Azərbaycan Rusiya ilə müttəfiqlik bəyannaməsi imzalayıb. Bu nə deməkdir?

Prezidentlər Vladimir Putin və İlham Əliyevin Moskvada baş tutan dörd saatlıq tet-a-tet görüşünün yekununda Rusiya və Azərbaycan arasında müttəfiqlik bəyannaməsi imzalanıb. İmzalanmış sənəddə nələr qeyd olunub və Bakıda bunu necə şərh edirlər?

• Azərbaycan və Türkiyə qarşılıqlı hərbi yardımla bağlı razılığa gəlib
• “Qarabağda separatçı əhval Moskvadan idarə olunur” – Bakıdan şərh
• Putin LXR/DXR-ın müstəqilliyini tanıdı, Rusiya qoşunları Şərqi Ukraynaya daxil oldu

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Moskvaya rəsmi səfər edib və orada Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşüb.

Koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar məhdudiyyətlər üzündən iki dövlət başçısı Kremldə Fransa prezidenti Emmanuel Makronla görüşdən sonra populyarlaşan uzun masa arxasında görüşüblər.

Görüşün jurnalistlər üçün açıq hissəsində Əliyev Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında fəal iştirakına görə Rusiyaya minnətdarlığını bildirib. Həmçinin Azərbaycan prezidenti iki ölkə arasında müttəfiqlik bəyannaməsi haqda söz açıb və qeyd edib ki, sənəd üzərində çalışmalar bir ildən çox davam edib.

Dörd saatdan çox davam edən tet-a-tet görüşdən sonra iki ölkə lideri bəyannaməni imzalayıb.

Bəyannamədə nələr qeyd olunub?

Rusiya və Azərbaycan arasında qarşılıqlı müttəfiqlik haqda bəyannamənin tam mətni Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyinin saytında operativ dərc olunub.

Sənəd 43 maddədən ibarətdir.

Bəyannamənin preambulasında qeyd olunub ki, tərəflər “Müstəqil Dövlətlər Birliyi məkanında inteqrasiya proseslərinin inkişafında tərəflərin maraqlarını və müvafiq səylərdə Rusiya Federasiyasının həlledici rolunu” diqqətə alırlar.

Sənədin birinci maddəsində deyilir ki, Rusiya və Azərbaycan “öz münasibətlərini müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti, iki ölkənin müstəqilliyinə, dövlət suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə və dövlət sərhədlərinin toxunulmazlığına qarşılıqlı hörmət, eləcə də bir-birinin daxili işlərinə qarışmamaq, hüquq bərabərliyi və qarşılıqlı fayda, mübahisələrin dinc yolla həlli və güc tətbiq etməmək və ya güclə hədələməmək prinsiplərinə sadiqlik əsasında qururlar”.

Vurğulanır ki, Rusiya və Azərbaycan “aktual beynəlxalq problemlər üzrə eyni və ya yaxın mövqelər tutmaqla o cümlədən ikitərəfli səviyyədə də daxil olmaqla konstruktiv əməkdaşlığı dərinləşdirirlər, eləcə də qarşılıqlı maraq kəsb edən məsələlər üzrə BMT, ATƏT, MDB, digər beynəlxalq təşkilat və forumlar çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər”.

“Rusiya Federasiyası və Azərbaycan Respublikası Tərəflərdən birinin fikrincə sülhə təhlükə yarada bilən, sülhü pozan və ya Tərəflərdən birinin təhlükəsizlik maraqlarına təsir edən vəziyyət yarandığı, eləcə də bu cür vəziyyətin yaranması təhdidi olduğu təqdirdə onun nizamlanması məqsədilə təxirəsalınmaz məsləhətləşmələrin aparılmasına hazırlıqlarını ifadə edirlər”, – bəyannamənin mətnində deyilir.

Həmçinin tərəflər “öz ərazilərində təşkilatların və şəxslərin digər Tərəfin dövlət suverenliyinə, müstəqilliyinə və ərazi bütövlüyünə qarşı yönəlmiş fəaliyyətinin” qarşısını qətiyyətlə alacaqları haqda razılığa gəliblər.

“Təhlükəsizliyin təmin edilməsi, sülhün və sabitliyin qorunub-saxlanması məqsədilə Rusiya və Azərbaycan BMT Nizamnaməsi, ayrı-ayrı beynəlxalq müqavilələr əsasında və Tərəflərdən hər birinin beynəlxalq-hüquqi öhdəliklərini nəzərə almaqla bir-birinə hərbi yardım göstərilməsi imkanını nəzərdən keçirə bilərlər”, – sənəddə deyilir.

Şərh

Siyasi icmalçı Aqşin Kərimovun fiikrincə, Cənubi Qafqazdakı yeni reallıqlarBakı və Moskvanın münasibətlərində yeni dinamika üçün lazımi şərtlər yaradıb.

“Cənubi Qafqazdakı cari situasiya regional təhlükəsizliyin gələcəyinin dayanıqlı sülh və sabitlik üzərində bərqərar olması üçün fürsətlər təqdim edir.

Bu fürsət daha çox Ermənistan üçün şansdır, indi Ermənistan qarşısında çağırış durur ki, o, işğal niyyətlərindən əl çəksin, Azərbaycanla əlaqələrini normallaşdırsın və sülh müqaviləsinə imza atsın.

Vladimir Putin İlham Əliyevlə görüşdə Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması prosesində Rusiyanın oynadığı roldan danışması da Yerevana xəbərdarlıq kontekstində nəzərdən keçirilə bilər. Onun postmünaqişə dövründə mübahisəli məsələlərin olduğunu qeyd etməsi, ardınca, prosesin sülh yolu ilə həlli üçün hər şeyi edəcəyini bildirməsi belə deməyə əsas verir.

Hesab etmək olar ki, Rusiya bundan sonra Ermənistana öhdəliklərin icrası üçün daha çox təzyiq göstərəcək, çünki Azərbaycanla münasibətlərin xarakteri Moskvanı Bakı ilə daha da yaxınlaşdırır.

Azərbaycanla Rusiya arasında müttəfiqlik fəaliyyəti haqqında bəyannaməyə imzalayıb. Bununla da münasibətlər keyfiyyətcə yeni reallığın ruhuna uyğunlaşdırılacaq.

Rusiyanın mümkün ssenarilərinə gəlincə, böyük ehtimal ki, ikinci Qarabağ müharibəsindən sonra Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərində Bakının suveren hüquqlarının bərpası istiqamətində Bakıya dəstək verəcək. Amma bunun qarşılığında nələr istəməsini söyləmək hələlik tezdir”, – Kərimov qeyd edib.