რუსეთი მუქარით ცდილობს წაართვას აფხაზეთს ბიჭვინთის ნაწილი, თბილისი კი დუმს. რატომ?

თბილისის რეაქცია ბიჭვინთაზე

ივლისში ცნობილი გახდა, რომ აფხაზეთის მთავრობის გადაწყვეტილებით, ცნობილ ზღვისპირა კურორტ ბიჭვინთაში მდებარე სახელმწიფო აგარაკი მის გარშემო 180 ჰექტარი ტერიტორია, რუსეთის მფლობელობაში გადავა. ეს მიწა ნაკრძალია – ბიჭვინთის ფიჭვებით გაშენებული რელიქტური პარკის ნაწილი.

აგარაკის რუსეთის მფლობელობაში გადაცემა მოსკოვის მოთხოვნა იყო. იმისთვის, რომ გადაწყვეტილება საბოლოოდ გაფორმდეს, მისი რატიფიცირება უნდა მოხდეს აფხაზეთის პარლამენტის მიერ, თუმცა ეს პროცესი ჭიანურდება იმ უდიდესი პროტესტის გამო, რომელიც აფხაზურ საზოგადოებაში აგორდა. ხალხი წინააღმდეგია დათმოს მიწა რუსეთის სასარგებლოდ.

აფხაზეთის მხრიდან მწვავე რეაქციის ფონზე რუსეთი მუქარაზე გადავიდა – რუსეთის ფედერაციის ელჩმა აფხაზეთში, მიხეილ შურგალინმა განაცხადა, რომ თუ აფხაზეთი რუსეთს ბიჭვინთის აგარაკს და მიწას არ გადასცემს, რუსეთი შეწყვეტს ინვესტიციებს აფხაზეთში და დახურავს სამხედრო ბაზას.

● რა ტერიტორიების და ობიექტების მიღება სურს რუსეთს აფხაზეთისგან. კომენტარი

● აფხაზეთის პრეზიდენტი და საკალმახე: ოპოზიციის აზრით, ხელისუფლებამ ლეგიტიმაცია დაკარგა

● კომენტარი: რუსეთი შეწყვეტს ინვესტიციებს აფხაზეთში და დახურავს სამხედრო ბაზას, თუ აგარაკი და მიწა არ გადაეცემა?

● მოსკოვი აფხაზეთს ემუქრება – შესაძლებელია თუ არა ვითარების ნორმალიზება? ექსპერტის ანალიზი და ვიდეო

მაშინ როდესაც ბიჭვინთის რუსეთისთვის გადაცემის საკითხი აფხაზური საზოგადოებისთვის სიკვდილ-სიცოცხლის თემად იქცა და უდიდესი პროტესტი გამოიწვია, თბილისი დუმს. ერთადერთი განცხადება ხელისუფლების მხრიდან პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა გააკეთა და თქვა, რომ “რასაც ბიჭვინთაში ვხედავთ, რუსეთის მიერ საქართველოს ტერიტორიის ანექსიის ფორმაა”. თუმცა, ამის საპასუხოდ გამოვიდა პრემიერი ღარიბაშვილი და თქვა, რომ ბიჭვინთის გამო “ზედმეტი აჟიოტაჟი არ უნდა ავტეხოთ”.

აფხაზეთში მიმდინარე პროცესებზე საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებს არც ელჩებთან და არც საერთაშორისო ტრიბუნაზე არ უსაუბრიათ.

როგორ აფასებენ თბილისის რეაქციას ექსპერტები და რა მოტივაციას ხედავენ საქართველოს ხელისუფლების დუმილში? ამ კითხვებით ჯემნიუსმა კონფლიქტოლოგ პაატა ზაქარეიშვილს და ფეისბუკ-გვერდის “აფხაზური ამბების” ხელმძღვანელს, აქტივისტ გელა ხასაიას მიმართა:

პაატა ზაქარეიშვილი, კონფლიქტოლოგი:

ის, რაც აფხაზეთში ხდება, ძალიან მტკივნეული ამბავია აფხაზებისთვის. რუსეთი აფხაზური საზოგადოების ნების საწინააღმდეგოდ, ხელის გადაგრეხის პოლიტიკით ცდილობს თავისას მიაღწიოს. აშკარად ჩანს, რომ აფხაზეთის მმართველი ძალაც კი ცდილობს, ეს უბედურება რაღაცნაირად თავიდან აიცილოს – დროს წელავენ და ალბათ, ამ დროს მიდის კულუარებში საუბარი მოსკოვთან, რომ ეს საქმე არ გამოვა, რომ ახლა ამის გაკეთება საუკეთესო ვარიანტი არაა და სჯობს, აფხაზეთის პარლამენტმა უკვე ხელმოწერილი ხელშეკრულების რატიფიცირება არ მოახდინოს.

თუმცა, მოსკოვი არ იხევს უკან –  აფხაზეთში რუსეთის ელჩმა ძალიან აგრესიული განცხადებები გააკეთა და კიდევ უფრო გაამწვავა ვითარება, როდესაც დაიმუქრა, მაშინ ჩვენ აფხაზეთიდან გუდაუთის ბაზას გავიყვანთო.

რა თქმა უნდა, ეს აბსურდული მუქარაა, ზღაპარია. ვინ რისი გამყვანია გუდაუთიდან. ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირიდან მოყოლებული, რუსეთისთვის გუდაუთის ბაზა ცენტრალურია შავ ზღვასა და კავკასიაში. გიუმრიშიც არა აქვთ რუსებს ასეთი დიდი ბაზა, როგორიც გუდაუთაში. ეს ბაზა რუსებისთვის უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე აფხაზებისთვის. მათ ხელშია. როდესაც ეს ბაზა გახსნეს, მაშინაც არავინ არაფერს ეკითხებოდა აფხაზებს, უბრალოდ სულ აშინებენ ამ თემით.

ბაზის გაყვანა არა, მაგრამ, აი, დახმარების გაჩერება სერიოზული მუქარაა. შესაძლოა, დახმარება გაუჩერონ და ცხადია, აფხაზებს ამის ძალიან ეშინიათ.

თუმცა, ამ შიშის ფონზეც კი, ისინი აჩვენებენ, რომ მათთვის მიუღებელია რუსეთისთვის მიწის გადაცემა. მათი განწყობა და მთავარი არგუმენტები, რომლებიც დღეს აფხაზურ საზოგადოებაში ისმის, ასეთია – ჩვენ ამ მიწის გამო ვებრძოდით ქართველებს, ჩვენი ბიჭები ჩავდეთ მიწაში, მათი სისხლითაა ეს მიწა მორწყული და, თუ რუსები აგვაცლიან, მაშინ რა განსხვავებაა ქართველებსა და რუსებს შორის?!

ამ ფონზე, გამაოგნებელია თბილისის რეაქცია, რომელიც ხმას არ იღებს. პირიქით, საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლები ძალიან ხმამაღლა  უნდა ლაპარაკობდნენ. მსოფლიოს უნდა უყვებოდნენ, რომ მიუხედავად საქართველოს ხელისუფლების პოლიტიკისა, რომ რუსეთთან კარგი ურთიერთობები გვქონოდა, რუსეთი განაგრძობს საქართველოს ტერიტორიების ანექსიას; რომ რუსეთთან ურთიერთობების დალაგებას შედეგი არ მოაქვს, ვინაიდან რუსეთი მაინც უტიფრად აგრძელებს საქართველოს ტერიტორიების მითვისებას.  ამ ტიპის განცხადებას უნდა აკეთებდეს საქართველოს ხელისუფლება, ამათ კი პირში წყალი აქვთ ჩაგუბებული.

უკრაინის ომის შემდეგ საერთოდ შეიცვალა საქართველოს პოლიტიკა. აბსოლუტურად ლაჩრული პოლიტიკა გახდა.  რასაც ახლა აკეთებენ, გამაოგნებელია. უკრაინის ომამდე უფრო კეთდებოდა მნიშვნელოვანი განცხადებები. მაგალითად, ორი წლის წინ საქართველოს მთავრობა ფსოუსთან რუსების მიერ მიტაცებული აფხაზური სოფლის, აიბღას დასაცავად განცხადებებით გამოვიდა.

ხელისუფლებიდან პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა გააკეთა განცხადება, რასაც შემდეგ მოჰყვა ღარიბაშვილის განცხადება, აჟიოტაჟს ნუ ავტეხთო. აფხაზებმა ფორმალურად კი უპასუხეს ზურაბიშვილს, აფხაზეთის ამბები შენი საქმე არ არისო, მაგრამ სინამდვილეში მათ საქართველოს პრეზიდენტის განცხადება მოეწონათ, ეს კარგად ვიცი. ერთია,  ხმამაღლა რას იტყვიან და მეორეა, სინამდვილეში რა მოეწონებათ.

რეალურად, ისინი ნამდვილად კმაყოფილები იქნებიან, თუკი თბილისი ატეხს განგაშს და მსოფლიოს გააგებინებს, რა ხდება. აფხაზებს ამის საშუალება არა აქვთ. ისინი მარტო არიან ამ პრობლემასთან და თბილისს შეუძლია მათ დაეხმაროს.

მსოფლიოს თვალში კი, ახლა ისე ჩანს, რომ თითქოს საქართველოს ეს თემა არ აინტერესებს, რუსეთს აპატიებს. ხოლო თუკი საქართველო აპატიებს რუსეთს თავის ტერიტორიას, მაშინ სხვამ რატომ უნდა აიტკივოს აუტკივარი თავი? ჩვენი დუმილით რუსებს ვუფორმებთ და კარტბლანშს ვაძლევთ, რომ რაც უნდათ ის აკეთონ აფხაზეთის ტერიტორიაზე.

ამიტომ არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რომ საქართველოს ხელისუფლება ხმამაღლა ლაპარაკობდეს. ხელისუფლება კი ამას არ აკეთებს და ამიტომ არის, რომ ვქრებით რადარებიდან.

რაც შეეხება ქართული საზოგადოების რეაქციას – გააკეთა განცხადებები სამოქალაქო სექტორმა, იყო პატარა აქციაც, მაგრამ მაინც სუსტი რეაქცია იყო. ასეთ დროს ეფექტური საშუალებაა მასობრივი გამოსვლები. ერთხელ მაინც უნდა გაიმართოს დიდი მასობრივი გამოსვლა, როგორიც იყო, მაგალითად, ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსის მიღებასთან დაკავშირებით. უნდა მოსთხოვოს ხალხმა ხელისუფლებას, ხმა ამოიღეთ და დაიცავით საქართველოს ტერიტორია. მით უმეტეს, რომ აფხაზები იცავენ და არ თმობენ.

გელა ხასაია, „აფხაზური ამბების“ ხელმძღვანელი:

როდესაც ბიჭვინთის შესახებ ინფორმაცია გავრცელდა, სამოქალაქო პირებმა, ორგანიზაციებმა, დავიწყეთ კამპანია სოციალურ ქსელში და ვცდილობდით ამ ამბავზე საზოგადოების ყურადღების გამახვილებას, რადგან არც ხელისუფლება და არც ოპოზიცია თავიდან არანაირ კომენტარს არ აკეთებდა. ქართული პოლიტიკური სპექტრი ამ პრობლემას საერთოდ არ იმჩნევდა. შემდეგ ოპოზიცია “ჩაერთო” ამ პროცესში იმით, რომ საჯარო კომენტარებს აკეთებდნენ და ინფორმაციას ავრცელებდნენ უფრო იმაზე, თუ როგორი დიდი პროტესტი ჰქონდათ ამ საკითხის ირგვლივ თავად აფხაზებს.

ხელისუფლების მხრიდან არანაირი რეაგირება არ ყოფილა. იყო ზურაბიშვილის განცხადება და ღარიბაშვილის კომენტარი, რომელსაც სჯობდა, არაფერი ეთქვა, რადგან ეს იყო სრულიად არასახელმწიფოებრივი განცხადება და პროცესი უფრო დააზიანა. მან თქვა, რომ თურმე ქართულმა საზოგადოებამ ამ თემაზე არ უნდა ისაუბროს და აჟიოტაჟი არ უნდა ატეხოს.

რამდენიმე ორგანიზაციამ და აქტივისტებმა ჩავატარეთ აქციები საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან, მთავრობის კანცელარიასთან. წერილიც შევიტანეთ კანცელარიაში, სადაც ვითხოვდით, რომ საერთაშორისო საზოგადოებისთვის ოფიციალურად მიემართათ და განცხადება გაეკეთებინათ. თუმცა, არანაირი გამოხმაურება არ ყოფილა.

დღემდე ისინი დუმილს ინარჩუნებენ.

ეს არის სრულიად წარმოუდგენელი, რადგან ოკუპაციის ისტორიაში ალბათ პირველად ხდება აფხაზების ასეთი მასშტაბური პროტესტი რუსეთის ფედერაციის მიმართ.

ეს ჩანს აფხაზური ოპოზიციის ლიდერების სატელევიზიო ინტერვიუებიდან, სამოქალაქო აქტივისტების განცხადებებიდან, აფხაზი ახალგაზრდების აქტიურობიდან, რომლებმაც ორგანიზაციაც კი შექმნეს იმისთვის, რომ ამ პროცესს წინ აღუდგნენ და გააპროტესტონ.

ისინი ატარებენ აქციებს და აქვთ სლოგანი, რომ „მეგობრობა მიწის ფასად არ ხერხდება“ და რუსეთს აფხაზეთთან ნაცისტური მოთხოვნები არ უნდა ჰქონდეს. ეს არის მართლა პირველი შემთხვევა, როდესაც ასე ღიად და მასობრივად დაუპირისპირდნენ რუსეთს. და რაც ყველაზე საინტერესოა, რუსეთი გადავიდა მუქარაზე, რომ თუ არ გაჩერდებიან, რუსეთი ფინანსურ დახმარებას შეუწყვეტს.

ასეთი წნეხის ქვეშ დგანან ადამიანები, რომლებიც რეალურად ჩვენს გამოც იბრძვიან. ჩვენი ამოსავალი წერტილი უნდა იყოს ბრძოლა ანექსიასთან, რომელიც წლების წინ დაიწყო და დღესაც გრძელდება, ახლა სწორედ ბიჭვინთის მაგალითზე.

ნორმალური ხელისუფლება ყველაფერს უნდა აკეთებდეს თუნდაც იმისთვის, რომ აფხაზებს აჩვენოს, რომ მათ უკან ვიღაც დგას, ვიღაცის იმედი შეიძლება ჰქონდეთ კრიტიკულ ვითარებაში, თუკი უფრო ძლიერ დაპირისპირებაში გადავა ეს პროცესი.

რეალურად დღეს აფხაზებს არავინ ჰყავთ, ვისი იმედიც შეიძლება ჰქონდეთ, თუ დაძაბულობა გამწვავდება. ამ ადამიანებისთვის ხიდი შეიძლება ვყოფილიყავით ჩვენ, თუმცა, როგორც უკვე აღვნიშნე, არანაირი მესიჯი არ მისდით ჩვენგან.

თბილისის ნების გარეშე მათ ამბავში ვერავინ ჩაერევა, ვერც ერთი საერთაშორისო აქტორი. ხოლო ის ქვეყნები, რომლებმაც მათი დამოუკიდებლობა აღიარეს, რუსეთის მიერ არიან მართულები.

აქტივისტებმა რაც უნდა ვაკეთოთ, ქვეყანას წარმოადგენს ხელისუფლება, ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია ხელისუფლების მკაფიო პოზიცია. პირველ რიგში ეს იქნებოდა საერთაშორისო ასპარეზზე აქტიურობა. ახლა, როდესაც ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსის მიღების პროცესში ვართ, ევროკავშირის მხრიდან ჩვენ მიმართ ძალიან დიდი ყურადღებაა. გვაქვს მნიშვნელოვანი ტრიბუნა, რომელსაც არ ვიყენებთ.

ჩვენ ახლა მათთან ამ თემაზე რომ ვლაპარაკობდეთ, ეს გასცდებოდა საქართველოს ფარგლებსაც და დარწმუნებული ვარ, დასავლეთის მხრიდან მკაფიო რეაგირება მოჰყვებოდა. 

ხელისუფლების დუმილი თუ ღარიბაშვილის განცხადება, რომელიც ვახსენე, სწორედ იმაზე მიანიშნებს, რომ  ჩვენი ხელისუფლებას დღეს დაკავებულია იმით, რომ რუსეთს უწყობს ხელს. ხელისუფლების პოლიტიკაა, რომ შეგვაჩვიოს ოკუპაციას.

მეორე პრობლემა კიდევ ის არის, რომ ოპოზიციის მხრიდანაც არ არის შესაბამისი რეაგირება, მათი მხრიდანაც არ ხდება ამ თემის წამოწევა. სამწუხაროდ, არც მედიის მიერ არ შუქდება ისე, როგორც უნდა შუქდებოდეს.

ოპოზიციდან და მედიიდან რომ მოდიოდეს შესაბამისი წნეხი, მაშინ ხელისუფლება იძულებული გახდება, რეაგირება მოახდინოს. ჩვენ კი არ უნდა ვთხოვდეთ მთავრობის წევრებს განცხადების გაკეთებას, ეს მათი პრიორიტეტი უნდა იყოს, რადგან მათი მოვალეობა და ვალდებულებაა. თუმცა, როდესაც გვყავს ხელისუფლება, რომელიც არ დგას ქვეყნის მხარეს, ჩვენ უნდა ვეცადოთ, რომ ზემოქმედება მოვახდინოთ მასზე.