ბობოქარი წინასაარჩევნო მღელვარება სამხრეთ ოსეთში
სამხრეთელმა ოსმა ჟურნალისტმა მადინა ქელეხსაევამ ახლახან ადგილობრივ პარტიულ გაზეთ „ ედინაია ოსეტიაში“ გამოაქვეყნა ბლოგური პოსტი, რომელიც ასე იწყება:
სხვა ყველაფერი ტოტალურ თვათვალს ექვემდებარება – უნებურად სახალხოდ გამოთქმული აზრი, პოსტი ან კომენტარი სოციალურ ქსელებში, რომლითც მომხმარებელი საკუთარი პოზიციის გამოხატვას გაბედავს. ამას შეიძლება მთავრობისგან მომენტალური რექცია მოჰყვეს.
დღეს სამხრეთ ოსეთში სამსახურიდან გაშვებული ათობით ადამიანი არსებობს… ზოგიერთის მიმართ უსიტყვო განკარგულებაც კი მოქმედებს რესპუბლიკაში მათი შემოსვლის აკრძალვის თაობაზე“.
როგორც უკვე აღინიშნა, გაზეთი „ედინაია ოსეტია“ – პარტიულია და ამავე სახელწოდების მქონე პარტიას ეკუთვნის. ამ პარტიის ლიდერია – სამხრეთი ოსეთის პარლამენტის სპიკერი ანატოლი ბიბილოვი. ეს პარტია შეადგენს საპარლამენტო უმრავლესობასაც, და პრეზიდენტ ლეონიდ თიბილოვისადმი ნაწილობრივ ღია, ნაწილობრივ კი ფარულ დაპირისპირებაში იმყოფება.
2017 წლის დასაწყისიდან სამხრეთ ოსეთში სულ რამდენიმე მშვიდი დღე იყო, სკანდალების, პროტესტების, შეკრებებისა და ბრალდებების გარეშე. ეს – წინასაარჩევნო პერიოდია, 9 აპრილისთვის დანიშნული საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის მზადება.
ორივე – სპიკერი ბიბილოვიც და მოქმედი პრეზიდენტი თიბილოვიც – ამ არჩევნებზე პრეზიდენტობის კანდიდატად არის დამტკიცებული. ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ კიდევ მესამე კანდიდატიც დაარეგისტრირა. ეს არის ადგილობრივი КГБ-ს თანამშრომელი ალან გაგლოევი.
თუმცა, მთელი ამ ხნის განმავლობაში სამხრეთი ოსეთის პოლიტიკურ სცენაზე სულ სხვა პოლიტიკოსი დომინირებს – ედუარდ კოკოითი.
2016 წლის შემოდგომაზე კოკოითის დაბრუნება მოულოდნელი და მღელვრებით აღსავსე იყო. ოსეთის Facebook ის-ის იყო იწყებდა მსჯელობას მის „კორუმპირებულს წარსულსა და „დიდ დამსახურებებზე“ – რომ ედუარდ კოკოითი უკვე პოლიტიკური ველის მთავარ ფიგურად იქცა, თითქმის რევოლუციონერად, რომელიც ცხინვალში უზარმაზარ მიტინგებს უყრის თავს და, ერთი მხრივ, „განმათავისუფლებელის“, მომავალი რეფორმატორის რეპუტაცია და ხალხის სულ უფრო დიდ მხარდაჭერა აქვს მოპოვებული – მეორე მხრივ კი სულ უფრო დიდი პრობლემები აქვს მოქმედ ხელისუფლებასთან.
ედუარდ კოკოითი სამხრეთ ოსეთში დაბრუნდა. როლანდ ქელეხსაევის ფოტო
სურათი უფრო ნათელი გახდება , თუკი პრეზიდენტის თანამდებობის სამივე მთავარი პრეტენდენტის ირგვლივ არსებულ კონტექსტს ცალ-ცალკე განვიხილავთ.
ედუარდ კოკოითი
დროის მიხედვით, ბოლო მოვლენა მას უკავშირდება – სამხრეთი ოსეთის უზენაესმა სასამართლომ ძალაში დატოვა ცენტრალური საარჩევნო კომისიის გადაწყვეტილება მისი პრეზიდენტობის კანდიდატად დარეგისტრირების შესახებ.
კოკოითიმ განაცხადა, რომ საკუთარი უფლებების სასამართლოში გასაჩივებას აპირებს, თუმცა ამ მომენტისთვის მას სასამართლოში სარჩელი ჯერ არ შეუტანია.
ამ კონფლიქტის შესახებ დაწვრილებით JAMnews-ის რეპორტაჟში წაიკითხავთ
კოკოითის მომხრეთა დიდი ჯგუფი 14 მარტს რამდენიმე საათის განმავლობაში იდგა ცხინვალში სამთავრობო შენობისთან წინ, მოედანზე – უზენაესი სასამართლოს პასუხის მოლოდინში. ამ დროს მილიციამ მოედანი ყველა მხრიდან მეტალის კონსტრუქციებითა და მანქანებით შემოღობა.
ხალხში ცოტა ვინმე თუ ელოდა დადებით გადაწყვეტილებას, მაგრამ ადამინებს მაინც ხალისიანი განწყობა ჰქონდათ. ახალგაზრდებს დრო ცეკვით გაჰყავდათ:
შემდეგ მოვიდა ცნობა უზენაესი სასამართლოს მიერ ცენტრალური საარჩევნო კომისიის გადაწყვეტილების გაუქმებაზე უარის შესახებ. ამას საპროტესტო აქცია მოჰყვა, მოქმედი პრეზიდენტისა და რამდენიმე ჩინოვნიკის გადაყენების მოთხოვნით.
ოთხშაბათს, 15 მარტს კოკოითიმ ცხინვალში, ფეხბურთის სკოლის, „ჩემპიონთა ლიგის“ შენობაში მხარდამჭერებთან ემოციური შეხვედრა გამართა. ძირითად ამოცანად მან დაასახელა პარლამენტისადმი მოთხოვნა, შეაფასონ მიმდინარე მოვლენები და „ადამიანებთან სალაპარაკოდ გამოვიდნენ“:
„მე ბოლომდე წავალ, თქვენ ეს ყველამ იცით, დასახული მიზნიდან გადახვევას არ ვაპირებთ. ძალიან მადლობელი ვარ თქვენი, მთელი ხალხის, ყველა ბიჭის, რომლებიც გუშინ გვიანობამდე გვერდით მედგნენ. მაგრამ ამ ხალხს კიდევ ძმებიც ჰყავთ და ნათესავებიც; მოდი, მათ მივმართოთ, რომ შემოგვიერთდნენ, კმარა ჩვენს ზურგს უკან დამალვა! ამ ხელისუფლებას ჩვენთან საუბარი არ სურს…
სად არიან დეპუტატები?… რატომ არ რეაგირებენ თავიანთი ამომრჩევლების თხოვნაზე, რომლებიც ახლა თავიანთ დეპუტატებს უხმობენ, გარეთ გამოსვლას სთხოვენ მათ, რატომ არ იღებენ ისინი ხმას?… სპიკერი კვაისაში გაემგზავრა, პრეზიდენტი – ცხინვალის რაიონში… ამას ქვია, რომ ხელისუფლება ხალხს ელაპარაკება? ხალთან ასე მოქცევა არ შეიძლება! როდემდე იქნება ხელისუფლება ჩუმად?“
პრეზიდენტს ამ მიმართვაზე პირადად არ გაუცია პასუხი. პასუხად იქცა მხოლოდ მისი პრეს-მდივნის განა იანკოვსკაიას განცხადება კანონისადმი პატივისცემის შესახებ.
გასული კვირა ასევე მდიდარი იყო კოკოითის ფიგურის გარშემო განვითარებული მოვლენებით. კერძოდ:
[yes_list]
- ღამით, 4-და 5 მარტამდე უცნობებმა უზენაესი სასამართლოს თვმჯდომარის ილონა ხუგაევას სახლთან პეტარდა დააგდეს. ადგილობრივი ოფიციალური მედია ამ საკითხის შესახებ დუმილს ამჯობინებს, თუმცა კოკოითის მომხრეები პროვოკაციებისთვის პასუხისმგებლობას ხელისუფლებას აკისრებენ. ედუარდ კოკოითის მხარდამჭერ ჯგუფში – „ედუარდ კოკოითი – ჩვენი პრეზიდენტია“ ფეისბუკში გაჩნდა ჩანაწერი: „დარწმუნებულები ვართ, რომ მოცემულ პროვოკაციაში სამხრეთი ოსეთის მოქმედი ხელისუფლების ხელი ურევია და ედუარდ კოკოითის მიერ КГБ-ს ხელმძვანელის შარგაევისა და შინაგან საქმეთა მისნისტრ ლავევის გადაყენების მოთხოვნის საპასუხოდ არის მოწყობილი. მოქმედი ხელისუფლების უხეში პროვოკაციების პასუხად, სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებთ, რომ არავის გავაბედინებთ ჩვენი ქვეყნის კანონების დარღვევასა და სამხრეთი ოსეთის ხალხის კონსტიტუციური უფლებების გათელვას“.
- 5 მარტს ცხინავალის ადმინისტრაციამ ედუარდ კოკოითის კანდიდატურის წამომყენებელ საინიციატივო ჯგუფს უარი უთხრა სახალხო შეკრების ჩატარებაზე. შეკრების იდეა ასე ჟღერდა: „განხილულ იქნას მიმდინერე საზოგადოებრივ -პოლიტიკური სიტუაცია და მიღწეულ იქნას დიალოგი მოქმედ პრეზიდენტ ლეონიდ თიბილოვსა და პრეზიდენტობის სხვა კანდიდატებს შორის. საპასუხოდ, კოკოითის მოხრეებმა საგანგებო შეკრებაზე მოქმედი ხელისუფლება სიტუაციის დესტაბილიზების მცდელობაში დაადანაშაულეს.
- ედუარდ კოკოითი მოქმედ პრეზიდენტ ლეონიდ თიბილოვს ბრალდებებით დაესხა თავს. ის ამტკიცებს, რომ თიბილოვი პრეზიდენტობის კანდიდატთა რეგისტრაციიდან უნდა მოიხსნას, რადგან მას ცენტრალური საარჩევნო კომისიისთვის არ წარუდგენია ცნობები იმ მოძრავ-უძრავი ქონების შესახებ, რომელსაც ის და მისი ოჯახის წევრები რუსეთის ტერიტორიაზე ფლობენ. კოკოითიმ მაგალითად მოიტანა თიბილოვის კუთვნილი ავტომობილი „შევროლე -ნივა“, რომელიც ჩრდილოეთი ოსეთის მილიციაშია აღრიცხვაზე აყვანილი, მაგრამ თიბილოვის დეკლარაციაში მითითებული არ არის, და არც სატრანსპორტო გასასახადებია გადახდილი. სამხრეთი ოსეთის პრეზიდენტის არჩევასთან დაკავშიებული საკონსტიტუციო კანონმდებლობის თანახმად, არადეკლარირებული ქონება რეგისტრაციაზე უარის თქმის მიზეზს წარმოადგენს.
- სამხრეთი ოსეთის КГБ-ს თავმჯდომარემ ვიქტორ შარგაევმა 2017 წლის 9 აპრილამდე КГБ-ს პირადი შემადგენლობა ყაზარმულ მდგოამრეობაში გადიყვანა.
[/yes_list]
ექს-პრეზიდენტის მომხრეები ისევ აგრძელებენ აქტიურობას და სოციალურ ქსელებში გახსნილი აქვთ თავიანთი ლიდერის მხარდამჭერი გვერდები, რომლებსაც დაჟინებით ადევნებენ თვლ-ყურს სამხრეთი ოსეთის სამართალდამცავი ორგანოები. მაგალითად, Facebook-ზე ასეთი პოსტი გაჩნდა:
ედუარდ კოკოითის ოპონენტები კი ძირითადად იმაზე ლაპარაკობენ, რომ მას მხლოდ ძალაუფლების წყურვილი ამოძრავებს.
სოციალურ ქსელებში გვახსენებენ, თუ როგორ ჩამოაშორა კოკოითიმ საპრეზიდენტო არჩვნებს 2011 წელს თავისი მაშინდელი მთავარი ოპონენტი – რუსეთის თავისუფალი ჭიდაობის ნაკრების მთავარი მწვრთნელი ძამბოლატ თედეევი. მაშინ თედეევის კანდიდატურის მოხსნის მთავარი მიზეზი სწორედ საცხოვრებელი ცენზის დარღვევა გახდა. ახლა კი თავად კოკოითია ანალოგიურ სიტუაციაში. ამასთან დაკავშირებით სოციალურ ქსელებში აქტიურად ციტირებენ რუსულ ანდაზას: „ნუ გაუთხრი სხვას ორმოს, თორემ შიგ თავად ჩავარდები!“
საინტერესოა, რომ ცხინვალში სასწრაფოდ ჩავიდა თავად ძამბოლატ თედეევი, რომელიც ამ არჩევნებზე მოქმედ პრეზიდენტს ლეონიდ თიბილოვს უჭერს მხარს. ცხინვალში ამბობენ, რომ ხელსიუფლებას ეშინოდა 4 მარტის საპროტესტო აქციების, როდესაც ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ კოკოითის რეგისტრაციაზე უარი განუცხადა, და ამიტომ დასახმარებლად თედეევი მოიხმეს. ის ახლა ცხინვალელებს ხვდება და მათ თიბილოვის მხრდაჭერისკენ მოუწოდებს.
ლეონიდ თიბილოვი
ლეონიდ თიბილოვი სამხრეთი ოსეთის პრეზიდენტის თანამდებობის შესრულებას 2011 წელს შეუდგა, რესპუბლიკაში მომხდარი სერიოზული მღელვარებისა და საპროტესტო აქციების შემდეგ. მაშინ თანამდებობას ტოვებდა ედუარდ კოკოითი, საზოგადოების უმრავლესობა კი ალა ჯიოევას არჩევას მოითხოვდა. საბოლოოდ, საქმე ღია დაპირისპირებამდე არ მისულა და მხარეები ლეონიდ თიბილოვის კანდიდატურაზე შეთანხმდნენ – როგორც ბევრი ექსპერტი ამბობს, მოსკოვი სწორედ მის კანდიდატურას უჭერდა მხარს.
პროტესტები სამხრეთ ოსეთში 2011 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების დროს. ფოტო:Go Group Media
დღესდღეობით ლეონიდ თიბილოვი რთულ სიტუაციაში იმყოფება. ის 9 აპრილის არჩევნებზე პრეზიდენტობის კანდიდატად არის დარეგისტრირებული – და ორ მთავარ პრედენდენტთან, ფაქტობრივად, ღია კონფრონტაციაში იმყოფება: სპიკერ ანატოლი ბიბილოვთან და „მეამბოხე“ კოკოითისთან.
მოქმედი პრეზიდენტის მისამართით ძირითადი კრიტიკა უკავშირდება მის მიერ ახლახან მიღებულ გადაწყვეტილებას, რომ ჩრდილოეთი ოსეთის ქალაქგარეთ რაიონში დამატებითი, რუსეთის ფედერაციის ამ ნაწილში რიგით მესამე საარჩევნო უბანი გაიხსნას. ოსეთის ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე ამ გადაწყვეტილებას „სამხრეთი ოსეთის საზღვრებს გარეთ მცხოვრები მოქალაქეების საკონსტიტუციო უფლებებისადმი პატივისცემით“ ხსნის.
თუმცა, სოციალურ ქსელებსა და საზოგადოებრივი თავყრილობებზე პრეზიდენტს არჩევნებში ადმინისტრაციული რესურსით სარგებლობის მცდელობაში ადანაშაულებენ.
ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ არჩევნებზე სამხრეთი ოსეთის მოქალაქეთა რა რაოდენობის მისვლაა მოსალოდნელი, არ არსებობს. როგორც ჩრდილოეთ ოსეთში სამხრეთი ოსეთის კონსული მორის სანაკოევი ამბობს – „არ არსებობს სავარაუდი ინფორმაციაც კი“.
ადამიანებს შეუძლიათ მივიდნენ ნებისმიერ ამ უბანზე სამხრეთოსური ნიმუშის პასპორტებით, მათ ჩაწერენ და ხმის მისაცემად ორ-ორ ბიულეტენს დაურიგებენ: ერთს პრეზიდენტის არჩევისთვის, მეორეს კი სამხრეთი ოსეთისთვის სახელის ალანიად შეცვლის თაობაზე იმავდროულად გამართულ რეფერენდუმში მონაწილეობის მისაღებად.
ჩრდილოეთი ოსეთის ტერიტორიაზე ხმის მიცემის მსურველებს არჩევნების დღესაც კი შეუძლიათ საუბნო საარჩევნო კომისიას მიმართონ.
მორის სანაკოევი ამბობს, რომ საარჩევნო სიები ჩრდილოეთი ოსეთის ტერიტორიაზე არ არის, მაგრამ არის „საერთო წარმოდგენა, რომ აქ… ჩვენი მოქალაქეების დიდი რაოდენობა ცხოვრობს. ორ რესპუბლიკას შორის საკმაოდ დიდია მიგრაცია“.
მაგრამ, სოციალურ ქსელებში კითვას სვამენ:
სხვა მომხმარებლები პასუხობენ:
Facebook-ის სხვა პოსტი:
დამატებითი საარჩევნო უბნის შესახებ გადაწყვეტილება სამხრეთი ოსეთის პარლამენტმაც გააკრიტიკა:
სპიკერმა ანატოლი ბიბილოვმა გამოცემა „ეხო კავკაზას“ განუცხადა, რომ დიპლომატიური წარმომადგენობების ფარგლებს გარეთ ხმის მიცემას არჩევნების შედეგების გაყალბების მცდელობად მიიჩნევს.
„ჩვენ არაფერი გვაქვს საწინააღმდეგო, რომ ჩვენმა თანამემამულეებმა 9 აპრილს ჩრდილოეთ ოსეთში შეძლონ ხმის მიცემა. მაგრამ საამისოდ არსებობს საკონსულო,სადაც მათ შეუძლიათ მივიდნენ ხმის მისაცემად… ეს არის კარგად დაგეგმილი პროვოკაცია. ისე გააკეთეს, რომ ჩვენი წარმომადგენლები არ ეწრებოდნენ არჩევნებს ქალაქგარეთ რაიონში. მიმაჩნია, რომ იმ უბანზე შედეგები გაყალბდება. მეტიც, ამ უბნის შედეგები არ შეიძლება ლეგიტიმური იყოს, რადგან თავად ეს საარჩევნო უბანია უკანონო, და იქნებ ეს სულაც იმისთვის ხდება, რომ ანატოლი ბიბილოვის გამარჯვების შემთხვევაში, სწორედ ამ უბანზე ჩატარებული კენჭისყრა გამოიყენონ საიმისოდ, რომ არჩევნები შეუმდგარად მიიჩნიონ“.
მოქმედი პრეზიდენტისადმი საყვედურების ცალკე სტრიქონები ეძღვნება იმ მომხმარებელთა არგუმენტებს, ვინც ლეონიდ თიბილოვს მის საბჭოთა წარსულს ვერ პატიობს – საქართველოს სსრ-ს КГБ-ში სამსახურს ( მაშინდელი სამხრეთი ოსეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განყოფილებაში).
სოციალურ ქსელებში წერენ, რომ თიბილოვს „ძველი კავშირები არ გაუწყვეტია“.
მაგალითად, ედუარდ კოკოითის ოფიიციალური წარმომადგენელი გრიგორი აბაევი წერს:
სოციალური ქსელების სხვა მომხმარებელი, ვიქტორ ვორონცოვის ნიკით, წერს:
ანატოლი ბიბილოვი
ანატოლი ბიბილოვი – „ედინაია ოსეტიას“ უცვლელი ლიდერია და 2014 წლიდან სამხრეთი ოსეთის პარლამენტის თავმჯდომარე. სწორედ ამ დროიდან იწყება მისი დაპირისპირება პრეზიდენტ ლეონიდ თიბილოვთან.
ბიბილოვმა სწრაფადვე გამოავლინა თავი როგორც პრეზიდენტის მიერ არაკონტროლირებადმა პოლიტიკოსმა. მისი წინამორბედებისგან განსხვავებით, ის საკანონმდებლო ხელისუფლებას აღმასრულებელს არ უთანხმებს.
ახლანდელ წინასაარჩევნო პერიოდში თიბილოვი მოქმედ პრეზიდენტთან მკვეთრ კონკურენციაში იმყოფება და მუდმივად ადანაშაულებს თავისი მომხრეების დევნასა და საკონსტიტუციო კანონის დარღვევაში – როგორც ეს ზემოთ უკვე აღწერილ შემთხვევაში ვნახეთ – ჩრდილოეთ ოსეთში დამატებითი საარჩევნო უბნის გახსნასთან დაკავშირებით.
თუმცა, ყოფილ და ახლანდელ პრეზიდენტებს( კოკოითისა და თიბილოვს) შორის უკვე სკანდალურად ქცეული პოლიტიკური დაპირისპირების შესახებ ბიბილოვი კომენტარს არ აკეთებს, და ამ საქმეში არანაირად არ ერევა. ამომრჩევლებთან კვაისაში გამართული შეხვედრის დროს ამაზე პირდაპირ დასმულ შეკითვას პარლამენტის სპიკერმა მხოლოდ ერთობისკენ მოწოდებით უპასუხა.
„არჩევანი დამოუკიდებლად გააკეთეთ, წინასაარჩევნო თამაშებში თავი არავის გამოაყენებინოთ,“ – თქვა მან.
15 მარტს, გამწვავების მომენტში, როდესაც კოკოითის მომხრეები უზენაესი სასამართლოს მიერ პრეზიდენტობის კანდიდატად მის დარეგისტრირებაზე უარს აპროტესტებდნენ, უცბად გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თითქოს მათთან სპიკერი უნდა მისულიყო. მაგრამ ეს არ მოხდა. ხოლო „ედინაია ოსეტიას“ დეპუტატმა პიოტრ გასეევმა მოგვიანებით განაცხადა, რომ „ბიბილოვი არ გეგმავს კოკოითის მომხრეების მონახულებას“.
სამხრეთ ოსეთში სულ უფრო მატულობს ორი საკვანძო ფიგურის -პრეზიდენტისა და სპიკერის ფაქტობრივი დუმილით გამოწვეული გაოცება, თანაც – საზოგადოებაში არსებული ასეთი დაპირისპირების ფონზე.
მოქმედი პრეზიდენტი ბოლო ორი კვირის განმავლობაში არც ერთხელ არ შეხვედრია ხალხს და არც ერთი უშუალო რეაგირება არ მოუხდენია რესპუბლიკაში მომხდარ განსაკუთრებულ,ზოგჯერ კი ექსტრემალურ შემთხვევებზე. პარლამენტის სპკერი, პრეზიდენტობის კანდიდატი ანატოლი ბიბილოვი წინასაარჩევნო კამპანიის დროს შვებულებაში გავიდა, თუმცა პერიოდულად რაიონების ამომრჩეველს ხვდება.
სამხრეთელი ოსი პოლიტოლოგი ალან პარასტაევი ონლაინ გამოცემა „კავკაზსკი უზელის“ თავის ბლოგში წერს:
„კოკოითი და მისი მომხრეები ულტიმატუმებს აყენებდნენ პრეზიდენტის და მისი მინისტრების გადადგომასთან დაკავშირებით.
მაგრამ მე ეს კი არ მაკვირვებს – არამედ ის, რომ წინასაარჩევნო მინდორზე საბოლოოდ არც ერთი მოთამაშე არ გამოჩნდა. ანატოლი ილიჩი(სპიკერი ბიბილოვი– JAMnews). დარწმუნებული ვიყავი, რომ ის შუამავლის როლს შეასრულებდა, სიმშვიდის გარანტი გახდებოდა! გენერალი, საგანგებო სიტუაციების სამინისტროს ექს მინისტრი – სიტუაცია კი მართლაც საგანგებოა, ზედმიწევნითაც კი! ის ხომ მხოლოდ თავის პარტიის ლიდერი არ არის, არამედ პარლამენტის – არსობრივად სახალხო საკრებულოს ლიდერიცაა, რაც არ უნდა იყოს… ის თუ არა, მაშინ სხვა ვინ უნდა გამოვიდეს ახლა ავანსცენაზე, მბრძანებლური ხმით მხარეები მოლაპარაკებების მაგიდასთან დასვას და ყველას და ყველაფერს თავისი ადგილი მიუჩინოს?”
