სამოქალაქო ომის ზღვარზე? ერევანში ერთდროულად ორი მიტინგი გაიმართა
სომხეთში პოლიტიკური კრიზისი გრძელდება. 25 თებერვლის დილიდან, ვითარება მას შემდეგ გართულდა, რაც შეიარაღებული ძალების გენშტაბი განცხადებით გამოვიდა, რომელშიც ღია ტექსტით მოითხოვეს პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის გადადგომა. მას ხელი მოაწერა გენშტაბის მთელმა ხელმძღვანელობამ.
ნიკოლ ფაშინიანმა მომხდარს სამხედრო გადატრიალების მცდელობა უწოდა და აღნიშნა, რომ მოამზადა დოკუმენტები გენშტაბის ხელმძღვანელის, ონიკ გასპარიანის თანამდებობიდან გასათავისუფლებლად.
სომხეთის პრეზიდენტმა არმენ სარგსიანმა ჯერჯერობით ხელი არ მოაწერა გენშტაბის ხელმძღვანელის თანამდებობიდან გათავისუფლების ბრძანებას. მას სამი დღე აქვს იმისათვის, რომ აწონოს დადებითი და უარყოფითი მხარეები და გადაწყვეტილება მიიღოს.
სამხედროების განცხადების შემდეგ, დღის მეორე ნახევარში, ერევანში, ერთდროულად ორი მრავალრიცხოვანი მიტინგი გაიმართა.
ერთს ორგანიზება გაუწიეს გაერთიანებულმა ოპოზიციურმა პარტიებმა, რომლებიც 2020 წლის შემოდგომიდან მოყოლებული ითხოვენ ნიკოლ ფაშინიანის თანამდებობიდან წასვლას. მეორე მხარეს კი, პრემიერ-მინისტრის მოწოდებით, მისი მომხრეები შეიკრიბნენ.
ნიკოლ ფაშინიანმა ყველა პოლიტიკურ ძალას მოუწოდა, დატოვონ ქუჩა და დაიწყონ მოლაპარაკებები, გენშტაბის ხელმძღვანელობას კი – დაუბრუნდნენ საკუთარი მოვალეობის შესრულებას. ოპოზიციონერები ბრძოლის შეწყვეტას არ აპირებენ, მათ გადაწყვიტეს ქუჩაში გაათიონ ღამეები მანამ, სანამ ნიკოლ ფაშინიანი პოსტს არ დატოვებს.
სომხეთში შექმნილ ვითარებას უკვე მოჰყვა რეაქცია რუსეთში. მოსკოვი ერევანში მიმდინარე პროცესებს რესპუბლიკის შიდა საქმედ აფასებს. ამავდროულად, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა განაცხადა, რომ მოსკოვს ვითარების მშვიდობიანად დარეგულირების იმედი აქვს.
ანკარამ „მკაცრად დაგმო გადატრიალების მცდელობა“, ამის შესახებ თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მევლუთ ჩავუშოღლუმ განაცხადა.
ერევანში აშშ-ის საელჩომ კი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას მოუწოდა, თავი შეიკავონ მკვეთრი მოქმედებებისგან და საკითხი „მშვიდობიანად და აგრესიის გარეშე გადაწყვიტონ“.
- სომხეთის სამხედრო გენშტაბი პრემიერის გადადგომას ითხოვს. ფაშინიანის თქმით, ეს სამხედრო გადატრიალებაა
- სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა რუსული იარაღი გააკრიტიკა, მოსკოვში ის სიცრუეში დაადანაშაულეს
- „სომხეთი ნიკოლის გარეშე“: ვიდეო ერევნიდან, სადაც ოპოზიციის საპროტესტო აქციები განახლდა
ფაშინიანი დაუმორჩილებლობის აქციების შეწყვეტის მოწოდებით გამოვიდა
თავისი გამოსვლა რესპუბლიკის მოედანზე, ნიკოლ ფაშინიანმა ყარაბაღის მეორე ომში დაღუპულთა ხსოვნისადმი მიძღვნილი წუთიერი დუმილით დაიწყო.
შემდეგ, მან არმიას მოუწოდა საკუთარი საქმით დაკავდეს – დაიცვას სომხეთის საზღვრები:
„ეს ჩემი ბრძანებაა, როგორც ხალხის ხელისუფლების წარმომადგენლის. ამ ბრძანების დარღვევის უფლება არავის აქვს“.
ფაშინიანი დარწმუნებულია, რომ ხალხი არასოდეს დაუშვებს ქვეყანაში სამხედრო გადატრიალებას. მას მიაჩნია, რომ ბევრმა გენერალმა და ოფიცერმა განცხადებას ხელი თავისი უშუალო ხელმძღვანელების ბრძანებით მოაწერა.
ჯერჯერობით პრემიერმა პრეზიდენტს მხოლოდ გენშტაბის ხელმძღვანელისა და მისი პირველი მოადგილის გათავისუფლება შესთავაზა.
პრეზიდენტ არმენ სარგსიანს ჯერჯერობით არ მოუწერია ხელი ბრძანებაზე. პრემიერს მიაჩნია, რომ თუკი პრეზიდენტი არ მოაწერს ხელს, ეს იმის ნიშანი იქნება, რომ ის მხარს უჭერს გადატრიალებას.
კრიზისის გადასაჭრელად, ფაშინიანმა მიტინგიდან შესთავაზა გენშტაბის ხელმძღვანელს, თავად დაწეროს წასვლის შესახებ განცხადება:
„არ არის აუცილებელი, ხალხი მუდმივად რყევებში იყოს… მე არ დავუშვებ არმიის ხალხის წინააღმდეგ გამოსვლას“.
მან ოპოზიციასაც მიმართა:
„მოვუწოდებ ყველა პოლიტიკურ ძალას, შეწყვიტოს დაუმორჩილებლობების აქციები. მოდი, დავიწყოთ დიალოგი!“.
ამავდროულად, დაიმუქრა, რომ თუკი უკანონო მოქმედებები გაგრძელდება, 2018 წელს, „ხავერდოვანი რევოლუციის“ შემდეგ ხელისუფლებაში მოსული მთავრობა, უარს იტყვის „ხავერდოვან“ მიდგომაზე:
„თუკი თქვენ პოლიტიკური განცხადებების ზღვარს გადალახავთ, ჩვენ კანონის თანახმად დაკავებებს დავიწყებთ“.
ოპოზიცია თავის მოთხოვნებზე უარს არ ამბობს
ოპოზიციური „სამშობლოს გადარჩენის მოძრაობის“ მხარდამჭერები აპირებენ ქუჩის ბრძოლა გააგრძელონ მანამ, სანამ სომხეთის პრემიერ-მინისტრი არ დატოვებს თანამდებობას. ამ გადაწყვეტილების შესახებ, მოძრაობის კოორდინატორმა, იშხან
საგატელიანმა განაცხადა.
ოპოზიციის მიტინგი სომხეთის პარლამენტის შენობისკენ მსვლელობით დასრულდა.
„წავალთ პარლამენტთან, გამოვაცხადებთ ჩვენს მოთხოვნებს და შემდეგ კვლავ დავბრუნდებით მოედანზე“, – განაცხადა საგატელიანმა და მოუწოდა მხარდამჭერებს, თან იქონიონ თბილი ტანსაცმელი, თუკი მოედანზე მოუწევთ ღამის გათევა.
თუმცა, უკვე პარლამენტის შენობასთან ოპოზიციის მხარდამჭერებმა პლაკატების განთავსება დაიწყეს, რათა ღამე იქვე გაათიონ.
„ჩვენი პოზიცია არ შეცვლილა“ – გენშტაბის განმეორებითი განცხადება
პრემიერის მხარდამჭერების მიტინგის დაწყებამდე, სომხეთის შეიარაღებული ძალების გენშტაბი მეორე განცხადებით გამოვიდა, რომელშიც საუბარია იმაზე, რომ დილის განცხადება არავის მიერ მართული არ ყოფილა და არავის ზეწოლის შედეგად არ დაწერილა:
„ეს არის მკაფიო რწმენა და პოზიცია გენერლებისა და ოფიცრების, რომელთა მიზანიც ერთია – ემსახურონ ამ კრიტიკულ მომენტში სამშობლოს გადარჩენის საქმეს. კიდევ ერთხელ ვადასტურებთ ჩვენს მკაფიო პოზიციას“.
„სომხეთის შეიარაღებული ძალები თავის ფუნქციებს ასრულებს“ – თავდაცვის სამინისტროს განცხადება
სომხეთის შეიარაღებული ძალები სრულყოფილად ასრულებს თავის ფუნქციებს საზღვრების დაცვისა და სახელმწიფოს უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიმართულებით, ნათქვამია სომხეთის თავდაცვის სამინისტროს განცხადებაში:
„არმია აპოლიტიკური სტრუქტურაა და შეიარაღებული ძალების ამა თუ იმ პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვის ნებისმიერი მცდელობა დაუშვებელია. ნებისმიერი ასეთი მცდელობა საფრთხეს უქმნის სომხეთის სტაბილურობასა და უსაფრთხოებას“.
პოლიტიკური პარტიების რეაქცია
ოპოზიციური საპარლამენტო ფრაქცია „განათებული სომხეთის“ ლიდერმა, ედმონ მარუკიანმა მოუწოდა პრეზიდენტს, ხელი არ მოაწეროს შეიარაღებული ძალების გენშტაბის ხელმძღვანელის, ონიკ გასპარიანის გათავისუფლების შესახებ დოკუმენტს.
„ბოლო დღეებში, სომხეთის პრემიერ-მინისტრის, ნიკოლ ფაშინიანის მოქმედებები მიმართული იყო იმისკენ, რომ უთავოდ დაეტოვებინა არმია (ამის გარეშეც წყობიდან გამოსული), ათავისუფლებდა რა თანამდებობიდან შეიარაღებული ძალების გენშტაბის გენერლებს, რაც დაგმობას იმსახურებს“, – დაწერა დეპუტატმა Facebook-ზე.
სომხეთის ექსპრეზიდენტი რობერტ კოჩარიანი მოწოდებით გამოვიდა, მხარი დაუჭირონ სომხეთის შეიარაღებული ძალების გენშტაბის მოთხოვნას პრემიერ-მინისტრის გადადგომასთან დაკავშირებით:
„ამ საბედისწერო მომენტში, ვიყოთ ჩვენი სახელმწიფოს მეპატრონეები, დავდგეთ შეიარაღებული ძალებისა და სომხური არმიის გვერდით. ხელისუფლება, რომელმაც ომი წააგო და მიწები ჩააბარა, უნდა წავიდეს. სწორედ ეს არის ჩვენი ეროვნული აღორძინების გასაღები“.
სომხეთის პირველმა პრეზიდენტმა, ლევონ ტერ-პეტროსიანმა ხელისუფლებასა და ოპოზიციას თავშეკავებისკენ მოუწოდა. მისი თქმით, სამოქალაქო ომი თურქეთისა და აზერბაიჯანის ოცნების ასრულებას გამოიწვევს:
„სამოქალაქო ომი სომეხი ხალხის დასასრულის დასაწყისი იქნება“.
პრემიერ-მინისტრს მხარი დაუჭირა მმართველმა ბლოკმა „ჩემი ნაბიჯი“, რომელსაც დაუშვებლად მიაჩნია „ცალკეული სამხედროების პოლიტიკური განცხადებები“:
„ეს არაკონსტიტუციური ნაბიჯი მიზნად ისახავს ხალხის ძალაუფლების ჩამორთმევას, ამ ომისშემდგომ მყიფე სიტუაციაში, რომელიც სავსეა საგარეო საფრთხეებით. სამწუხაროდ, ისინი, ვინც პასუხისმგებლები არიან ქვეყნის უსაფრთხოებაზე, უპასუხისმგებლოდ იქცევიან. ფრაქცია ერთიანია სახელმწიფოსა და ხალხის ხელისუფლების მხარდაჭერის საკითხში“.
