სახალხო დამცველის წინასაარჩევნო ანგარიში: მტრული გარემო მედიის მიმართ, დაშინება და მოსყიდვა
საქართველოს სახალხო დამცველმა წინასაარჩევნო ანგარიშში გამოაქვეყნა, რომელშიც საუბარია კანდიდატების შესაძლო დაშინებაზე, ამომრჩევლის მოსყიდვაზე და მტრულ გარემოზე მედიის მიმართ.
ნინო ლომჯარიას განმარტებით, მიუხედავად მისი მოწოდებისა, მოქალაქეები დისკრიმინაციულად სამსახურებიდან კვლავ გაათავისუფლეს.
ანგარიშის მიხედვით, გამოიკვეთა ოპოზიციონერი კანდიდატების მიმართ სავარაუდო ზეწოლის, ძალადობის, საბავშვო ბაღებსა და საჯარო სკოლებში დასაქმებულ პირთა მიმართ პოლიტიკური ზეწოლისა და პერსონალური მონაცემების სავარაუდოდ უკანონო დამუშავების, ასევე, ამომრჩევლის შესაძლო მოსყიდვის ფაქტები.
სახალხო დამცველმა ხაზი გაუსვა იმას, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში განსაკუთრებით გამოიკვეთა მედიისა და ადგილობრივი სადამკვირვებლო ორგანიზაციებისთვის მტრული გარემოს შექმნის მცდელობის ტენდენციაც.
● ISFED წინასაარჩევნო მონიტორინგის შედეგებს აქვეყნებს: დარღვევები, ძალადობა და ზეწოლა
● რას ვირჩევთ 2 ოქტომბერს? ხუთი ნიშანი, რომელიც მიუთითებს, რომ საქართველოში თვითმმართველობა არ არის
ზეწოლის/დაშინების საქმეები
როგორც სახალხო დამცველი განმარტავს, წინასაარჩევნო პერიოდი განსაკუთრებულად გამოირჩევა ოპოზიციურ კანდიდატებზე სავარაუდო ზეწოლის მასშტაბით.
ნინო ლომჯარიას თქმით, 59 ოპოზიციური კანდიდატის მიმართ განხორციელდა სავარაუდო ზეწოლა და დაშინება მათი მხრიდან კანდიდატობაზე უარის თქმის მიზნით. შედეგად, აღნიშნულმა პირებმა, რამდენიმე გამონაკლისის გარდა, განცხადებები დაწერეს კანდიდატურის მოხსნის თაობაზე.
“ჩვენი მონაცემებით, მათგან 52 კანდიდატი პარტია საქართველოსთვის წარმომადგენლები იყვნენ, 6 ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის და 1 მესამე ძალა-სტრატეგია აღმაშენებლის წარმომადგენელი”, – წერია ანგარიშში.
ანგარიშის მიხედვით, სავარაუდო მუქარები უმეტესად მომდინარეობდა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლებისგან, მმართველი გუნდის საარჩევნო შტაბებიდან და კრიმინალური ავტორიტეტებისგან.
პარტიების ინფორმაციით, კანდიდატებს ემუქრებოდნენ ფიზიკური ანგარიშსწორებით, საკუთრების დაზიანებით და სამეწარმეო საქმიანობაში ხელშეშლით. ასევე, ოჯახის წევრებისა და ახლობლების უსაფრთხოების ხელყოფით, მათი სამსახურიდან გაშვებით, სოციალური დახმარების მოხსნით, მიმდინარე სისხლის სამართლის საქმის არასასურველად დასრულებით. ზოგს კი, კანდიდატურის მოხსნის შემთხვევაში, სამომავლოდ დასაქმებას ან ოჯახის წევრის ჯანმრთელობაზე ზრუნვას პირდებოდნენ.
“ის ფაქტი, რომ თითქმის არცერთ კანდიდატს არ სურს მომხდარზე საუბარი არც საჯაროდ და არც სახალხო დამცველის წარმომადგენლებთან, იძლევა ვარაუდის საფუძველს, რომ ზეწოლის/მუქარის განხორციელების შემთხვევაში, ყოფილ კანდიდატებს მუქარის აღსრულების მოლოდინი აქვთ”, – ამბობს ლომჯარია.
საგულისხმოა სხვა ცალკეული ფაქტებიც, რომელიც ომბუდსმენის ანგარიშში მოხვდა. მაგალითად, პოლიტიკური გაერთიანების ოფისის დაზიანება, საარჩევნო ბანერის მოპარვა, ოფისის მესაკუთრეებზე შესაძლო ზეწოლა, სარეკლამო ბილბორდებით სარგებლობის ხელშეშლა. ამ საკითხებზე ასევე, გვაქვს კომუნიკაცია შესაბამის უწყებებთან.
● აშშ-ის ელჩი წინასაარჩევნო დაშინების და შევიწროების ფაქტებზე შეშფოთებას გამოთქვამს
დასაქმებულთა პოლიტიკური მოტივით შესაძლო დისკრიმინაციის საქმეები
ომბუდსმენის ინფორმაციით, ამ დროისთვის, სავარაუდოდ, დისკრიმინაციულად, პოლიტიკური შეხედულებების გამო სამსახურებიდან გაათავისუფლეს, ან სამსახურებრივად შეავიწროვეს 69 ადამიანი.
ლომჯარიას თქმით, ამ ადამიანების უმეტესობამ სახალხო დამცველის წარმომადგენლებთან საუბრისას მიზეზად ყოფილი პრემიერის, გიორგი გახარიას პარტიის წევრებთან ნათესაური, მეგობრული თუ კეთილგანწყობილი ურთიერთობა დაასახელა.
“მათ შორის, ნაწილი აღნიშნულს სოციალურ ქსელებში პარტიის ლიდერის მხარდამჭერი ან სიმპათიის გამომხატველი პოსტების თუ კომენტარების განთავსება/გაზიარებას უკავშირებს”, – წერია ანგარიშში.
სამსახურებრივი ზეწოლის და გათავისუფლების ყველაზე მეტი შემთხვევა სამეგრელოში, აჭარასა და შიდა ქართლში გამოვლინდა. დასაქმებულები გაათავისუფლეს შინაგან საქმეთა სამინისტროდან (აპარატისთვის 6 ფაქტია ცნობილი), მუნიციპალური სამსახურებიდან, სხვადასხვა მუნიციპალიტეტების სსიპ-ებიდან, ააიპ-ებიდან და სხვა საჯარო დაწესებულებებიდან.
სახალხო დამცველის აპარატი შესაძლო პოლიტიკური დისკრიმინაციის 14 საქმეს სწავლობს, რომლებიც სხვადასხვა სახის შრომით უფლებადარღვევებს შეეხება.
● ომბუდსმენის თქმით, გახარიასთან კავშირის გამო, ათობით ადამიანი გაათავისუფლეს სამსახურებიდან
ძალადობრივი ინციდენტები
ნინო ლომჯარიას შეფასებით, განსაკუთრებით მძიმე იყო დმანისში განვითარებული მოვლენები, სადაც ენმ-ის სამი მხარდამჭერი დაშავდა, მათგან ორი ცივი იარაღით არის დაჭრილი. დმანისში მომხდარ ინციდენტზე სოფელ განთიადში მმართველი პარტიიდან მაჟორიტარობის კანდიდატის შვილია დაკავებული.
ომბუდსმენსმა სამართალდამცავი უწყებებიდან კიდევ 4 ფიზიკურ დაპირისპირებასთან დაკავშირებით გამოითხოვა ინფორმაცია.
ამომრჩევლის შესაძლო მოსყიდვა
ლომჯარიას თქმით, ისევე როგორც წინა არჩევნებზე, ახლაც ვრცელდება ინფორმაცია ამომრჩევლის შესაძლო მოსყიდვის თაობაზე. მან 5 შემთხვევასთან დაკავშირებით მიმართა საქართველოს გენერალურ პროკურატურას – 1 ფაქტზე გამოძიება მიმდინარეობს, ხოლო 4 ფაქტზე, როგორც მათ აცნობეს, მიმდინარეობს შესწავლა.
მედია და უფლებადამცველები
ომბუდსმენის თქმით, შემაშფოთებელია ის საფრთხის შემცველი და მტრული გარემო, რაც ჟურნალისტებისა და მედიის სხვა წარმომადგენლების მიმართ ქვეყანაში არსებობს.
როგორც სახალხო დამცველი აღნიშნავს, 2021 წლის განმავლობაში – გარდა 5 ივლისს ჟურნალისტებზე განხორციელებული თავდასხმებისა – მისთვის ცნობილი გახდა მედიის წარმომადგენელთა მისამართით განხორციელებული 24 შესაძლო დანაშაულის შესახებ.
სახალხო დამცველი ხაზს უსვამს იმასაც, რომ მსგავსი ინციდენტების მაღალი მაჩვენებელი პირდაპირ არის დაკავშირებული საგამოძიებო უწყებების მხრიდან, რიგ შემთხვევებში არასათანადო რეაგირებასთან, რაც ქვეყანაში დაუსჯელობის სინდრომს აძლიერებს:
“საგულისხმოა ისიც, რომ საქართველოს პროკურატურას დღემდე არ დაუწყია სისხლისსამართლებრივი დევნა 2021 წლის 5 ივლისს ჟურნალისტების მიმართ ძალადობრივი მოვლენების ორგანიზატორების მიმართ, მიუხედავად იმისა, რომ სახალხო დამცველის შეფასებით, საჯაროდ გავრცელებული მტკიცებულებები, სულ მცირე, 2 პირის მიმართ შესაბამისი ბრალის წარდგენის სტანდარტს აღწევს. ამასთან დაკავშირებით სახალხო დამცველმა გენერალურ პროკურორს დასაბუთებული წინადადებებით მიმართა.”
ომბუდსმენის შეფასებით, ჩვეულ პრაქტიკად ჩამოყალიბდა პოლიტიკური თანამდებობის პირთა მხრიდან ჟურნალისტების, განსაკუთრებით კი კრიტიკული მედიის წარმომადგენელთა მიმართ ცინიკური/აგდებული დამოკიდებულება და მათი დისკრედიტაციისკენ მიმართული განცხადებები.
● “ფორმულას” დამფუძნებელს თავდაცვის სამინისტრო სასამართლოში უჩივის
● ვითხოვთ უსაფრთხო მედიაგარემოს – მედიისა და საზოგადოების მიმართვა მთავრობას
● “არასწორ მხარეს დგახარ” – თბილისში ჟურნალისტ ვახო სანაიას ფიზიკურად გაუსწორდნენ
საბავშვო ბაღებსა და საჯარო სკოლებში დასაქმებულთა უფლებები
სახალხო დამცველის აპარატი განსაკუთრებით ხაზს უსვამს ვითარებას საბავშვო ბაღებსა და საჯარო სკოლებში. მათი თქმით, ყურადსაღებია მედიით გავრცელებული ინფორმაცია, სავარაუდოდ, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მხრიდან საბავშვო ბაღებსა და საჯარო სკოლებში დასაქმებულთა შესახებ პერსონალური მონაცემების უკანონოდ დამუშავების თაობაზე.
“აღნიშნულ ვარაუდს ამყარებს მანამდე არსებული პრაქტიკაც. კერძოდ, სახალხო დამცველის აპარატის მიერ წარსულში შესწავლილი საქმეებიდან იკვეთება საარჩევნო პერიოდში ბაღის და სკოლის დირექტორების სამსახურიდან პოლიტიკური მოტივით გათავისუფლების პრობლემა. ასევე, ერთ-ერთი საქმის შესწავლისას სახალხო დამცველმა დაადგინა დისკრიმინაცია, რადგან გამოიკვეთა რომ განმცხადებლისთვის საჯარო სკოლის დირექტორის პოზიციაზე ხელმეორედ დანიშვნაზე უარი მისი ოჯახის წევრების პოლიტიკური საქმიანობით იყო განპირობებული”,– წერს ომბუდსმენი.
