BRIEF Telegram-ის ცნობით, რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი აზერბაიჯანის დედაქალაქ ბაქოს 19 აგვისტოს ეწვევა. წყაროს ცნობით, ამ ვიზიტისთვის მზადება მიმდინარეობს.
ერთ-ერთი მთავარი თემა, რომელიც ვიზიტის ფარგლებში შეხვედრაზე განიხილება, შესაძლოა რუსული გაზის ტრანსპორტირების საკითხი იყოს.
სხვადასხვა წყაროს ცნობით, მოსკოვი და ბაქო ამ საკითხს რამდენიმე თვეა განიხილავენ და გარიგების გარანტი თურქეთია.
ივლისის დასაწყისში უკრაინის პრეზიდენტმა ვლადიმერ ზელენსკიმ Bloomberg-თან ინტერვიუში განაცხადა, რომ ამ წლის ბოლოს გაზპრომთან სატრანზიტო შეთანხმების დასრულების შემდეგ, კიევი იკვლევს აზერბაიჯანული გაზის მისი ტერიტორიის გავლით ევროკავშირში ტრანსპორტირების შესაძლებლობას.
სულ ცოტა ხნის წინ, 6 აგვისტოს, საქმიანი ვიზიტით აზერბაიჯანის დედაქალაქს რუსეთის უშიშროების საბჭოს მდივანი სერგეი შოიგუ ეწვია. ის ბაქოში თეირანიდან გაფრინდა, სადაც ასევე საქმიანი ვიზიტით იმყოფებოდა. შოიგუს ჯერ აზერბაიჯანის პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი შეხვდა, შემდეგ კი აზერბაიჯანის პრეზიდენტთან არსებული უშიშროების საბჭოს მდივანი რამილ უსუბოვი.
განიხილეს საკითხების ფართო სპექტრი, მათ შორის სამხრეთ კავკასიის უსაფრთხოება, სომხეთთან სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერა, რომლის მე-10 გამოცემა გაიგზავნა ერევანში, ასევე დასავლეთის მცდელობა აქტიურად ჩაერიოს ამ პროცესში. ამის შესახებ შოიგუმ ჟურნალისტებს ბაქოში გამართული შეხვედრების კომენტირებისას განუცხადა.
მისი თქმით, მივლინებაში სატრანსპორტო პროექტებზე, კერძოდ, ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფანზე ისაუბრეს.
აზერბაიჯანელი პოლიტოლოგი ფარჰად მამედოვი შოიგუს ვიზიტისა და პუტინის ბაქოში მოსალოდნელი ვიზიტის შემდეგ რუსეთსა და აზერბაიჯანს შორის ურთიერთობების დღის წესრიგს განიხილავდა.
როგორ გამოიყურება ახლა აზერბაიჯანსა და რუსეთს შორის ურთიერთობა?
„ტრადიციულად, აზერბაიჯანსა და რუსეთს შორის ურთიერთობები მოიცავდა პოლიტიკურ დიალოგს/უსაფრთხოებას, ეკონომიკას, ჰუმანიტარულ ურთიერთქმედებასა და რუსეთის მონაწილეობას ეუთოს მინსკის ჯგუფში.
მას შემდეგ, რაც რუსეთის სამშივოდბო ძალებმა დატოვეს აზერბაიჯანი, რუსეთი მხოლოდ სამმხრივი სამთავრობათაშორისი კომისიის მხარედ რჩება კომუნიკაციების განბლოკვის საკითხში.
თუმცა, განბლოკვა არ ხდება, რადგან სომხეთს არ სურს რუსეთისთვის დამატებითი ფუნქციების მინიჭება მის ტერიტორიაზე, და ფაშინიანის მთავრობა არ სთავაზობს საკითხის გადაჭრის ვარიანტებს.
პოლიტიკური დიალოგის/უსაფრთხოების და ჰუმანიტარული ურთიერთქმედების თემებზე ბაქოსა და მოსკოვს აქვთ ნდობა ლიდერობის დონეზე, მუდმივი დიალოგი და ურთიერთგაგება.
აზერბაიჯანს არ შეუცვლია პოზიცია რუსეთთან ურთიერთობაში და თუ შევადარებთ რუსეთის ურთიერთობებს რეგიონის სხვა ქვეყნებთან, აზერბაიჯანი არის რუსეთის ყველაზე პროგნოზირებადი პარტნიორი რეგიონში. მინიმუმ, რუსეთის პრეზიდენტს შეუძლია ეწვიოს ბაქოს.
“გაზის ექსპორტის თემა ყველაზე სპეკულაციურია”
„ეკონომიკაში არის სავაჭრო ბრუნვის ზრდა, ბუნებრივი ზრდა, არა ოპორტუნისტული. პერსპექტიული თემებია აზერბაიჯანში რუსული კომპანიების წარმოების ობიექტების გახსნა, გაზის ექსპორტი და ტრანსპორტი.
გაზის ექსპორტის თემა ყველაზე სპეკულაციურია; თუმცა, მას შემდეგ, რაც ევროპულ მედიაში გაჟონა ინფორმაციამ, რომ ევროკავშირი დაინტერესებულია აზერბაიჯანიდან უკრაინაში გაზის ექსპორტით, რეალურად გამოდის, რომ ევროპა ცდილობს ამ რეექსპორტის ლეგალიზებას, რაც აქამდე არ არსებობდა. ეს არის ძალიან რთული კომბინაცია, რომელიც საჭიროებს სათანადოდ გააზრებას და განხორციელებას“.
ჩრდილოეთ-სამხრეთის სატრანსპორტო დერეფანი
„ჩრდილოეთ-სამხრეთის სატრანსპორტო დერეფანი მნიშვნელოვანი თემაა და ბაქოსა და მოსკოვში ამ თემაზე არანაირი პრობლემა არ არის.
მთავარი დაბრკოლება ირანული მხარეა და როგორც ჩანს, რუსეთი ახერხებს ირანულ მხარესთან პრობლემური ასპექტების მოგვარებას.
ასევე, შესაძლოა აქტუალური გახდეს მარშრუტი ჩინეთი-რუსეთი-აზერბაიჯანი და შემდგომ სამხრეთით ან დასავლეთით“.
დასავლეთის აქტივობა რეგიონში
„რეგიონულ პერიმეტრზე არის ცვლილებები, რომლებიც განხილვას საჭიროებს. დასავლეთის აქტივობა რეგიონში აღიზიანებს და ააქტიურებს მეზობლებს. ბაქო არ არის დაინტერესებული რეგიონის ირგვლივ დაძაბულობის გაზრდით და შეეცდება შეინარჩუნოს სიტუაცია კონკურენციის ფარგლებში და არა – ღია დაპირისპირების.
გლობალურ დონეზე აქტუალურია აზერბაიჯანის BRICS-ში (სამთავრობათაშორისი ორგანიზაცია, რომელიც მოიცავს ბრაზილიას, რუსეთს, ინდოეთს, ჩინეთს, სამხრეთ აფრიკას, ირანს, ეგვიპტეს, ეთიოპიას და არაბთა გაერთიანებულ საემიროებს.) გაწევრიანების, SCO-ში (შანხაის თანამშრომლობის ორგანიზაცია) სტატუსის გაზრდის და, რა თქმა უნდა, COP29-ის (2024 წლის გაეროს კლიმატის ცვლილების კონფერენცია ბაქოში) თემები“.
“ბაქოს პოზიცია მიღებულია მოსკოვშიც და კიევშიც”
„ამ ფართო დღის წესრიგთან ერთად, საინტერესოა ვიზიტის ფაქტი, განსაკუთრებით რუსეთსა და დასავლეთს შორის დაპირისპირებისა და უკრაინის ომის კონტექსტში. აზერბაიჯანში არ არსებობს კომპლექსი ამ საკითხთან დაკავშირებით, ბაქოს პოზიცია არის სტაბილური და თანმიმდევრული და ეს პოზიცია მიღებულია როგორც მოსკოვში, ასევე კიევში.
უკრაინის ომამდე ბაქო ემსახურებოდა რუსეთისა და აშშ/ნატოს სამხედროების შეხვედრების ადგილს, აზერბაიჯანის პრეზიდენტი ნდობას შთააგონებს როგორც რუსეთის, ისე უკრაინის ხელმძღვანელობას. დიახ, ამჟამინდელ პირობებში დიალოგზე საუბარი მიზანშეწონილი არ არის, მაგრამ ფრონტზე მიმდინარე ქმედებები არის პოზიციების გაძლიერების მცდელობა მოლაპარაკებებში, რომელიც წლის ბოლომდეა მოსალოდნელი“.
დასკვნა
„დასკვნის სახით შეგახსენებთ აზერბაიჯანის საგარეო პოლიტიკის ძირითად პრინციპებს:
არ გახადო ორმხრივი ურთიერთობები მესამე ქვეყნებზე დამოკიდებული;
იყავი თანმიმდევრული და პროგნოზირებადი;
აზერბაიჯანის ტერიტორიის გამოყენება არ შეიძლება მეზობლების წინააღმდეგ.
