საზოგადოების პროტესტი რუსულ კანონს. ყველა განცხადება ერთად
საზოგადოება რუსულ კანონზე
საქართველოში გრძელდება პროტესტი, რომელიც ე.წ. “უცხოური გავლენის აგენტების” კანონპროექტის პარლამენტში ინიციირებას მოჰყვა.
მეცნიერები, ხელოვანები, სპორტსმენები, ექიმები, უნივერსიტეტების რექტორები და პროფესორები, მწერლები, ბლოგერები და ინფლუენსერები, სტუდენტები – უკვე ერთი კვირაა საჯარო სივრცეში ჩნდება განცხადებები, სადაც „უცხოელი აგენტების“ შესახებ რუსული კანონპროეტს აპროტესტებენ ის ადამიანები, რომლებსაც აქამდე საჯარო და პოლიტიკური განცხადებები არასოდეს უკეთებიათ; ასევე ისეთებიც, რომლებიც ამ წლების განმავლობაში “ქართული ოცნების” მიმართ ლოიალობით გამოირჩეოდნენ.
____________________________________________________________
მზექალა შანიძე, ენათმეცნიერი, აკადემიკოსი:
„ისეთი დიდი პროექტები, როგორიცაა: ქართული ენის ეროვნული კორპუსის შექმნა და კავკასიური ენებისა და კულტურების ელექტრონული დოკუმენტაციის დაწყება, ვერ განხორციელდებოდა უცხოური ფონდების დაფინანსების გარეშე. ისიც უნდა გავიხსენოთ, რომ კომპიუტერული ტექნოლოგიებისათვის ქართული ანბანის პირველი შრიფტის დამზადება და პირველი ქართული ვებ-გვერდების შექმნაც უცხოურ ორგანიზაციას უკავშირდება – ჯორჯ სოროსის ფონდს, რომლის შევიწროებასა და სახელის გატეხას წარსულშიც ცდილობდნენ და დღესაც იმავეს სჩადიან.
ეს ანტისაზოგადოებრივი კანონპროექტი, თუ ის კანონად იქცევა, დიდ ზიანს მოუტანს საქართველოს ევროპულ მისწრაფებებს. ამგვარი კანონები ავტორიტარული რეჟიმებისათვის არის დამახასიათებელი, რასაც რუსეთის მაგალითზე ვხედავთ“.
რისმაგ გორდეზიანი, აკადემიკოსი:
„სულ რომ გჯეროდეს, რომ ეს შესანიშნავი კანონია, როცა ამდენ ვნებათაღელვას გამოიწვევს, მგონი, უკან უნდა დაიხიო. თუმცა ამ ვითარებაში ამ კანონის მიღების არავითარი საჭიროება არ არის, ჩემი აზრით. ჩვენს დროში ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს აღქმას. როგორ აღიქვამს ესა თუ ის ადამიანი ამა თუ იმ ფაქტს. შეიძლება საზოგადოების ნაწილმა აღიქვას ცუდად. როდესაც ყველა უცხოური წყარო გეუბნება, გთხოვ, შეიკავე თავი ამ კანონის მიღებისგან, მე პირადად, გავუწევდი ამას ანგარიშს და მერე დავფიქრდებოდი, რატომ? რაშია საქმე? თუ ამჯერად არ მაქვს ეს ყველა საფრთხე გააზრებული, დავფიქრდებოდი, რატომ ხდება ეს ასეთნაირად. ჩემი აზრით, ეს არის, ფაქტობრივად, არასათანადო დროს არასათანადო კანონის წამოყენების შედეგი“.
- აქცია “უცხოური აგენტების კანონპროექტის” წინააღმდეგ. ფოტოები
- რას ნიშნავს კანონი უცხოელი აგენტების შესახებ, რომელსაც “ქართული ოცნება” იღებს. რა ვიცით ამ დროისთვის
- “რუსული კანონის მსგავსია” – ამერიკელი სენატორების ვიზიტი საქართველოში. მთავარი
ნინო ოკრიბელაშვილი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორის მოადგილე:
„მკითხეს და ღიად გპასუხობთ…
დიახ, ამერიკას აქვს იმგვარი კანონი, რომელიც ქვეყანას მტრისგან, კერძოდ, ნაცისტური (რაც აქტუალური აღარაა) და კომუნისტური იდეოლოგიების („სამართალმემკვიდრე“: რუსეთი და ჩინეთი) გავლენებისგან იცავს.
დიახ, აშშ-ს ასევე აქვს ე.წ. პატრიოტის აქტი, რაც ქვეყანას ტერორიზმის საფრთხისგან იცავს და ამით მოქალაქეების უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს. ამ ტიპის კანონს რომ ჩრდილოელი მეზობელი მტრის, რომელსაც ტერიტორიის 20% ოკუპირებული აქვს, ან მისი იდეოლოგიის წინააღმდეგ ვიღებდეთ, ჩემთვის გასაგები იქნებოდა“.
ნინო დობორჯგინიძე, ილიას სახელმწუფო უნივერსიტეტის რექტორი:
„დღეს გერმანიის ელჩმაც გააკეთა განცხადება და უკვე მერამდენემ, ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორებიდან, გვითხრა, რომ უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტების შესახებ კანონი ხელს შეუშლის ჩვენს ინტეგრირებას ევროკავშირთან. საერთაშორისო პარტნიორების ეს შეფასება უკვე ნიშნავს, რომ ამ კანონის მიღება ძალიან დაგვაზარალებს: ერთი მხრივ, გამოიწვევს სამოქალაქო საზოგადოების სტიგმატიზებას, მეორე მხრივ, რეპუტაციულად შეეხება ჩვენს უცხოელ დონორებს, რაც აისახება კიდეც მათ მიერ სხვადასხვა მიმართულების პროექტების დაფინანსების შეზღუდვაზე. ერთიც და მეორეც მძიმე შედეგებს მოიტანს ადამიანის უფლებების, განათლების, კულტურის, ჯანდაცვის, სოციალური დაცვის მცირე მეწარმეობისა და სხვა სფეროებზე”.
თინათინ სტამბოლიშვილი,„ჯიპას“ ასოცირებული პროფესორი:
„საზოგადოების ყველა ფენას დაეტყობა ეს, თავი რომ გავანებოთ თავისუფალი აზრის დევნას და სამოქალაქო საზოგადოების განადგურებას. ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, რომ რუსეთს საერთოდ არ სჭირდება საქართველოში ტანკების შემოყვანა – მსგავსი კანონებით და შეზღუდვებით მოიპოვებს ყველაფერს. ერთი ტყვიაც არ გავარდება საქართველოს სრულად დასამორჩილებლად, ისედაც მიიღებენ სანუკვარ მიზანს – ჩვენი დატოვება მათ ორბიტაზე“.
ნანა შარიქაძე, თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის რექტორი:
“ევროკავშირი ჩემი/ჩვენი თვითმიზანია. მის სტრუქტურებში სრული ინტეგრაციაც ჩემი/ჩვენი თვითმიზანია და ამის განხორციელებას არაფერმა უნდა შეუშალოს ხელი. თუ ეს “უცხოური გავლენის აგენტების” კანონი შეუშლის ხელს, არ უნდა მივიღოთ. “საბჭოთა ბოღმით შეპყრობილებმა კი მიხეილ ჯავახიშვილი გადაიკითხეთ (დახვრეტილია როგორც აგენტი 1937): ,,… ჩრდილოეთის მომხრენი ვართ თუ აღმოსავლეთისა ან დასავლეთისა, ამის შესახებ დავა და კამათი უნაყოფოა და მავნებელიც. საითაც ქვეყანა ტრიალებს, ჩვენც იქით უნდა ვიბრუნოთ პირი. ხოლო იგი უძლეველის ძალით მიექანება დასავლეთისაკენ. მისი გზა მოსკოვსა და პერტოგრადზე კი აღარ მიდის, არამედ შავ ზღვასა სჭრის და დუნაის ხეობაზე გადადის. გვეყო მოსკოვ-პეტროგრადში გაცხრილულ ევროპულ კულტურით კვება, რომელსაც უფრო მეტი მონღოლური შხამი ურევია, ვიდრე დასავლეთის წმინდა სასმელი…” მიხეილ ჯავახიშვილი, 1918”.
არჩილ ქიქოძე, მწერალი, ფოტოგრაფი:
„სრული კატასტროფაა ეს კანონპროექტი. მე მგონი, საზოგადოებამ არ უნდა დავუშვათ, რომ მიიღონ. ასეთი კანონი მოგვიტანს იზოლაციას, „ჯაშუშებზე“ და შესაბამისად, „ეშმაკებზე“ ნადირობას, ათასობით გაწვალებულ ადამიანს და ავტორიტარიზმს. შევრცხვებით უბრალოდ. არანაირი ევროინტეგრაცია არ მოხდება, თუ ასეთი კანონები და ასეთი საზოგადოება გვექნება“
ალეკო შუღლაძე, მწერალი:
“დიდი ხანია ასეთ მდგომარეობაში არ ვყოფილვარ: ჩემი ქვეყნის, ჩემი სამშობლოს კურსი საერთოდ აცდენილია ჩემს სურვილებს. მე მინდა ევროპაც და მინდა აღმოსავლეთიც. ორივე მიყვარს. ხან ეს, ხან ის – მათი კულტურითა და გამოცდილებით მე ვივსები. ორივე პოლუსი მიყვარს, დიდი არჩევანის საშუალებას ვაძლევ მთავრობას… ასეთი ფართო მიმართულებები გვაქვს, ამათ კი მოსკოვში მივყავარ! არ მინდა მოსკოვი! დღეს არ მინდა! არ მინდა დღეს რუსეთი! მოწამლულია იქაურობა. არ მიყვარს ლავროვი! ბლიაძ! ინდოეთში ჩავიდა და იქაც დასცინეს და დაუსტვინეს. როგორც ვხვდები, ჩემი სამშობლო მალე სურგუტი იქნება და მინდა, მანამდე მოვასწრო და ისტერიულად, თუ გნებავთ, ისტორიულადაც კი დავიწივლო: „ძირს ნახერხიანი და ნავთიანი სკოლები! ძირს 72%-იანი ქონის საპონი! ძირს დაჭრილი ფილმები! ძირს შავი პური, რომელშიც თაგუნა ვიპოვე! ძირს საბჭოთა ბატონჩიკი ნაყინი, გაყინული წყალი! ძირს ჯინსებზე და ჟუვაჩკაზე ნძრევა!“
დათო გორგილაძე, მწერალი:
„არათუ ამ კანონპროექტის მიღება, მისი ინიცირებაც კი ბოროტებაა და ძალიან ბევრს ამბობს მისი ინიციატორების გეგმებსა და ზრახვებზე.
თუმცა გონიერი მოქალაქე ხვდება, რომ ყველაზე სამარცხვინო და მოუშორებელ იარლიყს უცხო (სინამდვილეში კი ძალიანაც ნაცნობი) ქვეყნის გავლენის აგენტის შესახებ სწორედ ის მიიკრავს, ვისაც ეს კანონი თავში მოუვიდა (უფრო სწორად, მოუყვანეს) და ის, ვინც მხარს დაუჭერს“.
ნიკა თავაძე, მსახიობი:
“კანონის ინიციატორებს ზოგს, ალბათ, არც ემახსოვრება ის, რომ ერთხელ ეს უკვე გავლილი გვაქვს – 90-იანების დასაწყისში. პირველი, რამაც ქვეყანაში ყველაზე დიდი განხეთქილება გამოიწვია, ეს იყო კრემლის აგენტების ძებნა და მათზე ნადირობა, რაც სულაც არ იყო სინამდვილეს მოკლებული, მაგრამ ამან ნამდვილი პარანოია გამოიწვია… ბოლომდე გააგიჟა ხალხი. ტელევიზიიდან მარტო ეს გვესმოდა, ვინ ვისი აგენტია. ნუ გვაცხოვრებთ ამ პარანოიაში“.
ლევან სონღულაშვილი, მხატვარი:
“ეს ე.წ. “რუსული კანონი” დამღუპველია და არაა ამერიკული… ორი წლის მანძილზე უამრავი დრო იყო ამ კანონის მისაღებად, და რატომ 2023 წელს? რატომ დღეს და ახლა?! და კირილურით დაწერილი სახელით ტროლ-ბოტები რატომ ამტკიცებენ, რომ ეს კანონი რუსული კი არა, ამერიკულია, როცა წინა პოსტში დასავლეთს აკრიტიკებენ?! წაიკითხეთ კანონი, რჩევა ჰკითხეთ იურისტებს, გაუგზავნეთ ტექსტი შესაფასებლად პროფესიონალებს. ოჯახში მშობელს თუ არ ეთანხმები, არ ნიშნავს, რომ მისი მტერი ხარ, ქართული ოცნების ელექტორატმაც რომ ეჭვი შეიტანოს ამ კანონში, არ ნიშნავს, რომ ქართული ოცნების ოჯახს დაკარგავთ, ჯერ სახელმწიფო ინტერესი უნდა იდგეს, შემდგომ პარტიული!”
ნიკა მაჩაიძე, მუსიკოსი:
“ერთი კითხვა მიჩნდება, რუსეთის გავლენის ქვეშ მყოფი ხალხი არ არიან გავლენის აგენტები?! თავად რა გამოდიან?! ეს ნიშნავს, რომ ვბრუნდებით უკან, 1930-იან წლებში. შეიძლება არ დაგვხვრიტონ, მაგრამ ეს ნიშნავს, რომ დაირღვევა ადამიანის უფლებები, ვეღარავის ვერავინ დაიცავს იმიტომ, რომ NGO-ები აღარ იარსებებს. შვილები რომ ჰყავთ სასწავლებლად გაშვებული დასავლეთში, ის ბავშვები საზღვარგარეთის გავლენის აგენტები არიან?! ვინც ფიქრობს, რომ საქართველოს ინტერესებით მოქმედებს, ეს კანონი არ უნდა გაიტანოს და თუ რუსეთისთვის აკეთებენ, ესაა მათი არჩევანი. საზოგადოება ყველანაირი შესაძლებელი ხერხით უნდა დაუპირისპირდეს ამ კანონის მიღებას”.
თამრიკო ჭოხონელიძე, მომღერალი:
„ნელ-ნელა მოხდება ჩვენი აღმოფხვრა ჩვენივე ქვეყნიდან. ეს საკითხი ძალიან მანერვიულებს. ერთია, რომ ინიციირებული იქნა ეს კანონი, მაგრამ მე ვიტყოდი, თუ ვინმე ამას მხარს დაუჭერს, ის პირველ რიგში ხელს აწერს რუსულ დიქტატურაზე. შეგრძნება მაქვს, რომ მათ ეშინიათ თავისუფლების, თავისუფალი ნებისა და კრიტიკული აზრის. ამიტომ შემოაქვთ ეს ყველაფერი, რომ ევროპას პირდაპირ უთხრან: არავინ იოცნებოს, რომ საქართველო როდისმე ევროპას დაუბრუნდება. მიგვანიშნებენ, ხმა არ ამოიღოთ, თორემ მოგსპობთო“.
შოთა არველაძე, საქართველოს ნაკრების ყოფილი ფეხბურთელი:
„ჩვენი მომავალი მხოლოდ ევროპული შეიძლება იყოს. დამოუკიდებლობის დღიდან, ავად თუ კარგად, შევძელით და უკეთესი ქვეყანა გავხდით, მაგრამ ასეთ გადამწყვეტ ეტაპზე პრობლემები ძალით არ უნდა შევქმნათ. დაუშვებელია ჩვენი არჩევანისთვის კითხის ნიშნის დასმა, დაუშვებელია მისი გადახედვა. ჩვენ არ შევდივართ არანაირ ევროპაში, ჩვენ მისი ნაწილი ვართ. თითქმის საუკუნის წინ, საბჭოთა კავშირმა აგენტებად და ჯაშუშებად მიიჩნია სანდრო ახმეტელი, მიხეილ ჯავახიშვილი და არაერთი დიდი ქართველი, რომელთა სწორ და პატრიოტულ საქმიანობას ისტორიამ საბოლოოდ ზუსტი შეფასება მისცა. არ შეიძლება, კანონი ან მმართველობა ფლობდეს ბერკეტს, რომლითაც განსხვავებული აზრის ან საქმიანობის გამო ადამიანს აგენტად შერაცხავს, ეს წარსულში დავტოვეთ. ეს მიმართულია კონკურენციის, განსხვავებული აზრის და თავისუფლების შეზღუდვისკენ“.
დინამო თბილისი:
“დინამო თბილისი, როგორც საქართველოს იდენტობის ერთ-ერთი მთავარი მატარებელი, არის და იქნება ქართველი ხალხის თვითგამოხატვის ერთ-ერთი მთავარი მამოძრავებელი ძალა. ჩვენი კლუბი, დინამოს დიდი ოჯახი მხარს უჭერს საქართველოს ევროპულ გზას და საფრთხედ მივიჩნევთ ნებისმიერს ინიციატივას, რომელიც ამ გზას საფრთხეს შეუქმნის. როგორც ჩვენს ფეხბურთს, ისევე ჩვენს ქვეყანას სჭირდება მეტი განვითარება და საქართველოს მოსახლეობის უდიდესმა ნაწილმა არაერთხელ დააფიქსირა, რომ ამ განვითარების საშუალებას მხოლოდ ევროპულ ოჯახთან ერთად ხედავს. ევროკავშირში გაწევრიანება უნდა იყოს ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი მიზანი და ამ გზის მართებულობა არ უნდა დაექვემდებაროს გადახედვას.
საფეხბურთო კლუბი გაგრა:
„შეუძლებელია გაგრას ევროპული არჩევანი არ გააჩნდეს, რადგან მხოლოდ ევროპულ ოჯახშია შესაძლებელი მოგვშორდეს დევნილობის მძიმე ტვირთი.
რადგან მხოლოდ ევროპაა გზა ჩვენი მიწიდან ოკუპანტის განდევნის. რადგან მხოლოდ ევროპაა გზა – ერთ მშვენიერ დღეს დავბრუნდეთ ჩვენს სახლში, გაგრაში, და მეტოქეებს საკუთარ არენაზე ვუმასპინძლოთ. რადგან თავად საქართველოა ევროპა!
გოგა ჩანადირი, ფოტოგრაფი
„ქვეყანაში, როცა ნამდვილად ბევრი პრობლემაა, ხელისუფლება რატომ ძაბავს პოლიტიკურ გარემოს და აღრმავებს პოლარიზებას ამ კანონპროექტით, ჩემთვის გაუგებარია. მართლა უფრო მნიშვნელოვანი საკითხები გვაქვს მოსაგვარებელი, ვიდრე ამ კანონპროექტითაა გათვალისწინებული. მართლა აფუჭებს საქმეს და გულუბრყვილო ან მავნებლური მცდელობაა ამერიკულ კანონთან შედარება. შეწყვიტეთ კანონპროექტის განხილვა და ცოტა უფრო მეტი გააკეთეთ სახელმწიფოსთვის, დემოკრატიისთვის, ევროკავშირში მიღებისათვის“.
გურამ შეროზია, ბლოგერი, ინფლუენსერი, მოგზაური:
„2009 წელს პირველად წავედი ევროპაში. ბავშვობიდან ვოცნებობდი, მაგრამ ფული არ მქონდა. ჰოდა, ვიპოვე დაფინანსებული კონფერენცია, გავიმარჯვე და წავედი. პირველივე შთაბეჭდილება საოცრება იყო — წესრიგი, მენტალიტეტი, განათლების დონე, შეხედულებები, ადამიანების პატივისცემა და უფლებები, ბიზნეს მაინდი, ა.შ. ყოველ გასვლაზე ვივსებოდი ახალი თვისებებით, ახლებურად მეხსნებოდა გონება, მეზრდებოდა შრომისმოყვარეობა და უფრო და უფრო დიდ გამოწვევებს ვეჭიდებოდი. 90-იანების პირმშო ვარ. მახსოვს, როგორ ვიყავით უხსენებლის ხელში და მის შემდეგ და როგორი გეზი ავიღეთ ევროპასთან დამეგობრების შემდეგ. მაღალფარდოვნების გარეშე, მარტივად ვიტყვი: ვისაც ევროპას “ზედა მეზობელი” ურჩევნია, უბრალოდ, ბნელი ხეპრეა, თან მავნებელი. დიალოგიც რომ აზრს კარგავს ისეთი“.
საქართველოს პარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტმა 2 მარტს პირველი მოსმენით მიიღო კანონი, რომლის მიხედვით, ის არასამთავრობო და მედია ორგანიზაციები, რომლებიც უცხოეთიდან ფინანსდებიან, „უცხოური გავლენის აგენტებად“ უნდა დარეგისტრირდნენ. ხოლო 6 მარტს, ე.წ. აგენტების კანონს პარლამენტის იურიდიულმა კომიტეტმაც დაუჭირა მხარი.
27 თებერვლის მდგომარეობით, პარლამენტში ორი კანონპროექტია დარეგისტრირებული: ერთი 14 თებერვალს დარეგისტრირდა და ის რუსული კანონის ანალოგია; მეორე კი, ალტერნატივის სახით დარეგისტრირდა მას შემდეგ, რაც პირველს დიდი კრიტიკა მოჰყვა. ეს მეორე, მისი ავტორების თქმით, არის ამერიკული კანონის (FARA-ს) ანალოგი. მათ თქვეს, რომ FARA პირდაპირ თარგმნეს.
ორივე კანონპროექტის ავტორია მოძრაობა „ხალხის ძალა“, რომელიც მმართველი გუნდისგან ფორმალურად გამოყოფილმა დეპუტატებმა ჩამოაყალიბეს. „ხალხის ძალა“ მკვეთრად ანტიდასავლური განცხადებებით გამოირჩევა. მეტიც, მისი წევრები პირდაპირ აღიარებენ, რომ ეს პარტია შეიქმნა იმისთვის, რომ “ხალხს სიმართლე უთხრას დასავლეთის შესახებ, რომელიც საქართველოს ომში ჩათრევას ცდილობს”.
კანონპროექტს აკრიტიკებს ყველა, მმართველი პარტიის გარდა: ადგილობრივი არასამთავრობო და მედია სექტორი, ოპოზიცია, ექსპერტები და ის პოლიტიკოსები, რომლებიც ცოტა ხნის წინ “ქართული ოცნების” ხელისუფლებაში იყვნენ და საქართველოს პრეზიდენტიც კი.
კანონპროექტს მკაცრად აკრიტიკებენ საქართველოს დასავლელი პარტნიორები სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან, ამერიკელი სენატორები თუ ევროპელი დეპუტატები. ამერიკის ელჩმა კი მას პირდაპირ უწოდა “რუსული კანონი”. კელი დეგნანი “აგენტების კანონს” 6 მარტსაც გამოეხმაურა და პარლამენტს მოუწოდა, გადახედოს და უკან გამოიწვიოს კანონი.
ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერი, ნედ პრაისი უკვე მესამე განცხადებას აკეთებს “აგენტების კანონზე” და ამბობს, რომ კანონის მხარდამჭერები პასუხისმგებლები იქნებიან ქვეყნის მომავლისთვის რისკის შექმნაზე.
20 თებერვალს საქართველოს ამერიკელი სენატორები, ჯინ შაჰინი და დიკ დურბინი ესტუმრნენ. ჯინ შაჰინმა პრესკონფერენციაზე “ქართული ოცნებიდან” ფორმალურად გასული დეპუტატების, “ხალხის ძალის” მიერ ინიციირებულ “უცხოური აგენტების” კანონზე განაცხადა, რომ კანონპროექტი არაა აშშ-ის კანონმდებლობის მსგავსი და ის რუსული კანონის მსგავსია.
საზოგადოება რუსულ კანონზე
