Տեղահանված ադրբեջանցիները վերադառնում են հարազատ վայրեր
Ադրբեջանցի հարկադիր տեղահանվածների վերադարձ
Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ Զանգելանի (Կովսական) շրջանից 200 ներքին տեղահանվածներ վերադառնում են հարազատ վայրեր։ Շահագործման է հանձնվել Աղալի խելացի գյուղի առաջին հատվածը։ Այն դարձավ առաջին բնակավայրը, որը կառուցվել է Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի արդյունքում Ադրբեջանի վերահսկողության տակ հայտնված տարածքում։
2022 թվականի հուլիսի 19-ին՝ Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ավարտից 20 ամիս անց, Ադրբեջանի Զանգելանի (Կովսական) շրջանից հարկադիր վերաբնակեցվածները սկսեցին վերադառնալ հարազատ վայրեր։
Այսօր վերադառնում են առաջին 10 ընտանիքները
Շահագործման է հանձնվել՝ Զանգելանի (Կովսական) շրջանի Աղալի խելացի գյուղի առաջին հատվածը՝ առաջին բնակավարը, որը կառուցվել է Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի արդյունքում Ադրբեջանի վերահսկողության տակ հայտնված տարածքներում։
Առաջին 10 ընտանիքները, որոնք ժամանակավորապես բնակվում էին Բաքվի արվարձանում գտնվող Մասազիր բնակավայրի «Զանգելան քաղաքում», այսօր ուղևորվել են Աղալի գյուղ։ Այդ մասին հաղորդել է Ադրբեջանի փախստականների և հարկադիր տեղահանվածների հարցերով պետական կոմիտեի մամուլի ծառայությունը։
«Մինչև հուլիսի 25-ը ընդհանուր առմամբ 41 ընտանիք, այլ կերպ ասած՝ 200 մարդ կտեղափոխվի խելացի գյուղի չորս թաղամասեր»,- նշել է Պետկոմիտեի մամուլի ծառայության ղեկավար Իբրահիմ Միրզոևը։
«Մինչ տարածքների օկուպացումը այս վարչական շրջանը միավորում էր երեք գյուղ։ Մինչ հայկական զինուժի կողմից Զանգելանի (Կովսական) շրջանի գրավումը Բիրինջի (առաջին) Աղալի գյուղում բնակվում էր 40 ընտանիք (154 մարդ), Իկինջի (երկրորդ) Աղալի գյուղում՝ 60 ընտանիք (235 մարդ), իսկ 161 ընտանիք (675 մարդ) ապրում էր Ուչունջու (երրորդ) Աղալի գյուղում: Այս գյուղերից ներկայումս 352 ընտանիք կա (1504 մարդ)»,- հայտարարել է նա։
Պաշտոնական տվյալներով՝ Աղալի խելացի գյուղում մինչ այժմ ավարտվել է 200 տան շինարարություն, շարունակվում է ևս 150 տան, այդ թվում՝ մի քանի բնակարաններից բաղկացած երկհարկանի և եռահարկ շենքերի շինարարությունը։
Հարցում հարկադիր վերաբնակիչների շրջանում
Ադրբեջանի պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ 1988-1993 թվականներին ԼՂԻՄ-ից և ղարաբաղյան առաջին պատերազմի արդյունքում հայկական զինված ուժերի վերահսկողության տակ անցած յոթ շրջաններից հարկադիր տեղահնվել է 788.950 մարդ։
Նրանց շրջանում անցկացվել է հարցում՝ նախկին բնակության վայրեր վերադառնալու ցանկության վերաբերյալ։ Այդ մասին հայտնել է Փախստականների և տեղահանվածների հարցերով պետական կոմիտեի ղեկավարի տեղակալ Ֆուադ Հուսեյնովը։
«Հարկադիր տեղահանված ընտանիքների ճնշող մեծամասնությունը՝ 90 տոկոսը, հայտարարել է, որ պատրաստ է վերադառնալ: Այժմ հարցումը շարունակվում է յուրաքանչյուր առանձին վայրի բնակիչների շրջանում»,- պաշտոնյայի խոսքերն է մեջբերում Turan-ը։
Ականապատ տարածքների խնդիրը
Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի արդյունքում Ադրբեջանի վերահսկողության տակ հայտնված տարածքներում բնակավայրերի և ենթակառուցվածքների զանգվածային շինարարությանը խոչընդոտում է ականապատ դաշտերի առկայությունը։
2022 թվականի հունիսի 23-ի դրությամբ՝ 44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո այդ տարածքներում ականի պայթյունի զոհ է դարձել 225 մարդ։
Ադրբեջանի ականազերծման պետական գործակալությունը ամեն շաբաթ զեկուցում է վնասազերծված ականների քանակի և ականազերծված տարածքների մասին։ Այսպես, հուլիսի 11-ից 16-ը Թերթերի (հայկական անվանումը՝ Թարթառ), Աղդամի (Ակնա), Ֆիզուլիի (Վարանդա), Շուշայի (Շուշի), Կուբաթլուի (Որոտան), Ջաբրայիլի (Ջրական) և Զանգելանի (Կովսական) շրջաններում կազմակերպված ականազերծման աշխատանքների ընթացքում հայտնաբերվել և վնասազերծվել է 111 հակահետևակային ական, 5 հակատանկային ական և 178 չպայթած զինամթերք։
Արդյունքում ականներից և չպայթած զինամթերքից մաքրվել է 849,2 հա տարածք։
Հայաստանը մի քանի անգամ ադրբեջանական կողմին է տրամադրել ականապատ դաշտերի քարտեզներ՝ Ադրբեջանում ձերբակալված հայ զինծառայողներին ազատ արձակելու դիմաց, սակայն, ըստ պաշտոնական Բաքվի, այդ քարտեզները ոչ ավելի, քան 25 տոկոս ճշգրտություն ունեն։
Շուշան (Շուշին) կբնակեցվի հաջորդ տարեվերջին
«Քաղաքում սկսվել է 23 շենքից բաղկացած առաջին բնակարանային համալիրի շինարարությունը»,- ասել է Շուշայում (Շուշի) Ադրբեջանի նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Այդին Քերիմովը։
Նա նշել է, որ Շուշայից (Շուշի) առաջին տեղահանվածները հարազատ քաղաք կվերադառնան 2023 թվականի վերջին։
Այժմ Շուշայում (Շուշի) են ապրում զինվորականների, տեղի իրավապահ մարմինների, ինչպես նաև քաղաքում իրենց գործունեությունը սկսած մի շարք ենթակառուցվածքային օբյեկտների աշխատակիցների ընտանիքներ։
Ֆիզուլի (Վարանդա) քաղաքից, որը նույնպես 2020 թվականի աշնանը տեղի ունեցած պատերազմի արդյունքում է վերադարձել Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, ավելի քան 100 կիլոմետր երկարությամբ ճանապարհ է կառուցվել դեպի Շուշա (Շուշի)։ Ամեն օր Ադրբեջանի՝ բոլոր հետաքրքրված քաղաքացիները կարող են հատուկ ավտոբուսներով հասնել բերդաքաղաք։
Աղդամն (Ակնա) ու Շուշան (Շուշի) կապող նախկին ճանապարհն անցնում է այն տարածքով, որտեղ ժամանակավորապես տեղակայված են ռուս խաղաղապահները, և այն դեռևս չի օգտագործվում Ադրբեջանի կողմից։
