ქართულმა ბანკმა ალიშერ უსმანოვის აქტივები გაყინა. სანქცირებული რუსი მილიარდერი სასამართლოში ჩივის
უსმანოვის სარჩელი ლიბერთი ბანკის წინააღმდეგ
რუსი მილიარდერის, ალიშერ უსმანოვის კომპანიამ “მეტალოინვესტმა” ორი სარჩელი შეიტანა ქართული ბანკების – ეროვნული ბანკისა და ლიბერთი ბანკის წინააღმდეგ.
კომპანია რამდენიმე მილიონ ევროს ინახავდა ქართულ “ლიბერთი ბანკში”, თუმცა ამერიკული სანქციების გამო დაკარგა მათზე წვდომა. “მეტალოინვესტის” სარჩელებში აღნიშნულია, რომ ქართულმა კომერციულმა ბანკმა – “ლიბერთი ბანკმა” რუსი ბიზნესმენის კომპანიას უფრო მეტი შეზღუდვა დაუწესა, ვიდრე ამას ამერიკული სანქცია ითხოვდა და ამის მიზეზი ქართული კანონმდებლობის ბუნდოვანებაა.
რა კომპანიაა “მეტალოინვესტი”
Metalloinvest არის შვეიცარული კომპანია, რომელიც ამერიკის შეერთებული შტატების მიერ სანქცირებულ კომპანიათა სიაში მოხვდა, რადგან იგი რუსული საინვესტიციო ჰოლდინგის, USM-ის შვილობილი კომპანიაა.
USM-ის 49 პროცენტს უზბეკური წარმოშობის რუსი მილიარდერი, ალიშერ უსმანოვი ფლობს.
უსმანოვი რუსეთის მოქალაქეა, ამერიკული Forbes-ი მის ქონებას $14.5 მილიარდად აფასებს, რაც მას რუს მილიარდერებს შორის მერვე ადგილზე აყენებს.
უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ უსმანოვის წინააღმდეგ სანქციები დააწესეს ევროკავშირმა, აშშ-მ, დიდმა ბრიტანეთმა, კანადამ და იაპონიამ. შეერთებულმა შტატებმა მილიარდერის წინააღმდეგ სანქციები დააწესა 2022 წლის მარტში, თუმცა მისი აქტივები დაბლოკვის სანქციების სიიდან ამოიღეს.
2023 წლის 12 აპრილს შეერთებულმა შტატებმა დააწესა ახალი სანქციები რუსეთის იურიდიულ და ფიზიკურ პირებზე. სამიზნე იყო უსმანოვთან დაკავშირებული კომპანიები და ადამიანები. მათ შორის იყვნენ Metalloinvest-ის შვილობილი კომპანიები. აშშ-ს ხაზინამ გასცა ლიცენზია მათთან დაკავშირებული ტრანზაქციების შეწყვეტის შესახებ 11 ივლისამდე.
სანქციების გამო დაყადაღებულია უსმანოვის საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონება ევროკავშირსა და დიდ ბრიტანეთში, ასევე იახტა Dilbar, რომელიც ბიზნესმენთან დაკავშირებული სტრუქტურებს ეკუთვნის.
იტალიურ გამოცემა Corriere della Sera-სთან ინტერვიუში უსმანოვმა არ დაგმო რუსეთის შეჭრა უკრაინაში, მაგრამ არც მხარი დაუჭირა და საომარი მოქმედებების დასრულების იმედი გამოთქვა. მან ევროკავშირის მიერ მის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციები სასამართლოში გაასაჩივრა.
რას ითხოვენ ქართველი იურისტები
უსმანოვის ინტერესებს საქართველოში ქართული იურიდიული კომპანია MKD Law- იცავს. სარჩელები სწორედ მათ მოამზადეს. ეს ის კომპანიაა, რომელიც საქართველოს ყოფილი პრემიერ-მინისტრის, მილიარდერ ბიძინა ივანიშვილის ინტერესებს იცავდა შვეიცარიული ბანკის Credit Suisse-ის წინააღმდეგ საქმეში.
როგორც MKD Law-ს წარმომადგენლი სანდრო სამადბეგიშვილი განმარტავს, უსმანოვს დიდი ხანია გარკვეული თანხა საქართველოში, “ლიბერთი ბანკში” აქვს განთავსებული. თუმცა, აპრილში მას საკუთარ აქტივებზე წვდომა სრულად შეეზღუდა.
“თანხა საკმაოდ დიდია – საუბარი რამდენიმე მილიონ ევროზეა”, – აღნიშნავს სამადბეგიშვილი სააგენტო BMG-სთან საუბრისას.
MKD Law-ის იურისტები აცხადებენ, რომ პრობლემაა ის ხარვეზები, რომლებიც ქართულ კანონმდებლობაში სანქციებთან დაკავშირებით არსებობს – უსმანოვისთვის სანქციების დაწესების დროს ეროვნული ბანკი და “ლიბერთი ბანკი” “არასაკმარის ნორმატიული ბაზას” დაეყრდნო.
“აღმოვაჩინეთ, რომ ეს სამართლებრივი ბაზა არ იყო საკმარისი ამ მოქმედებებისთვის. იმ მომენტისთვის, საუბარია გაზაფხულის დასასრულზე და ზაფხულის დასაწყისზე, საერთოდ არ არსებობდა ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული ნორმატიული დოკუმენტი, რომელიც აღნიშნავდა, რომ საქართველოში სანქციების იმპლემენტაცია ხდება. “ლიბერთი ბანკი” გვეუბნებოდა, რომ ელექტრონული ფოსტით მიღებული აქვთ წერილობითი ინსტრუქცია ეროვნული ბანკის მხრიდან, მაგრამ ამ დოკუმენტს არ გვაწვდიდნენ,” – აცხადებს სამადბეგიშვილი.
იურისტი ამბობს, რომ ერთადერთი ნორმატიული და გამოქვეყნებული დოკუმენტი, რომელიც ეროვნულმა ბანკმა მიიღო, არის აგვისტოში გამოქვეყნებული გვერდნახევრიანი ბრძანება.
“ამ ბრძანებაში მოქმედი არის ერთი მუხლი, რომელიც ამბობს, რომ კომერციულ ბანკებს ევალებათ დაიცვან აშშ-ის, ევროკავშირისა და გაერთიანებული სამეფოს სანქციები”, – განმარტავს სამადბეგიშვილი.
მისი თქმით, საქართველოს “არ აქვს კანონი, ორგანული კანონი ან თუნდაც სასამართლო გადაწყვეტილება, რომელიც იტყვის, რომ ეს სანქცია ამ პირის მიმართ უნდა აღსრულდეს”.
“უნდა არსებობდეს კანონი და არა მხოლოდ ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის ბრძანება… კომერციულ ბანკებს მოქმედების ცხადი ინსტრუქცია უნდა მიეცეთ. როდესაც მარეგულირებელი მხოლოდ იმას ეუბნება კომერციულ ბანკს აშშ-ის, ევროკავშირისა და გაერთიანებული სამეფოს მიერ დაწესებული სანქციები დაიცავი – ასე მას დიდ ტვირთს აკისრებ”, – ამბობს სანდრო სამადბეგიშვილი.
ეროვნული ბანკის და “ლიბერთი ბანკის” პასუხი
აღნიშნული საქმის გახმაურების შემდეგ, ქართველმა ოპოზიცინერმა პოლიტიკოსებმა ყურადღება მიაქციეს იმ გარემოებას, რომ უსმანოვის წინააღმდეგ აშშ-ის სანქციები 2022 წლის მარტში ამოქმედა, საქართველოში კი მის აქტივებზე წვდომა მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ – 2023 წლის აპრილში შეზღუდეს.
ოპოზიციამ ხელისუფლება რუსი მილიარდერისთვის სპეციალური პირობების შექმნაში დაადანაშაულა.
ამ ბრალდებას უპასუხა “ლიბერთი ბანკი” 7 ნოემბერს. როგორც ბანკი განმარტავს, 2022 წლის მარტიდან 2023 წლის აპრილამდე უშუალოდ ალიშერ უსმანოვი იყო სანქცირებული, ხოლო მასთან დაკავშირებული კონკრეტული კომპანია OFAC-მა სანქცირებულთა სიაში 2023 წლის აპრილში შეიყვანა, შესაბამისად ამ თარიღიდან აღნიშნულ კომპანიას ოპერაციების წარმოება გაეყინა.
საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი ნათია თურნავა ასევე უარყოფს ბრალდებას, რომ უსმანოვისთვის სპეციალური პირობები იყო შექმნილი. ის აღნიშნავს, რომ თავად ამ სარჩელის არსებობა მეტყველებს იმაზე, რომ საქართველო საერთაშორისო სანქციებს გვერდს არ უვლის.
“ეს დავაც ადასტურებს, რომ საქართველო ვერასოდეს და არასოდეს იძლევა ჩვენი საფინანსო სისტემა სანქციების გვერდის ავლის ადგილად, ჩვენი ეროვნული ბანკი და საფინანსო სისტემა იცავენ საერთაშორისო სანქციებს,”– განაცხადა ნათია თურნავამ.
მისი თქმით, სებ-ში ალიშერ უსმანოვის სარჩელის დოკუმენტები ახლახან შევიდა, იურისტები სარჩელს ეცნობიან და მოამზადებს შესაგებელს.
“ჩვენს პოზიციებს დავიცავთ სასამართლოში. ეს რეალობაა, სასამართლო პროცესები არახალია ჩვენთვის,” – აღნიშნავს თურნავა.
