ვარდისფერი ვაგონი გარყვნილებს ცოდვისგან იხსნის
“ასეთი თხოვნა გვაქვს ჩვენი ძმებისადმი –
მოდით, ნუ შევალთ ხოლმე მეტროს ბოლო ვაგონში.
მოდით, ეს უკანასკნელი, მეხუთე ვაგონი ჩვენს ქალბატონებს დავუთმოთ.
ამგვარად, ქალბატონები ჭყლეტასა და უხერხულობას ასცდებიან, ჩვენ კი – ცოდვასა და შერცხვენას.
გააზიარეთ, რომ ყველამ იცოდეს.”
ამ იდეის ავტორი უდავოდ მართლმორწმუნე მუსლიმია, მაგრამ პირველწყაროს დადგენა რთული აღმოჩნდა. “ფეისბუკში” ჯგუფს, სახელად “კაცონუშეხვალბოლოვაგონში”, მავანი იმამ ჰასანლი კურირებს. ეს ინიციატივა თავიდან რელიგიურ მოღვაწეს, გაჯი შაჰინ ჰასანლის მიაწერეს, თუმცა მან განაცხადა, რომ ამ იდეასთან არაფერი აქვს საერთო.
აღნიშნულმა წინადადებამ დიდი ხმაური გამოიწვია აზერბაიჯანულ ინტერნეტსა და პრესაშიც. აღმოჩნდა, რომ “მეხუთე ვაგონის” იდეას მოწინააღმდეგე მეტი ჰყავს, ვიდრე მომხრე.
იმამ ჰასანლიმ ფეისბუქის გვერდზე დაწერა, რომ “ქალთა ვაგონის ყველა მოწინააღმდეგე ქალებთან ხახუნის მოყვარული არ არის, თუმცა ყველა მოყვარული ნამდვილად წინააღმდეგია ასეთი ვაგონების. და ნუ მოტყუვდებით, როდესაც ასეთებს თავი ინტელექტუალებად მოაქვთ.”
ამ თემასთან დაკავშირებით “ინტელექტუალებს” ასეთი კითხვები გაუჩნდათ:
1. ჭყლეტის თავიდან ასაცილებლად იქნებ, უბრალოდ, ვაგონების რაოდენობა გაგვეზარდა?
2. ვისაც ქალის ყურება არ შეუძლია, იქნებ თვალები დახუჭოს?
3. საზოგადოებრივ ტრანსპორტში მგზავრების სქესობრივი ნიშნით დაყოფა ალბათ ბოლოს სკოლების და პლაჟების განცალკევებამდეც მიგვიყვანს?
4. ვინც ქმართან ერთად მგზავრობს, რა ქნას – ცალ-ცალკე ვაგონებში ჩასხდნენ?
5. ქალებისთვის მხოლოდ ერთი ვაგონის გამოყოფას რატომ გვთავაზობენ?
ბევრი ქალი დარწმუნებულია, რომ თუკი, მეხუთეს გარდა, რომელიმე სხვა ვაგონში შევლენ, მამაკაცები ამას უზნეობად მიიჩნევენ.
“გამოდის, რომ თუკი მესამეში ვზივარ, და არა ბოლო, მეხუთე ვაგონში, მინდა, რომ ხელები მითათუნონ?”
” თუკი მესამე ვაგონში ვინმემ მიჩქმიტა, ჩუმად უნდა ვყლაპო ცრემლები, თითქოს ჩემი ბრალი იყოს?”
თუმცა, ისეთებიც არიან, ვისაც ერთი სქესის ადამიანებთან ერთად მგზავრობის იდეა მოსწონთ:
“მოხარული ვიქნებოდი, რომ არსებობდეს მხოლოდ ქალებისთვის განკუთვნილი ერთი ვაგონი, ან ვაგონის ნახევარი მაინც. მახსოვს, ადრე, როდესაც ვსწავლობდი და გაკვეთილებზე მეტროთი მივდიოდი, ხშირად ან ხელების ფათურით მაწუხებდნენ, ან მეტმასნებოდნენ. ძალიან უსიამოვნო, გულის რევის შეგრძნება მეუფლებოდა, მაგრამ არასდროს არავინ დამხმარებია, თუმცა ხვდებოდნენ, რომ საქმე მთლად კარგად არ იყო. თუ ვინმეს ჰგონია, რომ მათი ახლობლები და ნაცნობები არასდროს ჩავარდნილან მსგავს მდგომარეობაში, ძალიან ცდებიან. უბრალოდ, ბევრი არ ამხელს ამას.”
იდეის მხარდამჭერებს ასეთი არგუმენტები მოჰყავთ:
1. გარყვნილ ადამიანებს მათი მიდრეკილებების გამოვლენის საშუალება უნდა მოვუსპოთ და მათ ამ გზით უნდა ვუმკურნალოთ. დანაშაულის პრევენცია უფრო ადვილია, ვიდრე ჩადენილი დანაშაულისთვის ადამიანის დასჯა.
2. არავინ უშლით ქალებს, სხვა ვაგონებითაც იმგზავრონ.
3. იაპონიაშიც არსებობს “ქალების” სპეციალური ვაგონი, რომელიც საერთოდაც ვარდისფრადაა შეღებილი და ყველას მოსწონს.
4. განცალკევებული ტრანსპორტი ზუსტად შეესაბამება აზერბაიჯანულ მენტალიტეტს.
ამ ბოლო მოსაზრებას ნოსტალგიით აღსავსე კომენტარიც ადასტურებს:
“პატარა რომ ვიყავი, ჩვენი სოფლის ავტობუსი ორი ნაწილისგან შედგებოდა. უკან მამაკაცები ისხდნენ, წინ კი – ქალები. ახლა კი, როდესაც ღირსების ცნება გამქრალია, ავტობუსში ვხვდები ისეთ ახალგაზრდა კაცებს, რომლებიც გოგონებს დორბლმორეულები უყურებენ”.
მართლაც, ბაქოს გარეუბნების მიკროავტობუსებში, ტრადიციულად, უკანა ადგილებს მხოლოდ მამაკაცები იკავებენ. ითვლება, რომ ქალისათვის უკან ჯდომა ყველა თვალსაზრისით უხერხულია.
milli.az-ისთვის დაწერილ სტატიაში სევინჯ ფედაი კითხვას სვამს – თუ სად გაქრა პროგრესი? მისი თქმით, “წინათ სიძის დედა სარძლოს აბანოში ირჩევდა (ზედმეტად გამხდარი ან კუზიანი რომ არ შეესაღებინათ), მოგვიანებით, სარძლოებს ქორწილების ვიდეოჩანაწერებზე ნახულობდნენ; როგორც იქნა, ახალგაზრდებმა თითქოს დაიწყეს თავისით ერთმანეთის გაცნობა, და ახლა მეტროში აპირებენ საზოგადოებრივი აბანოს მოწყობას?”
inform.az-ისთვის მომზადებულ სტატიაში თებრიზ ისლამმა ყველას, ვინც ამ აზრით აღშფოთებულია, “მიტმასვნის მოყვარულები” უწოდა და ამ იდეის ხორცშესხმასთან დაკავშირებით ეჭვი გამოთქვა.
მთლიანობაში, პრესაში დიდი აღფრთოვანება არ შეიმჩნეოდა.
ოფიციალურ პირებს რაც შეეხებათ, ბაქოს მეტროპოლიტენის პრესსამსახურის წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ არავითარი “გენდერული” ვაგონების გამოყოფას არ აპირებენ. “ჩვენი მოვალეობაა მგზავრების გადაყვანა, მათი კომფორტისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფა, და ჩვენთვის ყველა მგზავრი ერთნაირია. წარმოდგენა არ გვაქვს, ვინ და რატომ წამოიწყო ეს კამპანია.”
