სომხეთში ერთ-ერთი უმსხვილესი ბანკი იყიდება. ვინ ყიდულობს, ქართული თუ ბრიტანული ბანკი?
იყიდება ამერიაბანკი
ქართულმა ბანკმა BOGG-მა (საქართველოს ბანკის ჯგუფი) ამერიაბანკის 303,6 მილიონ დოლარად შესყიდვის შესახებ განაცხადა. ამერიაბანკი სომხეთში მოქმედი ერთ-ერთი უმსხვილესი ბანკია, მისი თანამფლობელი კი ბიზნესმენი და ქველმოქმედი რუბენ ვარდანიანია, რომელიც ამჟამად აზერბაიჯანის ციხეში იმყოფება. ის 2023 წლის სექტემბერში მთიანი ყარაბაღის დატოვებისას დააკავეს. ეს იმ დღეებში მოხდა, როდესაც აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების სამხედრო ოპერაციის შემდეგ ყარაბაღის მთელი სომეხი მოსახლეობა სომხეთში გადავიდა.
“რუბენ ვარდანიანი ბანკის შესაძლო გაყიდვასთან არაფერ შუაშია“, – ასე გამოეხმაურა ამ სიახლეს მესროპ არაკელიანი, რომელიც წარსულში ვარდანიანის მრჩეველი იყო.
ეს განცხადება გაკეთდა იმასთან დაკავშირებით, რომ სომხეთში აქტიურად განიხილება აზერბაიჯანის ციხეში მოხვედრილ სომეხ მილიარდერზე ზეწოლის შესაძლებლობა.
პოლიტიკური კომენტატორი ჰაკობ ბადალიანი კი საკითხს სხვა კუთხით მიუდგა. მან დასვა შეკითხვა: დგას თუ არა დიდი პოლიტიკა ამ გარიგების უკან?
„დიდი ფული დიდი პოლიტიკის მიღმა არ არსებობს“, – ამბობს ბადალიანი.
- ბრილიანტის წარმოება სომხეთში: სიტუაციის ანალიზი ღია მონაცემთა ბაზაზე დაყრდნობით
- რატომ არ ვითარდება ბიზნესი სამხრეთ კავკასიის მეზობელ ქვეყნებს შორის? სამი ამბავი
ბანკის მთავარი აქციონერი დიდ ბრიტანეთში რეგისტრირებული კომპანია იქნება
საქართველოს ბანკის ჯგუფი არის საერთაშორისო ფინანსური კომპანია, რომელიც რეგისტრირებულია დიდ ბრიტანეთში. მისი აქციები გასულია ლონდონის საფონდო ბირჟაზე (LSE), მისი აქციონერები კი არიან მსოფლიოს უმსხვილესი ფინანსური ინსტიტუტები, მათ შორის JP Morgan, BlackRock, Vanguard Group, Schroders, Norges Bank Investment Management და სხვა.
გაერთიანებული სამეფოს ფინანსური ქცევის ორგანომ გამოსცა ცირკულარი ამ ტრანზაქციის შესახებ:
“როგორც შემდეგი ნაბიჯი, გარიგება უნდა დაამტკიცოს მხარეების აქციონერთა საერთო კრებებმა, ასევე მარეგულირებელმა ორგანოებმა, მათ შორის სომხეთის ცენტრალურმა ბანკმა.“
გავრცელებული ინფორმაციით, საქართველოს ბანკი აპირებს შესყიდვის რებრენდირებას. ამერიაბანკში აცხადებენ, რომ შესაძლო ტრანზაქციას „მათი გრძელვადიანი განვითარების ერთ-ერთ გზად“ მიიჩნევენ.
პროცესის წარმატებით დასრულების შემდეგ, ამერიაბანკი გახდება საერთაშორისო სიაში შესული ფინანსური ჯგუფის წევრი და ექნება წვდომა გლობალურ ფინანსურ ბაზრებზე კაპიტალისა და ინვესტიციების მოსაზიდად.
ასევე ცნობილია, რომ მხარეთა შეთანხმებით ქართული ბანკი ამერიაბანკის აქციების 90 პროცენტს შეისყიდის, ხოლო ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი 10 პროცენტს შეინარჩუნებს.
„რუბენ ვარდანიანი დიდი ხანია არ არის ჩართული ბანკის მართვაში“
ვარდანიანის ყოფილმა მრჩეველმა Facebook-ის საკუთარ გვერდზე დაწერა, რომ ბიზნესმენი დიდი ხანია არ არის ჩართული ბანკის მართვაში და თანამდებობაც კი დატოვა გამგეობაში:
„რუბენ ვარდანიანი პირადად არ არის ამერიაბანკის აქციონერი. ვარდანიანის აქციების 48,8 პროცენტი გადაეცა Imast Group (CY) Limited-ს“.
მესროპ არაკელიანმა ასევე ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მსგავს საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღების უფლება არც ერთ აქციონერს არ აქვს და ბანკის შესაძლო გაყიდვის შესახებ დისკუსიები ჯერ კიდევ 2022 წელს დაიწყო.
მან ასევე გაიხსენა, რომ „ბანკის გაყიდვის შესაძლო ტრანზაქცია უნდა დამტკიცდეს სომხეთის რესპუბლიკის სახელმწიფო ხელისუფლების მიერ“.
კომენტარი
პოლიტიკური დამკვირვებელი ჰაკობ ბადალიანი ამერიაბანკის გაყიდვის შესახებ სენსაციური ამბების კომენტირებისას ორ გარემოებაზე საუბრობს, რომელმაც საზოგადოების ყურადღება მიიპყრო:
- ბანკის აქციონერი რუბენ ვარდანიანია;
- არსებობს ეჭვი საქართველოს ბანკის აქციებში თურქული კაპიტალის არსებობაზე.
“ამ ეჭვების საფუძველი იყო ის, რომ თურქეთისა და აზერბაიჯანის ეკონომიკური წილი საქართველოში საკმაოდ დიდია. თუმცა, ასეთი ეჭვების დამადასტურებელი ფაქტობრივი მონაცემები, ყოველ შემთხვევაში, ამ დროისთვის არ არსებობს“, – აცხადებს ჰაკობ ბადალიანი.
თუმცა, პოლიტიკური დამკვირვებლის აზრით, გარიგებას იმაზე მეტი მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე ერთი შეხედვით შეიძლება ჩანდეს. შეგახსენებთ, რომ ერთ-ერთმა უმსხვილესმა ბრიტანულმა ბანკმა, HSBC-მ ცოტა ხნის წინ გამოაცხადა სომხეთის დატოვების შესახებ. ბადალიანს აინტერესებს, არის თუ არა ახლა ის ვითარება, როდესაც ერთი „დიდი ბრიტანული კაპიტალი“ მეორეთი იცვლება.
“ირკვევა, რომ ერთი ბრიტანული ბანკი ტოვებს სომხეთს, მაგრამ ბაზარზე ჩნდება საქართველოს ბანკი, რომელსაც აქვს ბრიტანული რეგისტრაცია და მსხვილი ფინანსური ჰოლდინგის ნაწილია”, – ამბობს ექსპერტი.
დამკვირვებელი ყურადღებას ამახვილებს იმ ფაქტზეც, რომ სომხეთსა და საქართველოს შორის სტრატეგიული თანამშრომლობის შესახებ დეკლარაციის ხელმოწერის შემდეგ ცნობილი გახდა სომხურ-ქართული მნიშვნელოვანი კომერციული გარიგება:
“რა თქმა უნდა, არ არსებობს რაიმე გარემოება, რომელიც მიუთითებს იმაზე, რომ კერძო ბანკთაშორისი ტრანზაქცია რაიმე ფორმით იყო დაკავშირებული სახელმწიფოთაშორისი სტრატეგიული თანამშრომლობის გამოცხადებასთან – თუმცა ფონი ღირსშესანიშნავი და სიმბოლურია“.
