერალურ მდივნად ბელარუსის წარმომადგენელი დანიშნონ.
რუსული მხარე აღაშფოთა იმან, რომ იმ ორგანიზაციის გენერალური მდივანი, რომელიც მისი ეგიდის ქვეშ მოქმედებს, სომხეთში სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მისცეს. რუსეთში ელოდნენ, რომ თავდაპირველად სომხეთი საკუთარ წარმომადგენელს პოსტიდან გაიწვევდა და ორგანიზაციის ავტორიტეტს არ დააზიანებდა.
3
სომხეთში ბევრი ფიქრობს, რომ რუსეთის ხელისუფლება ასევე უკმაყოფილოა სომხეთის ყოფილი პრეზიდენტის, რობერტ ქოჩარიანის დაპატიმრებით, რომელიც ქვეყანაში კონსტიტუციური წესრიგის დამხობაშია ბრალდებული. საუბარი ამ შემთხვევაში იმავე „1 მარტის“ საქმეზეა.
მოლაპარაკებების დაწყებამდე სომხური მედია წერდა, რომ აშკარა იყო უკმაყოფილება და ამაზე მეტყველებდა ის ფაქტი, რომ მოსკოვმა ნიკოლ ფაშინიანს ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვება არ მიულოცა. ის 9 დეკემბერს გაიმართა, ხმების 70 პროცენტზე მეტი მიიღო ბლოკმა „ჩემი ნაბიჯი“, რომელსაც ფაშინიანი ხელმძღვანელობს.
4
დეკემბრის დასაწყისში ახალი სკანდალი აგორდა სომხეთის მეორე ქალაქში, გიუმრიში განლაგებული რუსული სამხედრო ბაზის გარშემო. იქ ქალი მოკლეს და ამ დანაშაულში ეჭვმიტანილია რუსული ბაზის სამხედრო მოსამსახურე. იმდენად, რამდენადაც ეს პირველი შემთხვევა არ არის, ერევანში, რუსეთის საელჩოს წინ ამ დღეებში სომხეთის ტერიტორიიდან რუსული ბაზების გაყვანის მოთხოვნით საპროტესტო აქცია გაიმართა. უნდა აღინიშნოს, რომ მისი დამთავრებისთანავე, საელჩოს წინ მეორე აქციაც გაიმართა, ლოზუნგით, „საუკუნოდ რუსეთთან“. თუმცა კი, პირველი აქცია რუსულ მხარეს შეუმჩნეველი არ დარჩენია.
სომხურ-რუსული ურთიერთობები
სომხეთი და რუსეთი სტრატეგიული პარტნიორები არიან. ოფიციალური ერევანი მოსკოვის ყველანაირ ინტეგრაციასთან დაკავშირებულ ინიციატივაში მონაწილეობს. საუბარია ევრაზიის ეკონომიკურ კავშირზე და, ასევე, კოლექტიური უსაფრთხოების შეთანხმების ორგანიზაციაზე. „ხავერდოვანი რევოლუციის“ შემდეგ სომხეთის ახალმა ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ არ აპირებენ საგარეო პოლიტიკური ვექტორის შეცვლას. რუსეთი აგრძელებს სომხეთის მთავარ სავაჭრო-ეკონომიკურ პარტნიორობას.
