პუტინი და ფაშინიანი ერთმანეთს მოსკოვში შეხვდნენ
მოსკოვში რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმირ პუტინისა და სომხეთის პრემიერ-მინისტრის, ნიკოლ ფაშინიანის შეხვედრა გაიმართა.
წინასწარი, კრემლში გამართული მოლაპარაკებების ღია ნაწილის დროს, სომხეთის პრემიერმა განაცხადა:
- ერევანი მოსკოვთან ეკონომიკური თანამშრომლობის გაღრმავებას აპირებს და თანამშრომლობის იმედი აქვს, კერძოდ, ახალი ატომური ელექტროსადგურის მშენებლობის საკითხში,
- დაურეგულირებელია სომეხი სამხედრო მოსამსახურეების საკითხი, რომლებიც ყარაბაღში საბრძოლო მოქმედებების დასრულების შემდეგ აზერბაიჯანს ჰყავს დატყვევებული.
საპასუხოდ, ვლადიმირ პუტინმა დაარწმუნა, რომ მოსკოვი ყურადღებით მოეკიდება ყველა საკითხს, რომლის განხილვასაც ერევანი მოისურვებს.
ამასობაში, ექსპერტებს, როგორც სომხეთში, ისე რუსეთში მიაჩნიათ, რომ ფაშინიანი მოსკოვში ვლადიმირ პუტინის მხარდაჭერის მისაღებად ჩავიდა რიგგარეშე არჩევნების წინ, რომლის ჩატარებაც სომხეთში 20 ივნისს არის დაგეგმილი.
- განსასჯელის სკამიდან არჩევნებზე: სომხეთის ექსპრეზიდენტის გეგმები
- მშობლებს, რომლებმაც ომის დროს შვილი დაკარგეს, სომხეთში უფასო რეპროდუქციულ დახმარებას სთავაზობენ
დეტალურად, მოლაპარაკებების გამოცხადებული თემების შესახებ
„ჩვენ ბევრი გვაქვს სალაპარაკო, როგორც ორმხრივი ურთიერთობების თვალსაზრისით, ისე, რა თქმა უნდა, ყველაზე აქტუალური, ყველაზე მწვავე პრობლემების – ეს არის ვითარების ნორმალიზება მთიან ყარაბაღში და მის გარშემო“, – განაცხადა შეხვედრის დასაწყისში რუსეთის პრეზიდენტმა.
სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა შეახსენა რუსეთის პრეზიდენტს, რომ ჯერ კიდევ დაურეგულირებელია ტყვეების საკითხი, რომლებიც ყარაბაღის მეორე ომის შემდეგ, ამ დრომდე აზერბაიჯანში იმყოფებიან:
„მინდა აღვნიშნო, რომ 9 ნოემბრის განცხადების თანახმად (დოკუმენტი, რომელსაც ხელი მოაწერეს სომხეთის, რუსეთისა და აზერბაიჯანის მეთაურებმა და რომლის თანახმადაც, საბრძოლო მოქმედებები შეწყდა ყარაბაღში 2020 წლის შემოდგომაზე), ყველა მძევალი, სამხედრო ტყვე და სხვა დაკავებული პირები, უნდა დაბრუნებულიყვნენ სამშობლოში. მაგრამ, სამწუხაროდ, ამ დრომდე გვყავს დაკავებული პირები აზერბაიჯანში“.
ამასთან, ნიკოლ ფაშინიანმა თქვა, რომ მთიან ყარაბაღში რუსი სამშვიდობოების ყოფნა, მნიშვნელოვანი ფაქტორი ხდება რეგიონში სტაბილურობისა და უსაფრთხოებისთვის:
„ამ სულისკვეთებით, იმედი მაქვს, დღეს თქვენთან განვიხილავთ თქვენს ხედვას უსაფრთხოების სისტემის არქიტექტურასთან დაკავშირებით ჩვენს რეგიონში, მთიან ყარაბაღში, მის გარშემო, სომხეთში და საერთოდ, მთელ ჩვენს რეგიონში“.
შეხვედრის დასაწყისში, პუტინმა ხაზი გაუსვა რუსეთის როლს სომხეთის ეკონომიკაში:
„სომხეთის ეკონომიკაში გაკეთებული ყველა კაპიტალური ინვესტიციის 40% რუსული წარმოშობისაა. ჩვენ სოლიდური სავაჭრო ბრუნვა გვაქვს. თუმცა, სხვადასხვა მიზეზის გამო, გასულ წელს, პირველ რიგში, კორონავირუსის გამო, გარკვეულ შემცირებას ვხედავდით“.
საპასუხოდ სომხეთის პრემიერმა რუსეთთან ეკონომიკური თანამშრომლობის გაღრმავების სურვილი გამოხატა:
„იმედი მაქვს, რომ დღეს განვიხილავთ გარკვეულ საკითხებს, რომლებიც სტრატეგიულ ინვესტიციებთან არის დაკავშირებული და ამ მხრივ, მინდა თქვენთან ერთად განვიხილო სომხეთის რესპუბლიკაში, ახალი ატომური ელექტროსადგურის მშენებლობის საკითხი“.
ექსპერტების მოსაზრება
პოლიტიკურმა მიმომხილველმა აიკ ხალატიანმა, ჯერ კიდევ შეხვედრის წინ გამოთქვა ასეთი მოსაზრება:
„აღსანიშნავია, რომ ფაშინიანმა, რომელიც მკვეთრად აკრიტიკებდა სომხეთის წინა ხელისუფლებებს რუსეთთან მჭიდრო ურთიერთობების გამო, ადანაშაულებდა მათ, თითქოსდა სუვერენიტეტის თანდათანობით გადაცემაში, 9 ნოემბრის შემდეგ, სომხეთი, რეგიონული პოლიტიკის სუბიექტიდან, ფაქტობრივად, ობიექტად აქცია, რაც განსაკუთრებულად ცხადად გამოჩნდა 2021 წლის 11 იანვრის ახალი სამმხრივი განცხადების დროს, რომელშიც არანაირად არ იყო ასახული სომეხი ტყვეების დაბრუნების საკითხი. თუმცა, მოსკოვში ვიზიტამდე ფაშინიანი ირწმუნებოდა, რომ ეს მისთვის პრიორიტეტული საკითხი იყო.
ამასთან, ნათელია, რომ ფაშინიანი და მისი გუნდი, მიუხედავად ბოლო პერიოდში გაკეთებული პრორუსული განცხადებებისა, მოსკოვში მაინც უცხო ელემენტებად აღიქმებიან მათი პოლიტიკური წარსულის გათვალისწინებით, ასევე, რუსეთის მიმართ რეგულარული სკანდალური ბრალდებების გამო, რაც მიზნად ისახავს სომხური საზოგადოების თვალში მის ერთ-ერთ მთავარ დამნაშავედ გამოყვანას ყარაბაღის ომში მარცხში.
ფაშინიანის მთავარი იმედი ახლა ისაა, ჩააგონოს პუტინს, რომ სომხეთის მოქმედი ხელისუფლების მიმართ კრემლის ანტიპათიის პირობებში, სწორედ ის წარმოადგენს 9 ნოემბრის სამმხრივი შეთანხმების [ყარაბაღში ზავის შესახებ დოკუმენტი, რომელსაც რუსეთის შუამავლობით მოეწერა ხელი] განუხრელი შესრულების გარანტს“.
ექსპერტთა ცენტრის, „ევრაზიული განვითარების“ აღმასრულებელმა დირექტორმა, სტანისლავ პრიტჩინმა მოსკოვში შეხვედრის წინა დღეს ასევე განაცხადა:
„ვფიქრობ, რომ კომპლექტში განიხილავენ რუსულ-სომხურ ურთიერთობებს. პოლიტიკური თვალსაზრისით, ნიკოლ ფაშინიანისთვის მნიშვნელოვანია ვლადიმირ პუტინის მხარდაჭერის მიღება სომხეთში დაგეგმილი მოახლოებული არჩევნების წინ, საგარეო ლეგიტიმაციის მიღება (…)
ფაშინიანის რეიტინგი სომხეთში დაეცა. არსებობს „ბირთვული“ ელექტორატი, რომელიც მხარს უჭერს ნიკოლ ფაშინიანს, მაგრამ ის გაცილებით ნაკლებია, თუკი შევადარებთ 2018 წლის არჩევნებს, როდესაც ფაშინიანი ხელისუფლებაში მოვიდა. მისთვის ახალი რეალობაა და, რა თქმა უნდა, აქ მხარდაჭერა მნიშვნელოვანია იმისათვის, რომ თავდაჯერებულად გავიდეს არჩევნებზე“.
პოლიტოლოგი გაგიკ ამბარიანი ასევე არ გამორიცხავს, რომ ნიკოლ ფაშინიანი მოსკოვში გაემგზავრა, რათა პუტინის მხარდაჭერა მოეპოვებინა არჩევნების წინ:
„ფაშინიანი დიდად დავალებულია პუტინისგან და მას ახლა ძალიან სუსტი პოზიციები აქვს ქვეყანაში. ეს არის იმის ჩვენების მცდელობა, რომ ის სტრატეგიული მოკავშირის მხარდაჭერით სარგებლობს და კარგი ურთიერთობები აქვს პუტინთან.
მაგრამ ეს აჩვენებს, როგორ სავალალო მდგომარეობაშია სომხური დიპლომატია. ფაშინიანი და მისი გუნდი პირველივე დღიდან ანგრევდნენ სომხურ-რუსული ურთიერთობების საფუძვლებს. მაგრამ ომისა და მისი შედეგების შემდეგ, როდესაც არცახში რუსი მშვიდობისმყოფელები გამოჩნდნენ, ფაშინიანი, რომელიც სომხურ-რუსული ურთიერთობების მოწინააღმდეგე იყო, მკვეთრად პრორუსი პოლიტიკოსი გახდა. ის ახლა სათამაშოა კრემლის ხელში. ის ყველაფერს აკეთებს, რასაც მოსკოვიდან ეუბნებიან“.
