საქართველო: კლიმატის ცვლილების 3 აშკარა ნიშანი
ყინულის დნობა
კლიმატის ცვლილება ყველაზე უკეთ მაღალმთიან რეგიონებში იგრძნობა, თუმცა ამ განსხვავებას მხოლოდ ისინი ხედავენ, ვინც მთებში ადის და საშუალება აქვს, დააკვირდეს გარემოს. ყველაფერი დროებითია. ‘მყინვარების რაოდენობა მკვეთრად შემცირდა’,-აღნიშნა თსუ-ს ზუსტი და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების ფაკულტეტის პროფესორმა ნოდარ ელიზბარაშვილმა, როდესაც ვთხოვეთ, კლიმატური ცვლილებების დამადასტურებელი ყველაზე აშკარა ფაქტი გაეხსენებინა. ყოველწლიურად ჰაერში სულ უფრო მეტი მტვერი და ჭვარტლი ჩნდება, რომლებიც მყინვარებზე ილექება და ხშირად მთლიანად ფარავს მათ. თუკი სარკესავით თეთრი ყინული მზის სხივებს ირეკლავს, ჭვარტლით დაფარული მყინვარი პირიქით, შთანთქავს მზის ენერგიას და, შედეგად, დნობას იწყებს და ქრება.
ჟურნალისტი ოლიკო ცისკარიშვილი არამხოლოდ წერს ეკოლოგიის თემებზე, არამედ აკვირდება კიდეც ამ მოვლენებს. იმავე კითხვაზე ოლიკომ ასეთი პასუხი გაგვცა: ‘ყოველ წელს ავდივარ სვანეთში, მყინვარ ჩალაათის სანახავად, რომლის პირიც წელს, შარშანდელთან შედარებით, 157 მეტრით შორს აღმოჩნდა.’
ჩალაათი. ფოტოს ავტორი – ოლიკო ცისკარიშვილი
სტიქიური უბედურებები
გვალვები და წყალდიდობები ბოლო დროს ჩვეულებრივ მოვლენებად იქცა საქართველოში. სტატისტიკის მიხედვით, 90-იანი წლების ბოლოდან სტიქიური უბედურებების რიცხვმა საგრძნობლად იმატა. 1998 წლიდან 2008 წლამდე საქართველოში დაახლოებით 130 წყალდიდობა მოხდა, ათობით რაიონი კი გვალვამ დააზიანა. წელს საქართველოს თითქმის მთელ ტერიტორიაზე სხვადასხვა პერიოდში მოვიდა მძლავრი სეტყვა, რომელმაც სოფლის მეურნეობის სავარგულების დიდი ნაწილი დააზიანა, ზოგან კი მთლიანად გაანადგურა მოსავალი.
სპეციალისტები გვაფრთხილებენ, რომ მოსალოდნელია ნიადაგის გამოფიტვა.
ამას გარდა, ყველაზე ოპტიმისტური პროგნოზით, ღვარცოფებისა და მეწყრების გამო, სახნავ-სათესი მიწების 10 პროცენტი დასამუშავებლად უვარგისი გახდება. უკვე დიდი ხანია, არსებობს იმის საჭიროება, რომ მოსალოდნელი ზიანის შესამცირებლად სათანადო ზომები გატარდეს. მაგალითად, საჭიროა წყალდიდობის პროგნოზირებისთვის საჭირო სისტემის განვითარება. დამცავი ნაგებობების მშენებლობა, გვალვასთან ბრძოლის გეგმის შემუშავება და ა.შ. თუმცა, აღნიშნულ თემების შესაბამისი სერიოზული პროექტები საქართველოში არ მოქმედებს.
წყალდიდობა თბილისში. ფოტო: თბილისის მერია
გაგიჟებული კლიმატი
აგვისტოში – 16 გრადუსი, თებერვალში კი 26 გრადუსი სითბო. თოვლი მაისში და ელჭექი დეკემბერში; ან ძალიან ცივი ზამთარი და წარმოუდგენლად ცხელი ზაფხული. რა თქმა უნდა, ასეთი შემთხვევები ადრეც ხდებოდა, მაგრამ ბოლო დროს ასეთ კატაკლიზმებს თითქმის ყოველ წელს ვაწყდებით. წლიდან წლამდე ზამთარი საქართველოში სულ უფრო ცივი ხდება, ზაფხული კი -სულ უფრო ცხელი. თუკი სტატისტიკას გადავხედავთ, ბოლო 20 წლის განმავლობაში საქართველოში დაახლოებით ნახევარი გრადუსით დათბა.
დათბობის პროცესი მთელ მსოფლიოში შეინიშნება. ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ოცდამეერთე საუკუნის ბოლოს დედამიწაზე ჰაერის საშუალო ტემპერატურა 4 გრადუსით გაიზრდება.
ზემოაღწერილი კატაკლიზმების მთავარი მიზეზი სითბური აირებია. ეკოლოგების მოწოდება, შემცირდეს აღნიშნული გამონაბოლქვის გამოყოფა, 1997 წელს კიოტოს შეთანხმებით დასრულდა, რომელსაც ყველა ქვეყანამ მოაწერა ხელი. თავიდან სითბური აირების გამოყოფის შემცირების ვალდებულება მხოლოდ განვითარებული ეკონომიკის მქონე ქვეყნებს ეკისრებოდათ, კერძოდ კი აშშ-ს, იაპონიას, კანადასა და ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებს. თუმცა, 2021 წლიდან ნაკლები ეკონომიკური პოტენციალის მქონე ქვეყნებსაც (მ.შ. საქართველოსაც) მოუწევთ ამ რეგულაციების შესრულება.
