"ვაშინგტონი და მოსკოვი აკვირდებიან": აშშ-ის და რუსეთის დაზვერვის ხელმძღვანელების ვიზიტები ერევანში
ბერნსი და ნარიშკინი ერევანში
რატომ ჩავიდნენ ერევანში აშშ-სა და რუსეთის საგარეო დაზვერვის ხელმძღვანელები რამდენიმე დღის ინტერვალით? ეს ის საკითხია, რომელიც აქტიურად განიხილება სომხურ მედიაში.
ოფიციალური ინფორმაცია უილიამ ბერნსისა და სერგეი ნარიშკინის ვიზიტების შესახებ მინიმალურია. ვიცით მხოლოდ ის, რომ ისინი სომხეთის პრემიერმინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა მიიღო. ბერნსი ასევე შეხვდა უშიშროების საბჭოს მდივან არმენ გრიგორიანს. ნარიშკინთან სხვა შეხვედრების შესახებ ინფორმაცია არ ვრცელდება, მაგრამ მან თავად განუცხადა ჟურნალისტებს, რომ ფაშინიანთან საუბრის შემდეგ ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის უფროსს შეხვდა.
უცნობია, რამ განაპირობა შეერთებული შტატებისა და რუსეთის დაზვერვის დეპარტამენტების ხელმძღვანელების ვიზიტები ერთმანეთის მიყოლებით და რა განიხილეს მათ სომხეთის ხელისუფლებასთან.
ამ დროისთვის ცნობილი ყველა ინფორმაცია, ასევე ექსპერტის კომენტარი – რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ეს ვიზიტები?
რა არის ცნობილი ფაშინიან-ბერნსისა და ფაშინიან-ნარიშკინის შეხვედრების შესახებ
აშშ-ის ელჩი სომხეთში ლინ ტრეისი და უილიამ ბერნსი, ფოტო: სომხეთის პრემიერმინისტრის ოფიციალური ვებ-გვერდიდან
CIA-ს ხელმძღვანელმა უილიამ ბერნსმა და სომხეთის პრემიერმინისტრმა ისაუბრეს:
- საერთაშორისო და რეგიონული უსაფრთხოების საკითხებზე;
- ტერორიზმთან ბრძოლასთან დაკავშირებულ თემებზე;
- სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარე პროცესებზე.
პრემიერის ოფიციალური ვებგვერდი იუწყება, რომ იგივე თემები განიხილეს რუსეთის ფედერაციის საგარეო დაზვერვის სამსახურის დირექტორთან, სერგეი ნარიშკინთან, მაგრამ ნარიშკინთან საუბარი არ ყოფილა ტერორიზმთან ბრძოლაზე.
ეს იყო CIA-ს უფროსის პირველი ვიზიტი სომხეთში. ამის შესახებ ინფორმაცია პირველად რუსულმა მედიამ ანონიმურ დიპლომატიურ წყაროებზე დაყრდნობით გაავრცელა. სომხეთში, აშშ-ის საელჩოში, CIA-ს ხელმძღვანელის ვიზიტზე კომენტარს არ აკეთებენ, სომხეთის ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურიდან კი ჟურნალისტების კითხვაზე მისი ვიზიტის შესახებ უპასუხეს, რომ მსგავსი ინფორმაცია არ აქვთ.
2005-2008 წლებში უილიამ ბერნსი იყო აშშ-ის ელჩი რუსეთში.
ფაშინიანისა და ბერნსის შეხვედრის შესახებ მესიჯი მოკლე იყო, მასში მხოლოდ ის საკითხები იყო ჩამოთვლილი, რომლებსაც თანამოსაუბრეები შეეხნენ.
ნარიშკინთან შეხვედრის ტექსტი უფრო ვრცელი იყო.
„პრემიერმა აღნიშნა, რომ ბატონი ნარიშკინის ვიზიტი კიდევ ერთი კარგი შესაძლებლობაა სომხეთ-რუსეთის მოკავშირე ურთიერთობების დღის წესრიგის საკითხების განსახილველად. ნიკოლ ფაშინიანმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ წელს აღნიშნავს ორ ქვეყანას შორის დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარების 30 წლისთავს და გამოთქვა იმედი, რომ ერთობლივი ძალისხმევით შესაძლებელი იქნება თანამშრომლობის კიდევ უფრო ეფექტური გაძლიერება“, – ნათქვამია ოფიციალურ განცხადებაში.
ნარიშკინმა ასევე მიუთითა სომხეთსა და რუსეთს შორის მაღალი დონის პოლიტიკური დიალოგის ფაქტზე, “რომელიც ხელს უწყობს სხვადასხვა სფეროში თანამშრომლობის განვითარებას და გაძლიერებას.“
ბერნსისა და ნარიშკინის სხვა შეხვედრები
15 ივლისს აშშ-ის ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს ხელმძღვანელი სომხეთის უშიშროების საბჭოს მდივანს შეხვდა. უილიამ ბერნსმა და არმენ გრიგორიანმა განიხილეს ქვეყნებს შორის ორმხრივი ურთიერთობების შემდგომი განვითარება, ასევე
მოლაპარაკების პროცესები სომხეთ-აზერბაიჯანსა და სომხეთ-თურქეთს შორის.
„შეხვედრისას უშიშროების საბჭოს მდივანმა წარმოადგინა რეგიონული უსაფრთხოების პროგრამა, არსებული გამოწვევები და სომხეთის მიდგომა რეგიონში მშვიდობის დამყარების კუთხით“, – ნათქვამია უშიშროების საბჭოს მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.
რაც შეეხება სერგეი ნარიშკინის ვიზიტს, ამ შემთხვევაში ოფიციალურად მხოლოდ მისი პრემიერმინისტრთან შეხვედრა გაშუქდა. თავად რუსეთის საგარეო დაზვერვის სამსახურის ხელმძღვანელმა ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ მან მოახერხა ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის დირექტორთან, არმენ აბაზიანთან შეხვედრა.
„მე და ჩემმა კოლეგამ განვიხილეთ სადაზვერვო ინფორმაციის გაცვლა და ერთობლივი ქმედებები, რომლებიც მიზნად ისახავს მთელი რიგი გარე საფრთხეების იდენტიფიცირებასა და თავიდან აცილებას.“ – აღნიშნა ნარიშკინმა.
„რუსეთს აქვს საკმარისი ძალა და რესურსი მოკავშირეებისა და მეგობრების დასაცავად“
სომეხ ჟურნალისტებთან საუბრისას სერგეი ნარიშკინმა გაიხსენა, რომ რეგიონში ფუნქციონირებს ინტეგრაციული სტრუქტურები – ევრაზიის ეკონომიკური კავშირი და ასევე ОДКБ-ს სამხედრო ბლოკი. ორივე სტრუქტურა რუსეთის ეგიდით ფუნქციონირებს და ორივეში სომხეთია წარმოდგენილი. ნარიშკინმა თქვა, რომ ისინი სტაბილურობის საიმედო გარანტია.
„ეს სტრუქტურები შეიქმნა მათში შემავალი ყველა სახელმწიფოს ინტერესების გათვალისწინებით. ინტეგრაციის დაცვის საშუალებები სტაბილურობისა და უსაფრთხოების შენარჩუნების კარგი გარანტიაა. გარდა ამისა, რუსეთის ფედერაციას აქვს საკმარისი ძალა და რესურსი, რათა დაიცვას მოკავშირეები და მეგობრები რთულ დროს“, – ხაზგასმით აღნიშნა მან.
ჯერ კიდევ რუსეთის სადაზვერვო სამსახურის უფროსის ვიზიტამდე, სომხეთის უშიშროების საბჭოს მდივანმა არმენ გრიგორიანმა განაცხადა, რომ დაწყებულია კონსულტაციები კოლეგებთან საგარეო დაზვერვის სამსახურის შექმნის შესახებ.
ნარიშკინმა ისაუბრა ამ საკითხზეც. მისი თქმით, შექმნას თუ არა ასეთი სამსახური, ეს ის საკითხია, რომელსაც სომხეთის პოლიტიკური ხელმძღვანელობა გადაწყვეტს, მაგრამ თუ გადაწყვეტილება მიიღება მის შექმნაზე, რუსეთი მზადაა მხარი დაუჭიროს:
„ჩვენ გაგიწევთ ნებისმიერ მეთოდოლოგიურ დახმარებას და მხარდაჭერას. ჩვენ ვითანამშრომლებთ ისევე საიმედოდ და თანმიმდევრულად, როგორც დღემდე ვითანამშრომლეთ. ”
ნარიშკინის ვიზიტამდე სომეხი ექსპერტები ამტკიცებდნენ, რომ ბერნსის პირველი ვიზიტი სომხეთში უბრალოდ არ შეიძლება იყოს დაკავშირებული სომხეთში ან რეგიონში მიმდინარე პროცესებთან. მათთვის უფრო სავარაუდოა, რომ CIA-ს ხელმძღვანელი ერევანში რუსეთის წარმომადგენლებთან შესახვედრად და მათთან უკრაინაში განვითარებული მოვლენების განსახილველად ჩავიდა.
თავად ნარიშკინმა ჟურნალისტები დაარწმუნა, რომ მის ვიზიტს არანაირი კავშირი არ აქვს მისი ამერიკელი კოლეგის ვიზიტთან.
კომენტარი
პოლიტიკური მიმომხილველის, ჰაკობ ბადალიანის თქმით, აშშ-ის ცენტრალური სადაზვერვო სამმართველოს უფროსის ვიზიტი რეგიონული ხასიათის იყო. ის ამბობს, რომ შეხვედრების შესახებ ბაქოს და თბილისს ოფიციალური ანგარიში არ გაუკეთებიათ, ანგარიშის გამოქვეყნებისგან თავი შეიკავა ამერიკულმა მხარემაც; ინფორმაციამ მედიაში მხოლოდ ერევანში გაჟონა.
„ბერნსის ვიზიტი ძირითადად ეხებოდა ირანის ირგვლივ აშშ-ის დღისწესრიგს ირანის ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებით. ამ კონტექსტში, რა თქმა უნდა, მას გარკვეული შემეცნებითი ხასიათიც ჰქონდა რეგიონთან მიმართებაში“, – უთხრა JAMnews-ს ჰაკობ ბადალიანმა.
პოლიტიკური დამკვირვებლის თქმით, ამ ეტაპზე ამერიკული მხარე ასევე დაინტერესებულია ბრიუსელის პროცესით სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობების ნორმალიზებაზე, როგორც მოსკოვის ფორმატის ალტერნატივაზე.
მისი თქმით, სწორედ ამ მიზეზით ბერნსი ერევანში შეხვდა არა მხოლოდ პრემიერს, არამედ უშიშროების საბჭოს მდივანსაც. როგორც ცნობილია, არმენ გრიგორიანი მონაწილეობს სომხურ-აზერბაიჯანულ მოლაპარაკებებში და ხვდება აზერბაიჯანის პრეზიდენტის მრჩეველს, ჰიკმეტ ჰაჯიევს.
პოლიტოლოგი რუსეთის საგარეო დაზვერვის სამსახურის უფროსის, სერგეი ნარიშკინის ვიზიტში „რევიზიის ლოგიკას“ ხედავს:
„ნარიშკინი ერევანში ჩამოვიდა შემდეგი პოზიციის დასაფიქსირებლად: რუსეთის ფედერაცია ინარჩუნებს თავის პოზიციებს რეგიონში და არ აპირებს მათ დათმობას.“
