რით იზიდავენ ერთმანეთს აზერბაიჯანი და ბალკანეთის ქვეყნები? მოსაზრება ბაქოდან

როგორ იზიდავს ერთმანეთს აზერბაიჯანი და ბალკანეთის ქვეყნები

აზერბაიჯანის საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი მთავარი მიმართულება ბალკანეთის ქვეყნებთან ურთიერთობის განმტკიცებაა. ოფიციალური ბაქოს დაინტერესებას ამ რეგიონით ექსპერტები ობიექტურ და პრაგმატულ ფაქტორებს უკავშირებენ.

რით იზიდავენ ერთმანეთს აზერბაიჯანი და ბალკანეთის ქვეყნები? ამ კითხვაზე პასუხი CSSC-ის ანალიტიკურმა ცენტრმა მიიღო.

აზერბაიჯანის ანალიტიკურმა ცენტრმა გაანალიზა ოფიციალურ ბაქოსა და ბალკანეთის ნახევარკუნძულის ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის მზარდი ტენდენცია.

გეოგრაფიული ფაქტორი

„ბალკანეთის ნახევარკუნძული მოიცავს ევროპის აღმოსავლეთ-ცენტრალურ ნაწილს, ხოლო აზერბაიჯანი, მიუხედავად იმისა, რომ ითვლება ევროპულ და აზიურ ქვეყნად, პოლიტიკურად და გეოგრაფიულად მდებარეობს აღმოსავლეთ ევროპაში.

გაეროს უშიშროების საბჭოს 10 არამუდმივი წევრიდან ერთ-ერთი წარმოადგენს აღმოსავლეთ ევროპას როტაციის წესით ორი წლის ვადით. 2011 წელს აზერბაიჯანი აღმოსავლეთ ევროპიდან უშიშროების საბჭოს არამუდმივ წევრად აირჩიეს. ახლა ამ მისიას ალბანეთი ასრულებს“.

საერთო ღირებულებები

„დასავლეთ ევროპისგან განსხვავებით, ბალკანეთის ქვეყნები საგარეო პოლიტიკას იდეოლოგიურ პრიზმაში არ უყურებენ.

მსგავსი ისტორია (ორივე რეგიონი მრავალი წლის განმავლობაში რჩებოდა სსრკ-ს გავლენის ქვეშ) და საერთო გამოწვევები (ტერიტორიული მთლიანობის პრობლემები, გარე ძალების მცდელობა ჩაერიონ შიდა საქმეებში) ურთიერთინტეგრაციის საფუძველს ქმნის“.

ენერგეტიკა

„ამჟამად ენერგეტიკა გახდა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი იარაღი საერთაშორისო ძალების გავლენისა და ძალაუფლებისთვის ბრძოლაში. პერსპექტიული ეკონომიკური კავშირები თავისთავადად ეწირებიან პოლიტიკურ ამბიციებს.

ასეთ ვითარებაში, აზერბაიჯანი, რომელიც ოსტატურად აბალანსებს ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ინტერესებს, სთავაზობს ბალკანეთის ქვეყნებს ურთიერთსასარგებლო თანამშრომლობას. ახალი პერსპექტიული სფეროები კიდევ უფრო აქტუალური გახდა საბერძნეთ-ბულგარეთის ინტერკონექტორის ექსპლუატაციაში გაშვების შემდეგ.

ბულგარეთში ექსპორტირებული აზერბაიჯანული გაზი რუმინეთის ბაზარზე 2023 წლიდან შევა. მუშაობა გრძელდება ინტერკონექტორის მშენებლობაზე, რომელიც დააკავშირებს სერბეთს ამ სისტემასთან. იონი-ადრიატიკის ზღვების პროექტის განხორციელება უახლოეს მომავალში შესაძლებელს გახდის აზერბაიჯანული გაზის ექსპორტს ბალკანეთის კიდევ სამ ქვეყანაში, რომლებსაც ახლა მისი მიღება არ შეუძლიათ.

ენერგეტიკული თანამშრომლობა არ შემოიფარგლება მხოლოდ ნავთობით და ბუნებრივი აირით. აზერბაიჯანის არსებული გამოწვევები, გლობალური ტენდენციები და ალტერნატიული ენერგეტიკული პოტენციალი განაახლებს მოლაპარაკებებს ელექტროენერგიის ტრანსპორტირებაზეც. ამგვარად, გასულ კვირას შეიქმნა სამუშაო ჯგუფი აზერბაიჯანი-საქართველო-რუმინეთი-უნგრეთი, რომელიც შავი ზღვის ფსკერზე 1195 კილომეტრის სიგრძის ელექტრო კაბელს გაატარებს.

ამჟამად აზერბაიჯანის საექსპორტო პოტენციალი 1000 მეგავატად არის შეფასებული. მაგრამ ბაქო ემზადება კიდევ ერთი, უკვე მესამე პროექტის განსახორციელებლად – ქარისა და მზის ელექტროსადგურების გარდა. ეს სამი პროექტი უახლოეს თვეებში 700 მეგავატით გაზრდის ქვეყნის საექსპორტო პოტენციალს“.

ლოგისტიკა

„აზერბაიჯანისთვის ბალკანეთის ნახევარკუნძული არის რეგიონი, რომელსაც აქვს შავი, ეგეოსისა და ადრიატიკის ზღვებზე წვდომის შესაძლებლობა. ღია ზღვაზე გასვლის შესაძლებლობას მოკლებული აზერბაიჯანისთვის მნიშვნელოვანია ბალკანეთთან თანამშრომლობა.

სამომავლოდ ბაქო ფიქრობს თავისი საექსპორტო და სატრანზიტო ტვირთების ტრანსპორტირებაზე ბალკანეთის ქვეყნების პორტებში და კიდევ უფრო შორს, თურქეთისა და საქართველოს პორტების გავლით“.

უსაფრთხოება

„საერთო გამოწვევები (ყარაბაღი აზერბაიჯანისთვის, კოსოვო სერბეთისთვის და ა.შ.) ასევე განაახლებს მხარეთა უსაფრთხოების მხრივ თანამშრომლობას.

ასეთი თანამშრომლობის მაგალითად შეიძლება მოვიყვანოთ აზერბაიჯანისა და სერბეთის თავდაცვის მრეწველობის სამინისტროებს შორის მიღწეული შეთანხმებები.

აზერბაიჯანისთვის ბალკანეთთან თანამშრომლობის კიდევ ერთი ვექტორი საბერძნეთთან ურთიერთობაა. ბაქომ შეძლო ათენის კეთილგანწყობა მოეპოვებინა საერთაშორისოდ მნიშვნელოვან პროექტებში, რაც ბერძნულ მხარეს აიძულებს ერევანთან ურთიერთობაში დაბალანსებული პოლიტიკის გატარებას.

გარდა ამისა, აღმოსავლეთ ევროპიდან გაეროს უშიშროების საბჭოს არამუდმივი წევრის ფაქტორი კიდევ უფრო ობიექტურად მნიშვნელოვანს ხდის აზერბაიჯანის თანამშრომლობას ამ ქვეყნებთან. აღსანიშნავია, რომ 2022 წლის დეკემბერში ალბანეთი, აღმოსავლეთ ევროპის წარმომადგენელი გაეროს უშიშროების საბჭოში, ეწინააღმდეგებოდა საფრანგეთის მიერ უშიშროების საბჭოში განსახილველად წარდგენილ რეზოლუციის პროექტს.