პარტიების დაფინანსების შეწყვეტის შესახებ კანონპროექტის განხილვა გადაიდო. ხელისუფლებამ უკან დაიხია?

პარლამენტმა პირველი მოსმენით მიიღო საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც ბოიკოტის რეჟიმში მყოფი ოპოზიციისთვის საბიუჯეტო დაფინანსების გაუქმებას ითვალისწინებს.

ახალი ინიციატივის თანახმად, დაფინანსებას სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიიღებს მხოლოდ ის პარტია, რომელიც გამოიყენებს მინიმუმ ნახევარს იმ სადეპუტატო მანდატების, რომლებიც 31 ოქტომბრის არჩევნების შედეგად ერგო. ეს არის იმ ახალი საკანონმდებლო ცვლილების არსი, რომელიც “მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების შესახებ კანონში” მმართველი პარტიის ინიციატივით უნდა შევიდეს.

თუმცა, მეორე მოსმენამდე, მმართველი გუნდის ინიციატივით კანონპროექტი ვენეციის კომისიასა და ეუთო/ოდირს გადაეგზავნება, რათა საერთაშორისო ექსპერტებმა შეაფასონ, სამართლებრივად რამდენად გამართულია იგი.

თუკი ეს ინიციატივა ძალაში შევა, სახელმწიფო დაფინანსების გარეშე დარჩება თორმეტი ოპოზიციური პოლიტიკური პარტია, რომლებმაც უარი თქვეს სადეპუტატო მანდატებზე, რადგან მიიჩნევენ, რომ ხელისუფლებამ გააყალბა 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნები.

რას გულისხმობს “ქართული ოცნების” ინიციატივა, რომელიც პარტიების ბიუჯეტიდან დაფინანსების წესს ცვლის

სახელმწიფო დაფინანსება მნიშვნელოვანი ფინანსური რესურსია პარტიებისთვის. ჯამში ოპოზიციას შვიდი მილიონ 500 ათას ლარამდე ეკუთვნის ბიუჯეტიდან.

ამ თანხით პარტიები ოფისის ხარჯებს ფარავენ, ხელფასებს ისტუმრებენ და ასევე სხვა პარტიული მიზნებისთვის იყენებენ, შესაბამისად, ახალი ინიციატივა მათ რთულ მდგომარეობაში აყენებთ.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს 2019 წლის ანგარიშის თანახმად, 2019 წელს ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების მიერ ჯამურად მიღებული შემოსავლების 88 პროცენტი სახელმწიფო დაფინანსებაზე მოდიოდა.

ეს იმას ნიშნავს, რომ ოპოზიცია თითქმის სრულად სახელმწიფო დაფინანსებაზე არსებობს, ამ ახალი ინიციატივა კი, ოპოზიციას, ფაქტობრივად არსებობის წყაროს უსპობს.

ხელისუფლების არგუმენტი: “თუ ბოიკოტი უნდათ, მაშინ ფულზეც უარი თქვან”

ხელისუფლების მთავარი არგუმენტი არის ის, რომ თუკი ოპოზიცია პარლამენტში მუშაობაზე ამბობს უარს, მაშინ მან ფულზეც უარი უნდა თქვას:

“თუ პარტია უდიერად ეპყრობა საკუთარი ამომრჩევლის მანდატებს, ამ შემთხვევაში მას უარი უნდა ეთქვა სახელმწიფო დაფინანსებაზეც,” – განაცხადა “ქართული ოცნების” ლიდერმა ირაკლი კობახიძემ.

ოპოზიცია არ ეთანხმება ამ არგუმენტს. პოლიტიკოსები ამბობენ, რომ ბიუჯეტიდან დაფინანსებას ამომრჩეველთან მხარდაჭერისა და ნდობის გამო იღებს, რათა იბრძოლოს იმ იდეებისთვის, რისთვისაც მას ამომრჩეველმა ხმა მისცა, მათ შორის, გაყალბებული არჩევნების წინააღმდეგ.

ექსპერტი: ეს კეთდება იმისთვის, რომ ოპოზიცია პარლამენტში შეათრიონ

ექსპერტები ხელისუფლების საკანონმდებლო ინიციატივას ინიციატივას ოპოზიციაზე ზეწოლის მცდელობად აფასებენ.

პოლიტოლოგ გია ხუხაშვილის თქმით, “ქართული ოცნების” წევრები ცდილობენ ოპოზიციური პარტიები დააშინონ, რომ თუ ისინი პარლამენტში არ შევლენ, დაფინანსებას ვერ მიიღებენ.

“განცხადებები სახელმწიფო დაფინანსების შეწყვეტაზე ერთადერთი მიზნით კეთდება – მოძებნონ ბერკეტები იმისა, რომ პარლამენტში ვიღაც შეათრიონ. მიზანი არის, რომ ზოგი აცდუნონ, ზოგი – შეაშინონ, ზოგს რაღაცაზე მოელაპარაკონ”, – აღნიშნავს ხუხაშვილი

მისი აზრით, ვენეციის კომისიისთვის კანონპროექტის გადაგზავნა ხელისუფლების მხრიდან მხრიდან უკან დახევაა.

“მათ ჰქონდათ იმედი, რომ ამ ტიპის შანტაჟი მეყსეულად იმოქმედებდა ოპოზიციაზე – დაფინანსება არ მოგვიხსნანო და შევარდებოდნენ პარლამენტში. მაგრამ, რადგანაც ასე არ მოხდა ახლა ხელისუფლება ცდილობს საკითხი გაწელოს და შეეცადოს საერთო ოპოზიციის „მორჯულებას“, – ასე ამბობს ხუხაშვილი.

ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ხელისუფლებამ იცის, რომ რთულ მდგომარეობაშია:

“პარლამენტი ამ სახით ლეგიტიმური ვერ იქნება. ხელისუფლებამ ეს მშვენივრად იცის, ამის ეშინია და ცდილობს, ასეთი მეთოდებით ვიღაც შეიტყუოს“, – ამბობს ექსპერტი.

აშშ-ის ელჩის პოზიცია

აშშ-ს ელჩი კელი დეგნანი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის მოლაპარაკებების მთავარი ფასილიტატორია.

 ტელეკომპანია “ფორმულასთან” ინტერვიუში ის ამბობს, რომ არ ეთანხმება ნებისმიერ კანონს, რომელიც ოპოზიციის განვითარებას ზღუდავს.

“მე არ ვეთანხმები ნებისმიერ კანონს, რომელიც ოპოზიციის განვითარებას ზღუდავს. ასევე, ზღუდავს მის წვდომას მედიაზე, რომ მიაწოდონ ამომრჩეველს სრული ინფორმაცია. იმედი მაქვს, ეს კანონი გადაიხედება მიღებამდე”.

ელჩი ამბობს, რომ  “გრძელვადიან პერსპექტივაში ერთპარტიული პარლამენტი იქნება ძალიან იმედის გამაცრუებელი უკუსვლა”.

______________________________

ოპოზიციური პარტიები 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს გაყალბებულად მიიჩნევენ და რიგგარეშე არჩევნების ჩატარებას ითხოვენ, მანამდე კი ბოიკოტის რეჟიმში არიან. 

ოპოზიციას სამი ძირითადი მოთხოვნა აქვს: საარჩევნო ადმინისტრაციის შეცვლა, ხელახალი არჩევნების ჩატარება და პოლიტიკური პატიმრების გათავისუფლება.

მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის მოლაპარაკებებს შუამავლობას დასავლელი პარტნიორები უწევენ, შეთანხმება ვერ მოხერხდა.

სწორედ ამის გამო, 11 დეკემბერს გამართული მეათე მოწვევის პარლამენტის პირველი სხდომა საქართველოს უახლეს ისტორიაში პირველად, ერთპარტიული იყო.