რას ნიშნავს საგანგებო მდგომარეობა - რისი უფლება გვაქვს და რისი არა

რატომ გამოცხადდა საგანგებო მდგომარეობა

საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების მომენტისთვის საქართველოში კორონავირუსის სულ 48 დადასტურებული შემთხვევა იყო, ხოლო საკარანტინე ზონაში ანუ ინფიცირების საფრთხის ქვეშ თითქმის ორი ათასამდე (1966) ადამიანი.

ჯანდაცვის წარმომადგენლები უკვე რამდენიმე დღეა აცხადებენ, რომ ქვეყანაში ვირუსის გავრცელების ახალი ფაზა დაიწყება – თუკი აქამდე ინფიცირებულები ან სხვა ქვეყნებიდან ჩამოსულები ან მათთან უშუალო კონტაქტში მყოფები იყვნენ, ამჯერად ვირუსი უკვე ქვეყნის შიგნით, მოსახლეობაში დაიწყებს გავრცელებას.

თავის ბოლო გამოსვლებში პრემიერი გახარია ასევე ამბობდა, რომ მოსალოდნელი იყო ინფიცირებულთა რიცხვის მატება და ქვეყანა საგანგებო მდგომარეობისთვის ემზადებოდა. თუმცა, ჯერ კიდევ 19 მარტს გვიან ღამე ის აღნიშნავდა, რომ საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების აუცილებლობა ამ ეტაპზე არ იყო.

მით უმეტეს, რომ საქართველოში რამდენიმე დღით ადრე უკვე ამოქმედდა უამრავი აკრძალვა – ორ კვირაზე მეტია დაკეტილია სკოლები, უმაღლესი სასწავლებლები; არ დადიან სამარშრუტო ტაქსები; დაკეტილია ყველა მაღაზია და ობიექტი გარდა სასურსათო მაღაზიებისა, აფთიაქებისა, ბენზინგასამართი სადგურებისა და ბანკების რამდენიმე ფილიალისა.

ოპოზიციისა და ექსპერტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადება დააჩქარა 20 მარტს ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის წმინდა სინოდის მიერ მიღებულმა გადაწყვეტილებამ – საგანგებოდ შეკრებილმა სინოდმა უარი თქვა ვირუსის გამო ეკლესიაში რაიმე წესების შეცვლაზე – სასულიერო პირებმა მოუწოდეს მრევლს წირვა-ლოცვაზე დასწრებისკენ და ზიარების წესიც უცვლელი დატოვეს – ასობით ადამიანს ერთი კოვზიდან უნდა მოესვა ღვინო ზიარების დროს.

თუმცა, საგანგებო მდგომარეობა ეკლესიის ამ გეგმებს ჩაშლის. (თავად პრემიერი ამბობს, რომ საგანგებო მდგომარეობის შემოღება სინოდის გადაწყვეტილებას არ უკავშირდება)

საგანგებო მდგომარეობის მთავარი მიზანია რაც შეიძლება შეამციროს ადამიანებს შორის კონტაქტი და შეაჩეროს ვირუსის გავრცელება, რათა ერთდროულად ბევრი პაციენტი არ მიაწყდეს საავადმყოფოებს, როგორც ეს იტალიაში მოხდა, და ყველა პაციენტის მკურნალობა ჯანდაცვის სისტემამ სრულფასოვნად შეძლოს.

რას უკრძალავს საგანგებო მდგომარეობა მოქალაქეებს

საგანგებო მდგომარეობა მოქალაქეებს ისეთ უფლებებს ართმევს, რომლებიც მათ კონსტიტუციით აქვთ მინიჭებული.

აიკრძალა ხალხის შეკრება

ერთ-ერთი მთავარი შეზღუდვა: იკრძალება 10 ადამიანზე მეტის ერთად შეკრება ერთ სივრცეში. ეს შეზღუდვა ეხება ყველას.

ეს აკრძალვა მოქმედებს ეკლესიაში შეკრებაზეც – ეკლესიაში 10 ადამიანზე მეტი ვერ შეიკრიბება, შესაბამისად შაბათ-კვირას არ ჩატარდება წირვა-ლოცვა.

ერთდროულად 10 ადამიანზე მეტი ვერ იქნება ასევე ვერც მაღაზიაში, ვერც აფთიაქში და ვერც სხვა დახურულ სივრცეში.

მარკეტის და აფთიაქების მფლობელებმა და ასევე ტავად მოქალაქეებმაც უნდა იზრუნონ იმაზე ასევე, რომ ის ათი ადამიანიც მარკეტის რიგში ერთმანეთისგან დისტანცირებული იყოს 2 მეტრამდე მანძილით.

ეს შეზღუდვა ნიშნავს ასევე იმას, რომ ქვეყანაში არ გაიმართება ქორწილები, ქელეხები და არანაირი სხვა ხალხმრავალი ღონისძიება. ხოლო დაკრძალვისა და პანაშვიდის ცერემონიებზე ადამიანები უნდა შეიკრიბონ ღია ცის ქვეშ აუცილებელი დისტანციის დაცვით და ერთმანეთთან ახლო კონტაქტების (ხელის ჩამორთმევა/გადაკოცნა/ჩახუტება) გარეშე.

არ იკრძალება გადაადგილება

საგანგებო მდგომარეობა არ ნიშნავს საკომენდანტო საათს და მძიმე საკარანტინო პირობებს, ამიტომ ადამიანებს ამ ეტაპზე არ ეკრძალებათ ქუჩაში გადაადგილება.

ამ ეტაპზე არ იზღუდება ტრანსპორტის მოძრაობა (გაუქმებულია მხოლოდ სამარშრუტო ტაქსები). თუმცა, თუკი ადამიანები არ გაითვალისწინებენ მთავარ რეკომენდაციას, რომელიც სახლში დარჩენას გულისხმობს და არ შეამცირებენ ქალაქში და ასევე საქალაქთაშორისო მიმოსვლას, არ არის გამორიცხული ტრანსპორტის მოძრაობაც შეიზღუდოს, აღნიშნა გახარიამ.

შეიძლება ჩამოგერთვათ საკუთრება

საგანგებო მდგომარეობა ზღუდავს კონსტიტუციით გარანტირებულ საკუთრების უფლებას. ეს ნიშნავს, მაგალითად, იმას, რომ თუკი ქვეყანაში იფეთქებს ეპიდემია და თქვენ გაქვთ, სიტყვაზე, სასტუმრო, სახელმწიფოს შეუძლია თქვენი ქონება გამოიყენოს საკარანტინე სივრცედ.

არ იზღუდება ინფორმაციის გავრცელება

საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმი, რომელიც 21 მარტს ამოქმედდა საქართველოში არ ითვალისწინებს რაიმე შეზღუდვებს მედიისთვის და ინფორმაციის გავრცელებისთვის.

ჟურნალისტები ჩვეულებრივ იმუშავებენ და დაუბრკოლებლად მიაწვდიან ინფორმაციას მოქალაქეებს.

„საგანგებო მდგომარეობა, რომელიც გამოცხადებულია ქვეყნის მასშტაბით, არ ეხება მედიას. მედიის მიმართ ერთადერთი მოთხოვნა იქნება დავიცვათ პირადი უსაფრთხოება და ვიზრუნოთ ჩვენს ჯანმრთელობაზე. სხვა შეზღუდვა მედიას არ ეხება”, – აღნიშნა გახარიამ.

ზოგ ქვეყანაში, სადაც კორონავირუსის გამო ასევე შემოიღეს საგანგებო მდგომარეობა, ჟურნალისტებს მკაცრი შეზღუდვები დაუწესდა. მაგალითად, მეზობელ სომხეთში ჟურნალისტებს მხოლოდ ოფიციალური ინფორმაციის გავრცელების უფლება აქვთ.

დაისჯება ყველა, ვინც საგანგებო მდგომარეობის წესებს არ დაიცავს

ამ წესების დაცვა სავალდებულოა ყველასთვის – ყველა ფიზიკური და იურიდიული პირისთვის.

საგანგებო რეჟიმის დარღვევა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას: ჯარიმა ფიზიკური პირებისთვის იქნება 3 ათასი ლარი, იურიდიული პირებისთვის – 15 ათასი ლარი.

იგივე ქმედება განმეორებით გამოიწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას სამ წლამდე ვადით.

მთავრობა ამბობს, რომ დაეხმარება უმუშევრად დარჩენილებს

გახარიას თქმით, გარდა იმ გეგმისა, რომელიც მთავრობას უკვე მზად აქვს ეკონომიკის კონკრეტული სექტორების დასახმარებლად

“უახლოეს დღეებში იქნება წარმოდგენილი გეგმა ჩვენი მოქალაქეების კონკრეტული მიზნობრივი დახმარების თვალსაზრისით, რომელსაც ექნება კონკრეტული, აბსოლუტურად ხელშესახები მიზანი იმისთვის, რომ ადამიანებს, რომლებმაც სამსახური დაკარგეს, სახელმწიფო მაქსიმალურად დაუდგეს გვერდით“.

პრემიერის თქმით, ახალი კორონავირუსის პრევენციისთვის შექმნილმა უწყებათაშორისმა საკოორდინაციო საბჭომ გამოყო ოთხი ძირითადი მიმართულება, „რომლის სისტემურ მართვაზეც არის დამოკიდებული საქართველოს მთავრობის მოქმედების ეფექტურობა, თუნდაც საგანგებო მდგომარეობის პირობებში“.

ეს მიმართულებებია:

• პირველი – ჯანდაცვის მიმართულება, რომელზეც პასუხისმგებელია ჯანდაცვის მინისტრი ეკატერინე ტიკარაძე;
  
• მეორე – სამოქალაქო წესრიგი და უსაფრთხოება, პასუხისმგებელია შს მინისტრი ვახტანგ გომელაური;
  
• მესამე – სურსათი, სასურსათო უზრუნველყოფა, ლოგისტიკა და ტრანსპორტირება. პასუხისმგებელი სოფლის მეურნეობის მინისტრი ლევან დავითაშვილი
  
• მეოთხე – მაკროეკონომიკური მაჩვენებლები და ეკონომიკაზე ზიანის მინიმიზება და შემდგომ უკვე ეკონომიკის სწრაფი აღდგენა. პასუხისმგებელი ინფრასტრუქტურის მინისტრი, ვიცე-პრემიერი მაია ცქიტიშვილი.