აზერბაიჯანელ გმირზე სტუდენტი გოგოს ფეისბუკ-სტატუსს დიდი სკანდალი მოჰყვა

ფსიქოლოგიის ფაკულტეტის სტუდენტმა ნარმინ შაჰმარზადემ Facebook-ის საკუთარ გვერდზე აზერბაიჯანის ეროვნული გმირის, მუბარიზ იბრაგიმოვის გმირობასთან დაკავშირებით ეჭვი გამოთქვა. ამან გამოიწვია სკანდალი, რომელიც თავიდან სოციალურ ქსელში ატყდა, შემდეგ ის პრესამ აიტაცა, და ბოლოს ოფიციალურ ჩინოვნიკებამდეც მიაღწია.

ვინ არის მუბარიზ იბრაგიმოვი?

მუბარიზ იბრაგიმოვი – აზერბაიჯანული ჯარის კონტრქატორი. ის 2010 წლის ივნისში ფრონტის ხაზის მახლობლად, აზერბაიჯანის ტერტერის რაიონში დაიღუპა. მისი დაღუპვის გარემოებები აქამდე გამოუძიებელია. აზერბაიჯანული ვერსიის თანახმად, იბრაგიმოვი ბრძოლისას, სომხური მხრიდან თავდასხმის მოგერიების დროს დაიღუპა. სომხეთის ვერსიის თანახმად, მან ფრონტის ხაზი გადაკვეთა და დივერსია მოაწყო, რის შედეგადაც რამდენიმე სომეხი ჯარისკაცი დაიღუპა. იბრაგიმოვის სხეული სომხურ მხარეს დარჩა, და მისი გადაცემა მხოლოდ 141 დღეში, ორი პრეზიდენტის ასტრახანში შეხვედრის შემდეგ მოხდა. იბრაგიმოვს სიკვდილის შემდეგ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის გმირის წოდება მიენიჭა.

ნაწყვეტი „სკანდალური“ სტატუსიდან

„… მაგრამ თუკი შენ ვინმეს არა ბრძოლის დროს კლავ, სამშობლოს, ახლობლების ან საკუთარი სიცოცხლის დაკარგვის საფრთხის გარეშე, ჩემი აზრით, ეს სისასტიკეა. იქნებ მის მიერ მოკლული სომეხი ადამიანი უკვე მთელი ამ პროცესების შემდეგ დაიბადა, იოტისოდენადაც არაფერში ყოფილა დამნაშავე, ფრონტზე ყოფნისას შიშს განიცდიდა და დღეებს ითვლიდა, ვიდრე შინ დაბრუნდებოდა. იქნებ ძილის წინ იმას ფიქრობდა, რომ კიდევ ერთი დღე გავიდა იმ დარჩენილი დღეებიდან, რაც მას თავის ოჯახთან ყოფნისგან აშორებდა. მაგრამ ის ვიღაცამ მოკლა, და ის დააბრალა, რაც მას არ ჩაუდენია. მეტიც, მუბარიზი ცოცხალი რომ დარჩენილიყო, და უკან დაბრუნებულიყო, დიდ ალბათობით, მის წინააღმდეგ სამხედრო დანაშაულის ჩადენისთვის საქმე აღიძვრებოდა. იმიტომ, რომ მან საზღვარი ბრძანების გარეშე გადაკვეთა (იგულისხმება ფრონტის ხაზი-რედ.). სინამდვილეში, იმ ადამიანმა, ვისაც ჩვენ გმირს ვუწოდებთ, სახელმწიფო პოლიტიკას საფრთხე შეუქმნა“.

• აზერბაიჯანის სოციალური ქსელები იმის შესახებ დავობენ, შეიძლება თუ არა ღალატის გამო ცოლის ცემა

• თვითცენზურა აზერბაიჯანში – დუმილი ყველაფერ სომხურთან დაკავშირებით

რეაქცია

ამ სტატუსის შემდეგ სოციალური ქსელებში ნარმინ შაჰმარზადეს დევნა დაიწყო – აზერბაიჯანის მოქალაქეთა პატრიოტულად განწყობილმა ნაწილმა მიიჩნია, რომ მან ეროვნული გმირის ხსოვნა შეურაცხყო; მას ამისთვის მკვეთრად აკრიტიკებდნენ, დედას აგინებდნენ, მოღალატეს ეძახდნენ, მისი სახელით ყალბ აკაუნტებს ხსნიდნენ, ვიღაცამ, მასთან ანგარიშსწორების მიზნით, თანამოაზრეების შეგროვებაც კი დაიწყო.

ამ გამონათქვამების უმრავლესობის გამეორება, ეთიკური მოსაზრებების გამო, არ შეიძლება, თუმცა გთავაზობთ მათ შორის მეტ-ნაკლებად ცენზურულებს:

„ამის შემდეგ არ შეიძლება მას აზერბაიჯანელი ეწოდოს!“

„აზერბაიჯანი ომის მდგომარეობაში იმყოფება, და ყველა, ვინც სამშობლოსთვის სიცოცხლე გაწირა, გმირია. მათ არ შეიძლება გარდაცვლილები ვუწოდოთ! აი, ეს ნარმინი კი, ასეთი სიტყვების შემდეგ მორალურად მკვდარია“.

„ეს უბრალოდ იაფფასიანი პიარია, სახლის განთქმა მოინდომა.“

მაგრამ ნარმინ შაჰმარზადეს დამცველებიც გამოუჩნდა:

„მის სიტყვებში არავითარი შეურაცხყოფა არ ყოფილა, მაგრამ სტატუსის ნორმალურად წაკითხვისთვის თავი არავინ შეიწუხა, ზოგიერთს კი არც უნახავს. ეს ადამიანები ოღონდ ვინმეს დაესხან“.

„ამ ყალბმა პატრიოტებმა, ჯობს, იმ დაღუპული სამხედროების ოჯახების დასაცავად იყვირონ, რომლებსაც პოლიცია მიტინგებიდან ყრის, ხელისუფლებას კი მათთვის კუთვნილი კომპენსაციის გადახდა არ სურს! ძალა მხოლოდ ქალის წინააღმდეგ ჰყოფნით.

„საკუთარი აზრის ქონის უფლება ყველას აქვს, ამისთვის კი ადამიანის ლინჩის წესით გასამართლება არ შეიძლება, თუმცა ეს მოსაზრება არცთუ მართებული ფორმით იყო გამოთქმული“.

სამხედრო საქმეში უფრო გათვითცნობიერებული ზოგიერთი ადამიანი შაჰმარზადეს სიტყვებში ფაქტობრივ ლაქებს, უზუსტობებსა და იმ მოვლენების ზედმეტად თავისუფალ განმარტებებს ხედავდა.

ცეცხლზე ნავთი დაასხა იმ ვიდეომ, სადაც ნარმინი ამბობს, – „სომეხს თუ მიწოდებთ, ამით შერაცხყოფას ვერ მომაყენებთ, რადგან მე სომხებს მტრებად არ მივიჩნევ“.

მედიამ ეს თემა აიტაცა, და თითქმის ერთსულოვნად დადგა გოგონას ბრალმდებელთა მხარეს; ხოლო მუსა გულიევი კი, საერთოდაც მისთვის სისიხლის სამართლის პასუხისმგებლობის დაკისრების შეთავაზებით გამოვიდა. თუმცა, კანონმდებლობით ასეთი რამ გათვალისწინებული არ არის.

ამ თემის გარშემო დისკუსიები გრძელდება. დღეს მას უკვე შეუერთდა Facebook-ის რუსულენოვანი სეგმენტიც, რომელიც აქამდე ამ ისტორიას საერთოდ არ ეხებოდა.

„ასე რომ, მადლობა ნარმინ შაჰმარზადეს იმისთვის, რომ საზოგადოებას მუბარიზ იბრაგიმოვი გაახსენა, თუმცა მოკლე ხანში ყველაფერი ისევ დავიწყებას მიეცემა, და მათ შორის – ისიც“, – ასეთი კომენტარი გააკეთა ამის შესახებ ერთ-ერთმა რეგიონულმა ჟურნალისტმა.