«Ի՞նչ են ուզում ցուցարարները». փողոցային պայքարը Հայաստանում շարունակվում է
Ընդդիմության փողոցային պայքարը Հայաստանում
Խորհրդարանական ընդդիմությունը շարունակում է բողոքի ակցիաներ իրականացնել մայրաքաղաք Երևանում և մարզային բնակավայրերում: Պահանջը մեկն է՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը: Ընդդիմադիր գործիչները պնդում են, թե Փաշինյանի գլխավորած իշխանությունը մտադիր է Արցախը թողնել Ադրբեջանի կազմում: ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորները որպես հիմք են ընդունել Հայաստանի վարչապետի այն հայտարարությունը, թե միջազգային հանրությունը Հայաստանից ակնկալում է իջեցնել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի նշաձողը:
Քաղաքագետները մեկնաբանում են Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը․ ի՞նչ են ուզում ցուցարարները, ի՞նչ սպասել առաջիկայում, արդյո՞ք կհաջողեն ընդդիմադիրները։
Ընդդիմադիր պատգամավորների վերադարձը ԱԺ
Մայիսի 4-ին փողոցային պայքարի դուրս եկած ընդդիմադիր պատգամավորների մի խումբ վերադարձել էր աշխատավայր՝ Ազգային ժողով, որտեղ ընթանում էր կառավարության հետ հերթական հարցուպատասխանը: Ընդդիմադիրները ներկայացրին Փաշինյանի հրաժարականի իրենց պահանջը, ինչից հետո ՀՀ վարչապետը արձագանքեց պահանջում ներկայացված մեղադրանքներին, կրկին վերհիշելով նախկին իշխանություններից ստացած «ժառանգությունը»։
«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Ռուստամյանն ի պատասխան հարցրեց, թե ինչու ընտրվելուց հետո Փաշինյանը չի առաջնորդվել Ղարաբաղի ժողովրդի կամքի իրականացման պատասխանատվությամբ։ Այնուհետև ընդդիմադիրները լքեցին նիստերի դահլիճը՝ հայտարարելով, որ չեն ուզում լսել Փաշինյանի պատասխանը:
Իրենց այս քայլն ընդդիմադիրները մեկնաբանել են՝ ասելով, որ ցանկություն չունեին «վարչապետի ստերի հերթական խմբաքանակը» լսելու:
Մեկնաբանություններ
«Առայժմ հեղափոխական պոտենցիալ չունեն». Սուրեն Սուրենյանց
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցի խոսքով՝ բողոքի ակցիաները լավ են կազմակերպված, բայց դրանք զուրկ են քաղաքական բովանդակությունից:
«Մենք չենք լսում հարթակի գործիչներից, թե իրենք ինչ պատկերացում ունեն ՀՀ առջև ծառացած ներքին և արտաքին խնդիրների լուծման առումով»:
JAMnews-ի հետ զրույցում Սուրենյանցը նշել է, որ ակցիաները կարող են հանգեցնել ներքաղաքական ճգնաժամի խորացման, սակայն դրանք «իրենց մեջ հեղափոխական պոտենցիալ առայժմ չեն կրում»:
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ պատճառը քաղաքական այլընտրանքային բովանդակության, ինչպես նաև հասարակական կոնսոլիդացիայի բացակայությունն է:
«Եթե ընդդիմությունը կարողանա քաղաքական այլընտրանքային խոսք ասել, բովանդակություն ներկայացնել, գուցե հաջողի, որովհետև իշխանությունից հիասթափությունը շատ մեծ է: Բայց եթե մենք լսենք այն պրիմիտիվ կարգախոսները, որ մինչև հիմա լսում ենք, հասարակական մեծ կոնսոլիդացիա չի լինի, բանը հեղափոխության չի հասնի: Այլ խնդիր է, որ իշխանության ռեսուրսները կարող են մաշվել»,- ընդգծում է քաղաքագետը:
Չբացառելով արտաքին ուժերի ազդեցության հավանականությունը՝ Սուրենյանցը նկատում է՝ առանց հասարակական կոնսոլիդացիայի դրանք չեն կարող դեր խաղալ:
Քաղաքագետը չի կարծում, թե ստեղծված իրավիճակում Ռուսաստանը հատուկ ջանքեր կգործադրեր ՀՀ-ում իշխանափոխության հասնելու համար.
«ՌԴ-ում խորապես վստահ են, որ ՀՀ հիմնական քաղաքական ուժերը կասկածի տակ չեն դնում հայ-ռուսական ռազմավարական գործընկերությունը: Հետևաբար՝ լինի Փաշինյանի, Քոչարյանի կամ որևէ այլ անձի իշխանությունը, այդ գործընկերությունը կասկածի տակ չի դրվելու: Չեմ կարծում, թե ՌԴ-ն՝ այն էլ այս իրավիճակում հատուկ ջանքեր պիտի գործադրի այստեղ իշխանափոխություն գեներացնելու համար»:
«Ցուցարարների ուղերձը մեկն՝ անընդունելի է Արցախն Ադրբեջանի կազմում թողնելու ցանկացած տարբերակ». Բենիամին Պողոսյան
Քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանի դիտարկմամբ՝ բողոքի ակցիաներին մասնակցող քաղաքացիները ներքին լսարանին և միջազգային գործընկերներին մեկ ուղերձ ունեն՝ «քաղաքականապես ակտիվ հասարակության մեծամասնությունը մտադիր չէ ընդունել Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի ստորագրում, որը կներառի այս կամ այն տարբերակով Արցախի ֆիքսում Ադրբեջանի կազմում»:
«Եթե նման պայմանագրի ստորագրման վտանգը տեսականից դառնա իրական, ապա բողոքի ակցիաներում ներգրավված մարդկանց թիվն էականորեն կաճի, ինչը լրջորեն կապակայունացնի ներքաղաքական իրավիճակը Հայաստանում և կարող է հանգեցնել նաև իշխանափոխության»:
Տեկտոնիկ ներքաղաքական փոփոխություններ քաղաքագետն առաջիկայում չի կանխատեսում: Ասում է՝ բանակցությունները ենթադրում են երկարատև գործընթաց, դժվար թե մինչև տարեվերջ խաղաղության պայմանագիր կնքվի:
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ խաղաղության նման պայմանագրի ստորագրմամբ Ռուսաստանը ևս շահագրգռված չէ.
«ՌԴ-ն որևէ կերպ շահագրգռված չէ խաղաղության պայմանագրի ստորագրմամբ, եթե այն ներառելու է Արցախի ֆիքսում Ադրբեջանի կազմում, քանի որ գտնում է, որ դա ճանապարհ կբացի 2025 թ.-ի նոյեմբերին Արցախից ռուսական զորքերի դուրսբերման համար: Իսկ ռուսները ցանկանում են մեկ բան՝ հնարավորինս երկար մնալ Արցախում»:
Ըստ Պողոսյանի՝ ակնհայտ է, որ ներկայիս գործողություններում կա քաղաքական պայքար, սակայն շեշտում է՝ բողոքի ակցիաների բոլոր մասնակիցները չէ, որ այս կամ այն գործչի քաղաքական թիմի անդամ են.
«Չեմ կարծում, որ բոլոր նրանք, ովքեր հիմա բողոքի գործողություններ են ձեռնարկում, ընդամենը ցանկանում են, որ երկրորդ կամ երրորդ նախագահները կամ նրանց հետ ասոցացվող մարդիկ գան իշխանության: Զգալի թվով մարդիկ կան, որոնք ուղերձ են հղում թե ՀՀ իշխանություններին, թե արտաքին գործընկերներին, որ իրենց համար անընդունելի է Արցախն Ադրբեջանի կազմում թողնելու ցանկացած տարբերակ»,- JAMnews-ի հետ զրույցում ասել է քաղաքագետը:
«Հասարակությունը չի ընդունելու «նախկինների» վերադարձ». Հակոբ Բադալյան
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանը չի բացառում, որ Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացները կապված լինեն «ռուսական էլիտայի տարբեր շրջանակների» հետ:
Ասում է՝ Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունների և ՌԴ նկատմամբ կիրառվող կոշտ պատժամիջոցների հետևանքով էլիտայի ներսում փոխհարաբերությունները բավականին բարդ են.
«Մինչ ՀՀ-ում այս աշխույժ փուլի մեկնարկը առիթ ունեցել եմ ասելու, որ ՌԴ էլիտայի ներսում բարդ փոխհարաբերություններն ու մրցակցային մոտիվները իրենց արտահայտությունը կունենան ՀՀ ներքաղաքական կյանքում: Այն, ինչ այսօր կատարվում է փողոցում, նաև դրա արտահայտություններից մեկն է»,- JAMnews-ի հետ զրույցում նշել է Բադալյանը:
Քաղաքական մեկնաբանը կարծում է՝ հասարակությունը չի ընդունելու «նախկինների» վերադարձ: Ասում է՝ մարդիկ դրա համար ունեն հիմնավոր պատճառներ, որոնք կապված են ոչ միայն անցյալի, այլև իշխանափոխությունից հետո «նախկինների» վարքագծի հետ.
«Նույնիսկ ծանր պատերազմից, ռազմական պարտությունից, մարդկային ու տարածքային կորուստներից հետո հասարակությունը չդիտարկեց քաղաքական իրավիճակը՝ ստատուս-քվոն փոխելու հնարավորություն՝ տեսնելով, որ այդ փոփոխությունից օգտվելու է նախկին կառավարող համակարգը ներկայացնող ուժերի շրջանակը»:
Ընդդիմության փողոցային պայքարը Հայաստանում
