ერევნის „ზვართნოცის“ აეროპორტში, ბოლო დღეებში, ყოველდღიურად რუსული ავიაკომპანიების 30 და მეტი თვითმფრინავი ეშვება. როგორც ამ ეტაპზე ცნობილია, რუსულ-უკრაინულ მოვლენებთან დაკავშირებით, სომხეთში ჩამოდიან არა მხოლოდ ეთნიკურად სომხები, რომლებიც რუსეთსა და უკრაინაში დროებით ან მუდმივად ცხოვრობდნენ, არამედ სხვა ეროვნების წარმომადგენლებიც.
ჯერჯერობით არ ცხადდება, რამდენი ადამიანი ჩამოვიდა სომხეთში. რესპუბლიკის საემიგრაციო სამსახურმა მხოლოდ ის განაცხადა, რომ ჯერ კიდევ არ მიუღია მიმართვა თავშესაფრის მიღების მოთხოვნით რუსეთის ან უკრაინის მოქალაქეების მხრიდან. თუმცა, არის ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ სომხეთში გადადიან რუსული და უკრაინული კომპანიები. ეს დაადასტურა ეკონომიკის მინისტრმაც. ვაან ქერობიანის თქმით, თავისი საქმიანობის სომხეთში გადატანის შესახებ განაცხადი „ათობით, თუ არა ასობით კომპანიამ“ მაინც შეიტანა, რომელთა ნაწილიც უკვე ქვეყანაშია. თუმცა, ადგილობრივ ექსპერტებს მიაჩნიათ, რომ ეს დროებითი მოვლენაა და ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ისინი აქ დიდხანს გაჩერდნენ.
ოფიციალური მონაცემები იმ კომპანიების შესახებ, რომლებიც სომხეთში გადადიან, ასევე, ექსპერტის მოსაზრება იმის შესახებ, შესაძლებელია თუ არა მათი აქ გაჩერება.
ეკონომიკის მინისტრის თქმით, ბევრი რუსული კომპანია განიხილავს თავისი საქმიანობის სომხეთში გაგრძელების შესაძლებლობას:
„ათზე მეტი კომპანია ფაქტობრივად უკვე გადმოვიდა, რამდენიმე კომპანია გზაშია. სულ გადმოსვლის შესახებ განაცხადი ბევრმა კომპანიამ გააკეთა – ათობით, შეიძლება ითქვას ასობით“.
რუსული კომპანიები ფიქრობენ თავის ქვეყანაში საქმიანობის შეწყვეტას საერთაშორისო სანქციების გამო, რომლის შედეგებიც სახეზეა – კერძოდ, რუბლის დევალვაცია.
ეკონომიკის მინისტრის თქმით, სომხეთმა ისინი თავისი თავისუფალი ბიზნესგარემოთი მიიზიდა, და გადმოსულ კომპანიათა უმეტესობა მაღალი ტექნოლოგიების სფეროს განეკუთვნება.
„დიდი ნაწილი – ის კომპანიებია, რომლებსაც პირდაპირი კავშირი აქვთ დასავლურ ბაზრებთან. დღევანდელი შეზღუდვები მათ ამ საშუალების საკუთარ ქვეყანაში შესრულების საშუალებას არ აძლევს“, – თქვა ქერობიანმა.
მისი თქმით, სამინისტროში უკვე შეიქმნა სპეციალური სამუშაო ჯგუფი, რომელიც დაკავებულია „სხვა ქვეყნებიდან სომხეთში მოქმედი ბიზნესების გადასვლისა და ახალი კომპანიების შექმნის საკითხებით“.
სომხეთში გადასვლის განზრახვის შესახებ აცხადებენ არა მხოლოდ ორგანიზაციები, არამედ ის რუსებიც, რომლებიც ონლაინ, დისტანციურად მუშაობენ.
მათი თქმით, ისინი სომხეთს ალტერნატივად განიხილავენ, რადგან აქ „ენობრივი ბარიერი არ არსებობს“.
ჩამოდიან არა მხოლოდ რუსეთიდან, არამედ უკრაინიდანაც
უკრაინაში მიმდინარე ომის გამო სომხეთში ჩამოდიან არა მხოლოდ რუსული, არამედ უკრაინული კომპანიებიც, განაცხადა მოწინავე ტექნოლოგიების მეწარმეთა კავშირის აღმასრულებელმა დირექტორმა, აიკ ჩობანიანმა.
მისი თქმით, უმსხვილეს უკრაინულ კომპანიაში, რომელიც გადმოვიდა, 300 ადამიანია დასაქმებული და ახლა მისი სომხეთში რეგისტრაციის პროცესი მიმდინარეობს.
ეკონომიკის მინისტრმა ასევე დაადასტურა, რომ უკრაინული კომპანიები მოლაპარაკებებს აწარმოებენ სომხეთში საქმიანობის გადატანაზე, მაგრამ არ დააზუსტა, რამდენი კომპანია გამოთქვამს ასეთ ინტერესს.
კომენტარი
რუსეთიდან და უკრაინიდან ორგანიზაციების ან მათი ანგარიშების გადმოტანა შესაძლოა მოკლევადიანი იყოს, მიაჩნია ეკონომისტ სურენ პარსიანს.
მისი აზრით, ეს შეიძლება იყოს IT-კომპანიები, ორგანიზაციები, რომლებიც ანალიტიკურ და იურიდიულ მომსახურებებს ეწევიან.
„მაგალითად, მწარმოებელ კომპანიებს დიდი დრო სჭირდებათ გადასასვლელად. არ ვფიქრობ, რომ საბრძოლო მოქმედებების პირობებში ისინი გადმოსვლას მოახერხებენ. საჰაერო კავშირი რუსეთთან (საუბარია ტვირთის გადაზიდვაზე) ახლა ძალიან სუსტია, ის პრაქტიკულად არ არსებობს“, – უთხრა სურენ პარსიანმა JAMnews-ს.
ეკონომისტი დარწმუნებულია, რომ IT სფეროს მუშაკებს სომხეთში გადასვლის უფრო ნაკლები მოტივაცია აქვთ, ვიდრე აშშ-ში, კანადაში ან ევროპის ქვეყნებში, უბრალოდ ახლა იქ გაფრენის შესაძლებლობა არ აქვთ:
„სომხეთში პირობები – კეთილდღეობა, განათლება, ჯანდაცვა და ა.შ. – რამდენჯერმე უარესია, ვიდრე დასავლურ ქვეყნებში. დიდი ალბათობით შეიძლება ითქვას, რომ კომპანიები გადავლენ დასავლეთში თავის კლიენტებთან, ვიდრე სომხეთში წავლენ“.
სურენ პარსიანი ამბობს, რომ საუბარი შეიძლება იყოს მხოლოდ ბიზნეს-სტრუქტურის დროებით გადატანაზე, გრძელვადიან პერსპექტივაში „სომხეთის პოზიციები არასაკმარისად ძლიერია“.
ექსპერტის აზრით, სომხეთის მთავრობამ გარკვეული ნაბიჯები უნდა გადადგას, რათა აქ ჩამოსული კომპანიები შეინარჩუნოს:
„არ არსებობს ერთი უნივერსალური ნაბიჯი, რომელიც ყველას დააკმაყოფილებდა. ნაბიჯები ცალ-ცალკე უნდა მოვიფიქროთ – სფეროების მიხედვით, კომპანიების საჭიროებიდან გამომდინარე“.
სურენ პარსიანი ვარაუდობს, რომ მათ ასევე დასჭირდებათ ფინანსური და იურიდიული კონსულტაციები, დახმარება ტერიტორიებისა და თანამშრომლების მოძიებაში, ლოგისტიკაში. მისი თქმით, ეკონომიკის სამინისტრო სერიოზულად უნდა დაკავდეს ამ ყველაფრით.
