რატომ გახდა აფხაზეთი "კრიპტოვალუტის სამოთხე"
როგორ იქცა აფხაზეთი სამოთხედ კრიპტოვალუტის მოპოვებისთვის. რუსული გამოცემა „ნოვაია გაზეტას“ კორესპონდენტი აფხაზეთში იმყოფებოდა იმის გასარკვევად, თუ რატომ შეიძინა იქ მაინინგმა ასეთი დიდი მასშტაბები და რას ყვებიან ადამიანები, რომლებიც ამაზე ფულს შოულობენ.
“ამას ყველა აკეთებს”
აფხაზეთში სიტყვა “მაინინგი” პენსიონერისთვის, მწყემსისთვის, მშენებლისთვის და უმუშევრისთვისაც ცნობილია. მაინინგი იყო აფხაზეთის ეროვნული ჰობი, მისი მთავრობის საყვარელი სათამაშო, ეს იყო ერთადერთი, რაც უცხოეთიდან ინვესტიციებს იზიდავდა. ყველაფერი გასული წლის დეკემბერში დასრულდა. თუ არა?
”როგორ ვიცხოვროთ, როცა პენსიონერებს პურის ფული არ აქვთ? – ამბობს ადგილობრივი მკვიდრი რაზმიკი. – მეც ვფიქრობ მანქანა (მაინერი) დავიდგა. რას ქვია რატომ? არ იცი? ეს თვეში ასი – ორასი ათასი რუბლია ($1300-2700) და შეგიძლია სულ არაფერი აკეთო, ჩვენთან ამას ყველა აკეთებს…”
ბოლო დროს, აფხაზეთის მაცხოვრებლები ბევრს უჩივიან ელექტროენერგიის გათიშვას “გრაფიკის მიღმა”. გრაფიკის მიხედვით გათიშვა კიდევ გასაგებია, მაგრამ მის მიღმა – აღმაშფოთებელი.
აფხაზეთში მაინინგმა ელექტროენერგიის დეფიციტი გამოიწვია, ამიტომ ხელისუფლებამ ის 2018 წლის დეკემბერში აკრძალა. თუმცა, ამან შედეგი არ გამოიღო და 2020 წლის სექტემბერში მაინინგის ლეგალიზება მოხდა. მაგრამ მაინერების მიერ ელექტროენერგიის მოხმარების კონტროლი ვერც ამ გზით მოხერხდა და დეკემბრის დასაწყისში აფხაზეთში მაინინგი კვლავ აიკრძალა და მთავრობა მკაცრი ადმინისტრაციული ზომების გამოყენებით უკვე არალეგალური მოპოვების შეჩერებას ცდილობს.
მაინინგის პოპულარობას აფხაზეთში ხელს უწყობს ელექტროენერგიის პრაქტიკულად სიმბოლური ფასი – 0.4 რუბლი [დაახლოებით 0.5 ცენტი] კილოვატ/საათში. და ასევე ის ფაქტი, რომ თუნდაც ასეთი მცირე საფასურის ამოღება აფხაზეთში უკვე მრავალი წელია პრობლემაა
როგორ იწყებდნენ და რამდენს იგებდნენ მაინერები
”დიდი კრიპტოფერმების ლომის წილი რუსული ფულითაა ნაყიდი, ჯერ კიდევ აკრძალვამდე,” – ამბობს კირილ ბაზილევსკი, პარტნიორობისა და ვებსაიტის ”აფხაზური პროექტების” შემქმნელი და ეკონომიკისა და ბიზნესის ექსპერტი აფხაზეთში. – მესაკუთრე შეიძლება ფორმალურად ვინმე ადგილობრივი იყოს, მაგრამ სინამდვილეში, ძალიან ხშირად საქმეში ფულს რუსეთის მოქალაქეები დებენ. ჩვენ ისევ გვეკითხებიან, შესაძლებელია თუ არა მაინინგ ფერმების მოწყობა აფხაზეთში.
ჩვენ ვცდილობთ ავუხსნათ, რომ იქ მაინინგი გასული წლის დეკემბრიდან უკანონოა, აკრძალულია აღჭურვილობის შემოტანა და ყველაფერი, რაც ჯერ კიდევ მუშაობს, უკანონოა”.
- აფხაზეთში ენერგოკრიზისი დასრულდა?
- მოსაზრება: აფხაზეთს ენერგოსისტემის რუსეთისთვის გადაცემა ან უშუქოდ ცხოვრება მოუწევს
- უშუქობა. ამბები აფხაზეთიდან
ანდრეიმ მაინინგი აფხაზეთში გასული წლის გაზაფხულზე დაიწყო. ახლა გასაყიდად ორი მოწყობილობა გამოიტანა. ერთი 100 ათას რუბლად (დაახლოებით 1400 დოლარი), მეორე – 250 ათასად (3400 დოლარად). ორივე ბიტკოინის – პროფესიონალების აზრით ყველაზე ძვირადღირებული და მომგებიანი კრიპტოვალუტის, მოპოვებაზე მუშაობს.
”ისინი აფხაზეთში ოქტომბერში ჩამოვიტანე,” – ამბობს იგი. – მაშინვე ვერ ჩავრთე, ელექტროენერგია საკმარისი არ იყო. დაახლოებით თვენახევრის განმავლობაში იმუშავეს. უფრო ძლიერ მათგანს თვეში დაახლოებით 50 ათასი (დაახლოებით 680 აშშ დოლარი) მოაქვს, ანუ მათი ხარჯიც ვერ ამოვიღე. შემდეგ გაჩნდა პრობლემა, თუ სად უნდა დამედგა, რადგან მაინინგი აიკრძალა, ჩვენზე ნადირობა დაიწყო. ახლა მე მათთვის ადგილი არსად მაქვს.
ახლა ვაპირებ ASIC- ების (ინგლისურად “სპეციალური ინტეგრაკლური სქემა”) ნაცვლად სხვა ფერმების დაყენებას, რომლებიც ვიდეობარათებით იმუშავებს. ისინი მოიპოვებენ არ ბიტკოინს, არამედ ეთერეუმს (სხვა კრიპტოვალუტა, რომელიც ბიტკოინზე იაფია და ასეთ დიდ სიმძლავრეებს არ საჭიროებს). ისინი უფრო ჩუმია და შეგიძლიათ მეზობელ ოთახში ან აივანზე განათავსოთ.”
რუსლანს თავისი სამი მაინერის გაყიდვა იმავე მიზეზით მოუწია, რაც ანდრეის: მათთვის ადგილი აღარსად იყო. მანამდე ისინი გაგრის მიტოვებულ სანატორიუმში ეყენა. შენობა ცარიელი იყო, თუმცა რამდენიმე წლის წინ “რუსეთიდან ჩამოსულმა მესაკუთრემ ” იყიდა, მისი აღდგენა მოისურვა, ფანჯრები ჩაუსვა, ავეჯი შემოიტანა, მაგრამ რატომღაც ამაზე გაჩერდა.
”დარაჯს ფულს ვუხდიდი, რომ ჩემი მაინერებისთვის ეყარაულა” – ამბობს რუსლანი. – როდესაც მაინინგი აიკრძალა, მან მთხოვა, რომ ყველაფერი გამომეტანა, ეშინოდა, რომ დაისჯებოდა”.
სერგეიმ (სახელი შეცვლილია) მაინერების ხარჯის ამოღება მოასწრო. როდესაც მან ეს საქმე დაიწყო, აფხაზეთში მაინინგი და მისთვის საჭირო ტექნიკის შემოტანა არ იყო აკრძალული და აღჭურვილობაც იაფი იყო.
”მაშინ არ იყო საჭირო ამაზე მთელი დანაზოგის დახარჯვა, როგორც ახლაა, – განმარტავს იგი. – ფასმა ორიოდე წლის წინ მოიმატა, თავიდან კი ASIC– ების ყიდვა 20 ათასიდან (270 დოლარი) შეიძლებოდა. და ეს კარგი გზა იყო დამატებითი ფულის საშოვნელად უბრალო მოსახლეობისთვის. ორი ან სამი მაინერით თვეში თავისუფლად 50 ათასი რუბლი (დაახლოებით 680 დოლარი), გექნებოდათ ისე, რომ არაფრის გაკეთება მოგიწევდათ. ზამთარში, როდესაც სხვა შემოსავალი არ არსებობდა და განსაკუთრებით პანდემიის დროს, როდესაც საზღვარი დაიხურა, ეს ჩვენს ოჯახს გადარჩენაში მართლაც დაეხმარა. ”
სამი წლის განმავლობაში სერგეის მაინერებმა საკუთარი თავი არაერთგზის ამოიღო. აკრძალვის შემდეგ, მისი თქმით, მაინინგზე უარის თქმა მოუხდა. ნებისმიერი აფხაზი მაინერი, თუ ის საერთოდ თანახმაა თქვენთან საუბარზე ამ თემაზე, იმავეს გეტყვით: მე კანონმორჩილი ადამიანი ვარ, თუ არ შეძლება, ესე იგი არ შეძლება. მაგრამ ყოველდღე აფხაზეთის სხვადასხვა დასახლებებში, განსაკუთრებით დედაქალაქსა და მის მიმდებარე ტერიტორიებზე, შუქი ქრება. 3 მარტიდან 10 მარტის ჩათვლით კი, მხოლოდ ერთ კვირაში, პოლიციამ 230 კრიპტოფერმა აღმოაჩინა და დახურა.
მაინინგი ფულის გამომუშავების გზა გახდა არა მხოლოდ უშუალოდ მაინერებისთვის. მიტოვებულ სანატორიუმებსა და ქარხნებში მაინერებს დაცვა სჭირდებოდათ. კერძო სახლების მფლობელები, რომლებსაც არ ჰქონდათ მაინერების ყიდვის შესაძლებლობა, მათ აქირავებდნენ – და, ფაქტობრივად, დაცვის ფუნქციასაც ითავსებდნენ. რადგან მაინინგმა და განსაკუთრებით მისმა აკრძალვამ ახალი ტიპის დანაშაული წარმოშვა: უკანონო მაინერების დაყაჩაღება. ტექნიკის გატანა ფაქტობრივად ყველას თვალწინ შეეძლოთ, ისე რომ არ ეშინოდათ რომ მფლობელი პოლიციას გამოიძახებდა.
დენის ფული შეგიძლიათ არ გადაიხადოთ
აფხაზეთს ყველა წინაპირობა ჰქონდა, რომ მინინგის მსოფლიო ცენტრი გამხდარიყო.
მსოფლიოში ერთ ათეულამდე ქვეყანაა დაახლოებით ასეთივე იაფი ელექტროენერგიით – ინდოეთი, საუდის არაბეთი, ქუვეითი, ნიგერია. მაგრამ აფხაზეთს უდავო უპირატესობა აქვს მათთან: აქ თქვენ შეგიძლიათ ელექტროენერგიის საფასური საერთოდ არ გადაიხადოთ.
”რა სასამართლო? – გაუკვირდა რაზმიკს, როდესაც მას ვკითხე ამის შესახებ. – ეეე, სასამართლოში როგორ უნდა წახვიდე – აქ ყველა ერთმანეთის ნათესავია”.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
