ვინ და როგორ ეხმარება რუსეთს ევროპარლამენტში - "ნოვაია გაზეტას" კვლევა
ვინ არის ევროპარლამენტში რუსეთის მომხრე
ზოგიერთი ევროპარლამენტარი მუდმივად უარს ამბობს უკრაინის ომის წინააღმდეგ რეზოლუციის მხარდაჭერაზე. რუსულმა გამოცემამ Novaya Gazeta-Europe-მა მოამზადა მონაცემთა კვლევა ამ ადამიანების შესახებ და დაადგინა მათი კავშირები რუსეთთან.
უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ, 2022 წლის მარტში, ევროპარლამენტის სპეციალურმა კომიტეტმა გამოაქვეყნა ანგარიში, რომელშიც აღწერილია ის მეთოდები, რომელთა გამოყენებითაც კრემლი ევროკავშირის დემოკრატიულ პროცესებში ერეოდა.
ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ავტორიტარულმა ქვეყნებმა, მათ შორის რუსეთმა და ჩინეთმა, მინიმუმ 300 მილიონი დოლარი დახარჯეს ევროპაში ულტრამემარჯვენეების მხარდასაჭერად.
კრემლისთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ობიექტი საკუთარი გავლენის გასავრცელებლად, ევროპარლამენტია. აქ მოსკოვის ერთგულ დეპუტატებს შეუძლიათ საჯაროდ ისაუბრონ პრორუსული პოზიციებიდან. მათ ასევე შეუძლიათ კრემლის ინტერესების ლობირება კულისებში.
ევროპარლამენტის „პუტინისტი პოლიტიკოსები“ თავისუფლად შეგიძლიათ გამოავლინოთ ღია მონაცემების გამოყენებით. საკმარისია იმის შესწავლა, თუ ვინ როგორ უყრის კენჭს რუსეთთან და მის მოკავშირეებთან დაკავშირებულ რეზოლუციებს.
ურთიერთობა მოსყიდული არასამთავრობო ორგანიზაციების მეშვეობით ან მოქრთამვა
მოსკოვი, ისევე როგორც მრავალი სხვა ავტორიტარული რეჟიმი, დიდი ხანია ცდილობს პარლამენტარებთან „განსაკუთრებული ურთიერთობების“ დამყარებას. ამის გაკეთების ძირითადად ორი გზა არსებობს:
1.
მოლაპარაკებები ბუტაფორიულ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან და მათი ჩამოყვანა როგორც „საერთაშორისო დამკვირვებლების“ არალეგიტიმურ ან გაყალბებულ არჩევნებზე.
მაგალითად, 2018 წელს, ექვსი ევროპარლამენტარი – ტიერი მარიანი, ერვე ჟუვინი, ჟან-ლინ ლაკაპელი, მიროსლავა რადაჩოვსკი, ნიკოლას ბეი და გუნარ ბეკი – მოხვდნენ შავ სიაში რუსეთსა და ოკუპირებულ ყირიმში საპარლამენტო არჩევნებზე, ასევე საკონსტიტუციო ცვლილებების რეფერენდუმსა და საპრეზიდენტო არჩევნებში დამკვირვებლების სტატუსით მონაწილეობის გამო.
ამ მოწვევის დასრულებამდე (2024 წელს) ისინი ევროპარლამენტის საარჩევნო სადამკვირვებლო მისიებში მუშაობას ვეღარ შეძლებენ.
2.
ბანალურად, პირდაპირ ფულით მოსყიდვა იმისთვის, რომ პოლიტიკოსები ლობირებენ გადაწყვეტილებებს ან უბრალოდ საჯაროდ ავრცელებენ იმ პოზიციას, რომელიც დიქტატორებს სჭირდება.
ბოლო მსგავსი ტიპის სკანდალი იყო “კატარგეიტი”. 2022 წლის ბოლოს დააკავეს კატარის სასარგებლოდ კორუფციაში ეჭვმიტანილი ევროპარლამენტის ვიცე-პრეზიდენტი ევა კაილი.
- თბილისის ანტირუსულმა აქციებმა სოხუმსა და ცხინვალში „მეორე ფრონტის“ შიში გააჩინა. ხელისუფლების რეაქცია
- “ტყვია შუბლში, ბავშვები თავშესაფარში” – 10 მაგალითი იმისა, თუ როგორ ასწავლიან პატრიოტიზმს რუსეთში
- დნესტრისპირეთის დაბრუნება. როგორ გავაერთიანოთ მოლდოვა, სანამ რუსეთი უკრაინას ებრძვის
რუსეთის ამოცანაა ევროპარლამენტში განხეთქილების მიღწევა
„ნოვაია გაზეტა-ევროპამ“ შეისწავლა ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში ევროპარლამენტში კენჭისყრის შედეგების მონაცემები და შეძლო აღმოეჩინა რამდენიმე კანონზომიერება, თუ როგორ იქცევიან ევროპარლამენტარები.
ევროპარლამენტის ამჟამინდელი მოწვევის უფლებამოსილება 2019 წელს დაიწყო. იმ მომენტიდან 2023 წლის იანვრამდე, ევროპარლამენტარებმა ხმა მისცეს 22 რეზოლუციას, რომლებიც პირდაპირ ეხებოდა კრემლის მიერ ადამიანის უფლებების დარღვევას, უკრაინის ომს და ანტირუსულ სანქციებს.
2019 და 2020 წლებში თითო-თითო რეზოლუცია მიიღეს, 2021 წელს – შვიდი, 2022 წელს – თორმეტი, 2023 წელს კი ჯერჯერობით ერთი – იანვარში. ამ რეზოლუციების თემები ასეთია:
- პოლიტიკოს ალექსეი ნავალნის მოწამვლასთან დაკავშირებული რეზოლუციები (2020).
- მიღებულია ე.წ. მაგნიტსკის ევროპული აქტი, 2012 წლის ამერიკული კანონის ანალოგი, რომელიც გმობს რუსეთში ადამიანის უფლებების მუდმივ დარღვევას (2021 წ.).
- პირველი ევროპული რეზოლუცია, სადაც საუბარია კერძო სამხედრო კომპანიის, “ვაგნერის” მიერ ჩადენილ ომის დანაშაულებზე (2021).
- დეპუტატებმა დაგმეს რამდენიმე ევროპული და ამერიკული საზოგადოებრივი ორგანიზაციის არასასურველად აღიარება რუსეთში და ოპოზიციონერი პოლიტიკოსის, ანდრეი პივოვაროვის დაკავება (2021 წ.).
- ხმათა უმრავლესობით მიღებულ იქნა რეზოლუცია, რომელიც მოითხოვს რუსეთის აღიარებას სახელმწიფოდ, რომელიც ტერორიზმს ასპონსორებს (2022).
- რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან, 2022 წელს, მიღებული 12 რეზოლუციიდან 10 ეხებოდა ომს და მის შედეგებს.
- 2023 წლის იანვარში დეპუტატებმა მხარი დაუჭირეს ტრიბუნალის შექმნას, რომელიც გამოიძიებს რუსეთის დანაშაულებს უკრაინის წინააღმდეგ.
რეზოლუციების სრული სია აქ არის
ძალიან ბევრია ისეთი დეპუტატი, რომელიც არ აძლევდა ხმას რუსეთის წინააღმდეგ რეზოლუციებს
705 ევროპარლამენტარიდან ანტირუსულ რეზოლუციებს, საშუალოდ, 531-მა დეპუტატმა (75 პროცენტი) დაუჭირა მხარი. 40-ზე ოდნავ მეტმა (ექვსი პროცენტი) ხმა მისცა წინააღმდეგ. საშუალოდ თითქმის ამდენივემ (ექვსმა პროცენტმა) თავი შეიკავა.
ამ სამი ვარიანტიდან ერთ-ერთის არჩევის გარდა, პარლამენტის წევრს ასევე შეუძლია უბრალოდ არ მიიღოს მონაწილეობა კენჭისყრაში – სხდომაზე არ გამოცხადდეს, ან არც ერთ ღილაკს თითი არ დააჭიროს.
2019-2022 წლებში, ზოგადად რეზოლუციების კენჭისყრის პროცესში ევროპარლამენტარების 4,3 პროცენტი არ იღებდა მონაწილეობას. თუმცა, როდესაც კონკრეტულად რუსული რეზოლუციების განხილვის დროს კენჭისყრაში ბევრად მეტი დეპუტატი – 12.5 პროცენტი არ მონაწილეობდა და ამგვარად არიდებდა თავს რუსეთის წინააღმდეგ რეზოლუციის მხარდაჭერას.
ასეთი ცდომილება პროცენტებში ძნელად შეიძლება დაბრალდეს შემთხვევითობას და ნიშნავს მხოლოდ იმას, რომ ზოგიერთი დეპუტატი შეგნებულად ირჩევს სტრატეგიას, რომ არ დაუჭიროს ხმა რუსეთთან დაკავშირებულ დოკუმენტებს.
ტოპ 10 „პუტინის მომხრე“ პარტია ევროპარლამენტში
Novaya Gazeta-Europe-ის ცნობით, ევროპარლამენტის ამჟამინდელი მოწვევისას ანტიპუტინისტურ რეზოლუციებს სხვებზე მკაფიოდ მხარს უჭერებ პოპულისტური და რადიკალური პარტიები.
ევროპარლამენტის ტოპ 10 „პროპუტინისტური“ პარტია დეპუტატების კენჭისყრის შედეგების მიხედვით 2019-2023 წლებში:
- საფრანგეთის „ნაციონალური ასამბლეა“ (მარინ ლე პენის პარტია)
- გერმანული „ალტერნატივა გერმანიისთვის“ (AfD)
- “სირიზა” – ულტრამემარცხენე პარტია (საბერძნეთი)
- “პორტუგალიის კომუნისტური პარტია”
- “საბერძნეთის კომუნისტური პარტია”
- “თავისუფლება და პირდაპირი დემოკრატია” – ნაციონალისტური პარტია, ანტისაიმიგრაციო მიმართულების (ჩეხეთი)
- “ავსტრიის თავისუფლების პარტია” – ულტრამემარჯვენე პარტია (ავსტრია)
- “ფიდესი” (უნგრეთი. ვიქტორ ორბანის პარტია)
- ლიგა (იტალია) (იტალიის ყოფილი საგარეო საქმეთა მინისტრის, მატეო სალვინის პარტია)
- სამართალი და სამართლიანობა (PiS, პოლონეთი) (პოლონეთის მმართველი პარტია, თავმჯდომარე – იაროსკავ კაჩინსკი).
ევროპარლამენტში კრემლისთვის ყველაზე სასარგებლო პარტიებია ფრანგული „ნაციონალური ასამბლეა“ და გერმანული „ალტერნატივა გერმანიისთვის“. მათ ერთად აქვთ 28 ადგილი ევროპარლამენტში და მათი დეპუტატები ხშირად აძლევენ ხმას ანტირუსული რეზოლუციების წინააღმდეგ.
“პუტინის მომხრე” ხმებს შორის ყველაზე ფრთხილები არიან დეპუტატები ულტრამემარცხენე ბერძნული “სირიზადან” და ულტრამემარჯვენე “ავსტრიის თავისუფლების პარტიიდან”. ამ პარტიების წევრები იშვიათად აძლევენ ხმას ღიად „წინააღმდეგ“ ანტირუსულ რეზოლუციებს, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში თავს იკავებენ კენჭისყრისგან.
ანტირუსულ რეზოლუციებზე თავშეკავების რაოდენობით ჩემპიონები არიან ევროპარლამენტარები პოლონეთის მმართველი პარტიიდან “სამართალი და სამართლიანობა” (PiS).
2019-2022 წლებში ევროპარლამენტში ამ პარტიის 24 წარმომადგენლიდან თითოეულმა ერთხელ მაინც აირჩია „თავშეკავება“. ამავდროულად, ღილაკზე „წინააღმდეგი“ არავის დაუჭერია. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ, PiS-ში მსგავსი შემთხვევები აღარ ყოფილა – დღეს ამ პარტიის ხელმძღვანელობა უკიდურესად მკაცრ პოზიციას იკავებს მოსკოვის მიმართ.
ევროპარლამენტში პუტინის კონკრეტულ მხარდამჭერებზე
იმისთვის, რომ ადვილად არ “დაიწვან” ევროპარლამენტარები, რომლებიც ეჭვმიტანილები არიან კრემლის სიმპათიაში, ხშირად ირჩევენ სპეციალურ ტაქტიკას – მაგალითად, ანტირუსული რეზოლუციების განხილვისას პირდაპირ კი არ აჭერენ “წინააღმდეგს”, არამედ თავს იკავებენ, კენჭისყრაში არ მონაწილეობენ, ზოგჯერ კი, საერთოდაც მხარს უჭერენ ასეთ რეზოლუციებს.
იმისათვის, რომ ამ სხვადასხვა სტრატეგიას შეცდომაში არ შევეყვანეთ, “ნოვაია გაზეტა- ევროპამ” შეადგინა იმ ევროპარლამენტარების რეიტინგი, რომელთა ხმები ასე თუ ისე მიცემული იყო მოსკოვის ინტერესების სასარგებლოდ:
- ამ რეიტინგს სათავეშია “ლატვიის რუსული კავშირის” დეპუტატი ტატიანა ჟდანოკი, რომელიც ცნობილია თავისი დაუფარავი პრორუსული პოზიციით: მან მხარი არ დაუჭირა რუსეთის საწინააღმდეგო 22 რეზოლუციიდან 20-ს. 1991 წლის შემდეგ ლატვიის კომუნისტურ პარტიაში მუშაობის გამო მას ვერ აირჩევენ ლატვიის საეიმსა ან ქალაქის პარლამენტში. თუმცა, ეს ხელს არ უშლის მას, რომ 2004 წლიდან რეგულარულად აირჩიონ ევროპარლამენტში.
- კრემლის კიდევ ერთმა საჯაროდ ცნობილმა მხარდამჭერმა, გერმანელმა გუნარ ბეკმა AfD-დან, არ დაუჭირა მხარი რუსეთის საწინააღმდეგო 22 რეზოლუციიდან 18-ს. მათ შორის ისეთებს, რომლებიც დაკავშირებულია უკრაინის ომთან. ჟდანოკის მსგავსად, ბეკი არ მალავს თავის პუტინურ შეხედულებებს. 2021 წლის სექტემბერში იგი იყო დამკვირვებელი რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს არჩევნებში. „რუსეთში წინასწარგანწყობების გარეშე ჩამოვედი. ჯერჯერობით ვხედავ, რომ არჩევნები კარგად არის ორგანიზებული“, – განაცხადა მან „იზვესტიასთან“ საუბარში. რუსული დამოუკიდებელი მედიის ცნობით, ბეკი რუსეთს სახელმწიფო დუმის სპიკერის, ვიაჩესლავ ვოლოდინის მიწვევით ეწვია. მისი თვითმფრინავის ბილეთის ფული და სასტუმრო Radisson Slavyanskaya-ში განთავსება სახელმწიფო დუმამ გადაიხადა.
- პროპუტინისტებს შორისაა მარსელ დე გრაფი, ევროპარლამენტარი ჰოლანდიის ევროსკეპტიკური “თავისუფლების პარტიიდან”. მან არ დაუჭირა მხარი 20 ანტირუსულ რეზოლუციას, 22 -დან.
- ამ კამპანიაშია ჩეხი დეპუტატი ივან დავითი, ბერძნები კოსტანტინოს პაპადაკისი და ლეფტერის ნიკოლაუ-ალავანოსი, ასევე სლოვაკეთის წარმომადგენელი მილან უგრიკი. ამ დეპუტატებმა ანტირუსული რეზოლუციების უმეტესობას არ დაუჭირეს მხარი. ოთხივე წარმოადგენს მცირე პოპულისტურ პარტიებს, რომელთა გავლენა პოლიტიკაზე ეროვნულ დონეზე უკიდურესად დაბალია.
ახალმა ევროპამ პროპუტინიზმში ეჭვმიტანილ 43 დეპუტატს გაუგზავნა კითხვა, თუ რა იყო მათი მოტივაცია. მხოლოდ ორმა გასცა პასუხი. ერთ-ერთი მათგანი იყო სლოვაკი დეპუტატი მილან უგრიკი.
„მე არ შემიძლია მხარი დავუჭირო ევროპარლამენტის იმ რეზოლუციებს, რომლებიც გმობენ [მხოლოდ] ერთ მხარეს, [მაგრამ ამავე დროს] მათი ავტორები ბრმა რჩებიან დასავლეთის ქვეყნების ან მათი მოკავშირეების მიერ ჩადენილი სისხლიანი მოვლენების მიმართ. ერთადერთი, რაც მე მინდა და რასაც ვიცავ, არის მხოლოდ სამართლიანი [თანაბარი] მოპყრობა ყველას მიმართ“, – ამბობს უგრიკი.
”მე არასოდეს არ ვივლი ხალხის ნება-სურვილზე,” – განაცხადა კითხვის პასუხად ევროპარლამენტარმა მიროსლავ რადაჩოვსკიმ, რომელიც წარმოადგენს პარტიას “სლოვაკეთის პატრიოტი”. დამატებით კითხვაზე, თვლის თუ არა, რომ “ვაგნერის” ჯგუფს არ დაურღვევია ადამიანის უფლებები, მან უპასუხა, რომ კენჭისყრისას კარგად არ შეუსწავლია ეს საკითხი.
“სასარგებლო იდიოტები და პუტინის მსახურები” – საგარეო ჩარევის საკითხში ევროპარლამენტის სპეციალური კომიტეტის ხელმძღვანელის კომენტარი
„ევროპარლამენტში არსებობენ იდეოლოგიური ძალები, რომლებიც ეწინააღმდეგებიან უკრაინის თავისუფლებას და ევროპის ფუნდამენტურ პრინციპებს“, – განუცხადა “ნოვაია გაზეტა – ევროპას” რაფაელ გლუკსმანმა, დეპუტატმა და საგარეო ჩარევის საკითხში ევროპარლამენტის სპეციალური კომიტეტის თავმჯდომარემ , რომელიც, სხვა საკითხებთან ერთად, აფასებს კრემლის გავლენას ევროკავშირის პოლიტიკაზე.
გლუკსმენი მიიჩნევს, რომ “ნოვაია გაზეტას” მიერ აღმოჩენილი დეპუტატები, რომლებიც ყველაზე ხშირად კრემლის ინტერესებს აძლევენ ხმას, ორ ტიპად იყოფიან: „სასარგებლო იდიოტებად“ და „პუტინის მსახურები“.
„პირველები შეიძლება იყვნენ რადიკალური დეპუტატები, რომლებიც, როგორც წესი, ყოველთვის ეწინააღმდეგებიან ევროპულ მეინსტრიმს. მეორეებს კი, დიდი ალბათობით აქვთ განსაკუთრებული ურთიერთობა მოსკოვთან“, – ამბობს გლუკსმანი.
“რომელი მათგანი მოქმედებს საკუთარი რწმენის საფუძველზე და ვინ პირადი ინტერესებიდან გამომდინარე, [ჯერ კიდევ] გასარკვევია.”
პოზიციის შეცვლა? თუ უბრალოდ ახალი ტაქტიკა?
რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, რამდენიმე ევროპარლამენტარმა, რომლებმაც 2019-2021 წლებში პრორუსულ რეზოლუციებს არ აძლევდნენ ხმას, გადახედეს თავიანთ მიდგომას. ვერ ვიტყვით, რომ მათ დაიწყეს ომის საწინააღმდეგო რეზოლუციების მხარდაჭერა, მაგრამ სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ისინი უბრალოდ იყენებენ შესაძლებლობას თავი შეიკავონ ან უფრო ხშირად არ მოვიდნენ კენჭისყრაზე.
მაგალითად, კვიპროსის მუშათა პროგრესული პარტიის დეპუტატმა იორგოს გეორგიუმ ომის დაწყებამდე მხარი არ დაუჭირა არცერთ ანტირუსულ რეზოლუციას, თუმცა არ წინააღმდეგ მისცა ხმა. გეორგიუმ თქვა, რომ რეზოლუციები არასრული იყო, რადგან ისინი არ ითვალისწინებდნენ ნატოს აღმოსავლეთით გაფართოებას “როგორც დესტაბილიზაციის ფაქტორს”.
რამდენიმე სხვა ევროპელმა დეპუტატმა დაიწყო ანალოგიურად მოქმედება: ჯერომ რივიერმა ფრანგული ულტრამემარჯვენე პარტიიდან Reconquista, ასევე ფრანგებმა ჟილბერტ კოლარიმ და ჟან-პოლ გარომ, ბერძენმა იოანის ლაგოსმა და მრავალმა სხვა დეპუტატმა. მათ შორის “ლატვიის რუსული კავშირის” წარმომადგენელმა, ტატიანა ჟდანოკმა.
ამგვარი ტაქტიკის ნათელი მაგალითია სილვიო ბერლუსკონი, რომელიც ცნობილია ვლადიმერ პუტინთან ხანგრძლივი მეგობრული ურთიერთობებით. დღეს იტალიის ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, პარტია „წინ იტალიის“ თანაპარტიელებთან ერთად, ევროპარლამენტის წევრია.
ამ მოწვევის დროს ბერლუსკონიმ ორჯერ დაუჭირა მხარი ანტირუსულ რეზოლუციებს და არასოდეს მათ წინააღმდეგ არ დაუჭერია ღილაკზე. თუმცა, 22 შემთხვევიდან 15-ის დროს ის უბრალოდ არ მივიდა ევროპარლამენტის სხდომებზე, სადაც რუსული საკითხი განიხილებოდა. ბერლუსკონიმ გამოტოვა იმ შეხვედრების ორი მესამედი, სადაც რუსეთის საკითხი განიხილებოდა. ზოგადად, ბერლუსკონი გაცილებით ნაკლებს აცდენს.
თუმცა, მნიშვნელოვანია ასევე აღინიშნოს, რომ ევროპარლამენტარებს შორის გონს მოსულთა კატეგორიის ჩამოყალიბებაც დაიწყო. ბევრია ისეთი, რომლებმაც ომის დაწყებამდე წინააღმდეგი მისცეს ხმა ანტირუსული რეზოლუციებს, მაგრამ 24 თებერვლის შემდეგ უკვე უმრავლესობას უჭერენ მხარს. ასეთი დეპუტატებია, მაგალითად, ევგენია როდრიგეს პალოსი ესპანეთის მემარცხენე Podemos პარტიიდან, ჰელმუტ შოლცი გერმანიის მემარცხენე პარტიიდან და ხუთი დეპუტატი საფრანგეთის “ნაციონალური ასამბლეიდან” : ჟილ ლიბრეტონი, ჟან-ფრანსუა ჟალჰა, ფრანს ჯამეტი, კატრინ გრიზე და ჟან-ლინ ლაკაპელი. ყველა მათგანმა მხარი დაუჭირა 2022 წლის ანტირუსული რეზოლუციების უმეტესობას.
ტექსტი მომზადებულია რუსულენოვანი მედიაქსელის მხარდაჭერით