სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ვერ მოახერხა ქვეყნის სამხრეთში, დიდი ქალაქების მონახულება. სიუნიქის პროვინციის მცხოვრებლებმა გზები გადაკეტეს, კერძოდ, ერევან-გორისის ავტომაგისტრალი და პრემიერ-მინისტრი რეგიონში არ შეუშვეს. მას ამ სიტყვის პირდაპირი გაგებით, ჩაკეტილ გზებზე ვერტმფრენით გადაფრენა მოუწია.
გუშინ, მან Facebook-ის საკუთარ გვერდზე დაწერა, რომ აპირებს, სამუშაო, ორშაბათი დღე სიუნიქში გაატაროს, მოინახულოს ქალაქები მეგრი, კაპანი, გორისი, სისიანი, შეხვდეს ადგილობრივ მოსახლეობასა და ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლებს.
თუმცა, პრემიერის ვიზიტი მხოლოდ ქალაქი სისიანითა და სოფელ სარნაკუნქით შემოიფარგლა. უფრო შორს ის აღარ წავიდა.
ყველა დეტალი – რა ხდება სიუნიქში, რატომ გადაწყვიტა პრემიერმა მოგზაურობის შეწყვეტა, მღვდელმა კი ხელი არ ჩამოართვა
ყარაბაღის მეორე ომის შედეგად, აზერბაიჯანს გადაეცა ყარაბაღის ზანგილანის რაიონი, რომელიც სომხეთის სიუნიქის პროვინციას ესაზღვრება. ახლა იქ სადემარკაციო-სადელიმიტაციო სამუშაოები მიმდინარეობს – საბჭოთა დროის ადმინისტრაციული საზღვრების მიხედვით.
შედეგად, სიუნიქის პროვინციის ქალაქებს, გორისსა და კაპანს შორის გზა რამდენიმე ადგილას კვეთს აზერბაიჯანის ტერიტორიას. მეტიც, ქალაქ კაპანის აეროპორტის ნაწილიც, ახალი საზღვრებით, აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე ხვდება.
პროვინციაში პროტესტი იმ მომენტიდან დაიწყო, როდესაც ქალაქ კაპანის მერმა, გევორგ პარსიანმა განაცხადა სომხეთის თავდაცვის სამინისტროს განკარგულების შესახებ, 18 დეკემბრის საღამომდე გაეთავისუფლებინათ ქალაქის სამხედრო პოსტები, რომელიც „მომგებიან სიმაღლეებზე“ იყო განლაგებული.
მერმა განაცხადა, რომ ამასთან, აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალები უახლოვდებიან სომხეთის საზღვარს და კილომეტრზე ახლო მანძილზე იქნებიან, ქალაქი კაპანი კი ოთხ სოფელთან ერთად – ხდრანცი, კაპანი, ეგვარდი და უჟანისი – „მტრის ტერიტორიაზე მოხვდება“.
20 დეკემბრის საღამოს, ქალაქ გორისის მერმა, არუშ არუშანიანმა სიუნიქის მცხოვრებლებს მოუწოდა, „არ დაეშვათ პროვინციაში იმ ადამიანის შესვლა, რომელმაც სომხური მიწები ჩააბარა“.
„ეს პოლიტიკური ორიენტაციის საკითხი ან რომელიმე პარტიის ინიციატივა არ არის, ეს არის სიუნიქელების ბრძოლა ღირსებისთვის, უსაფრთხოებისა და ფიზიკური არსებობისათვის, სრულიად სომხური დაუმორჩილებლობის გამოვლინება“, – დაწერა მერმა Facebook-ის საკუთარ გვერდზე.
როგორ განვითარდა მოვლენები
21 დეკემბრის დილას ცნობილი გახდა, რომ ქალაქ გორისის მერი დააკავეს, ასევე, გაჩნდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ არუშ არუშანიანის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა.
ამასთან, მერის მოადგილე ირინა იოლიანმა განაცხადა, რომ არუშანიანის ადვოკატები მის შესახებ პოლიციიდან ვერანაირი ინფორმაციის მიღებას ვერ ახერხებენ.
ამავდროულად, სიუნიქის გზაზე მყოფი ნიკოლ ფაშინიანი Facebook-ის საკუთარ გვერდზე პირდაპირ ეთერში გამოვიდა და განაცხადა, რომ პროვინციის მცხოვრებთათვის პატივისცემის გამოსახატავად და მათთან ღიად სასაუბროდ მიემგზავრება:
„თქვენს კითხვებზე პასუხის გაცემას ვაპირებ და არა ჭრილობებზე მარილის დაყრას. მე სრულფასოვნად ვასრულებდი და ვასრულებ საკუთარ მოვალეობებს თქვენ წინაშე. (…) მინდა ხაზი გავუსვა, რომ სიუნიქის ტერიტორიიდან ერთი მილიმეტრიც კი არავის გადაეცემა“.
მაგრამ პრემიერის სიტყვებმა სიუნიქის მცხოვრებლებს გული ვერ აუჩუყა, გზა ჩაკეტილი დარჩა. სიუნიქში, პოლიციელებით სავსე ათობით ავტობუსი გადაისროლეს. დროდადრო იქ გზების გადამკეტავ მოქალაქეებსა და პოლიციელებს შორის შეტაკებები ხდებოდა.
https://youtu.be/FhMl8_wLcnc
საბოლოოდ, მთავრობის მეთაურმა ვერტმფრენით „გადალახა ბარიერი“.
სად იმყოფებოდა პრემიერი და რა თქვა
ნიკოლ ფაშინიანმა თავდაპირველად სოფელ სარნაკუნქში შეიარა და ადგილობრივ მცხოვრებლებს იმ პროცესების შესახებ ესაუბრა, რომელიც აზერბაიჯანთან საზღვარზე ვითარდება:
„ისე გამოვიდა, რომ გორისი-კაპანის გზა სომხეთისა და აზერბაიჯანის საბჭოთა საზღვარზე გადის. ახლა იქ ჩვენი სასაზღვრო ჯარებია განლაგებული, უსაფრთხოებასა და გზების ფუნქციონირებას რუსი მესაზღვრეებიც უზრუნველყოფენ“.
სისიანში, პრემიერმა ყვავილებით შეამკო ომში დაღუპული ჯარისკაცების საფლავები. ის აქაც გაესაუბრა ადგილობრივებს და საზღვარზე არსებული ვითარება განუმარტა.
მისი თქმით, საზღვრის დემარკაცია ახლა სომხეთის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფის კანონის თანახმად მიმდინარეობს, რომელიც წინა ხელისუფლებებმა, ჯერ კიდევ 2010 წელს მიიღეს.
ქალაქ სისიანის მცხოვრებთა ნაწილმა თბილად მიიღო პრემიერი. მათთან საუბრისას მან განაცხადა, რომ სიუნიქის პროვინციაში მოგზაურობის შეწყვეტა გადაწყვიტა. საკუთარი გადაწყვეტილება მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარემ იმით ახსნა, რომ არ აპირებს აჰყვეს პროვოკაციებს – განსაკუთრებით, 19-21 დეკემბერს, ქვეყანაში გამოცხადებული გლოვის გათვალისწინებით:
„დარწმუნებული ვარ, თუკი გორისსა და კაპანში წავალ, ისევე დამხვდებიან, როგორც თქვენ. მაგრამ არა უშავს, დღეს არა, სხვა დროს იყოს. გორისი, კაპანი, მეგრი თავის ადგილზე დარჩებიან. მათ სპეციალურად გადაკეტეს გზები, რომ ამ ქალაქების მცხოვრებლებთან ჩემი შეხვედრა არ შემდგარიყო, რადგან იქაც ასეთივე მიღება იქნებოდა“.
სასულიერო პირთან დაკავშირებული ინციდენტი
თუმცა, სისიანშიც ყველა არ გაუხარებია პრემიერის ჩასვლას.
წმინდა გიორგი განმანათლებლის ეკლესიის წინამძღვარმა, პარგევ ზეინალიანმა პრემიერ-მინისტრს ხელი არ ჩამოართვა და თვალებით ანიშნა, რომ ტაძარი დაეტოვებინა. ამ ინციდენტის ამსახველი ვიდეო სოციალურ ქსელებში გამოჩნდა.
