ნინო ლომჯარია: ციხეების "მაყურებლებით" მართვის შესახებ CPT-ის რეკომენდაციები ჩვენსას ემთხვევა
ნინო ლომჯარია ციხეებზე
საქართველოს სახალხო დამცველის, ნინო ლომჯარიას თქმით, მოხარულია რომ ციხეების “მაყურებლებით” მართვის შესახებ CPT-ის რეკომენდაციები სახალხო დამცველის რეკომენდაციებს ემთხვევა.
ამის შესახებ ომბუდსმენმა კონფერენციაზეც ისაუბრა ევროპის წამების საწინააღმდეგო კომიტეტის წარმომადგენლებთან ერთად, რომლებმაც 2021 წლის მაისში საქართველოს სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში მონიტორინგი ჩაატარეს და ე.წ მაყურებლების მეშვეობით ციხეების მართვის პრობლემა გამოავლინეს.
ევროპის საბჭოს წამების, არაადამიანური და შეურაცხმყოფელი მოპყრობის ან დასჯის პრევენციის კომიტეტმა (CPT) საქართველოს სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში 2021 წლის მაისში ვიზიტის შედეგად მოგროვებული ინფორმაციის მიხედვით 16 ივნისს ანგარიში გამოაქვეყნა.
ანგარიშში საუბარია ციხეში არაფორმალური იერარქიის ცხად ნიშნებზე. მათ შორის ყველაზე ხშირია ტიპური სიმბოლოები (“ქურდული სამყაროს” სიმბოლოები, 8-ქიმიანი ვარსკვლავები და მგლების გამოსახულებები).
ასევე, პატიმრებმა დელეგაციას დაუდასტურეს იერარქების (ე.წ. მაყურებლების) არსებობა და ასევე ფულის შეგროვების პრაქტიკა (ზოგჯერ პატიმრებისგან, უფრო ხშირად კი მათი ოჯახებისგან) არალეგალურ პატიმართა ფონდში (“ობშიაკში”) თანხების შესატანად.
ანგარიშში ნათქვამია, რომ 2021 წლის 20 მაისს რუსთავის N17-ე დაწესებულებაში ვიზიტისას დელეგაცია შეესწრო პატიმრებს შორის დაპირისპირების შედეგებს. ამ დაპირისპირების შედეგად ერთი პატიმრის ჰოსპიტალიზაცია გახდა საჭირო. მას მრავლობითი დაზიანებები ჰქონდა.
კომიტეტი ასევე აცხადებს, რომ ივლისში ვიზიტისას მოისმინა შემთხვევაზე, როცა პატიმრებს შორის დაპირისპირებისას 1 პატიმარი დაიღუპა.
CPT ხელისუფლების მხრიდან ამ და სხვა ფაქტებზე შესაბამისი ინფორმაციის მიწოდებას ითხოვს.
სახალხო დამცველის განმარტებით, CPT პრობლემატურად აფასებს და ხედავს ე.წ. კრიმინალური სუბკულტურის და არაფორმალური გავლენების ნიშნებს ციხეში. მისივე თქმით, ამ ვიზიტის სამიზნე იყო არაფორმალური მმართველობის პრობლემის იდენტიფიცირება ქართულ ციხეებში ე.წ. მაყურებლების მეშვეობით.
როგორც ნინო ლომჯარია აღნიშნავს, ისინი საუბრობენ ე.წ. “ობშიაკის” აგროვების პრაქტიკაზე, პატიმრების იძულების სხვადასხვა მეთოდზე, ასევე ისინი საუბრობენ ძალიან საეჭვო ფიზიკურ დაზიანებებზე, რომელთა გამოძიება და შესწავლა არასათანადოდ ხდება, რომელთა დაკავშირებითაც მათ გააჩნიათ ეჭვი, რომ ეს არ იყო შემთხვევით მიღებული დაზიანებები:
“საუბრობენ ასევე, საკნებს შორის კეთილმოწყობის მიხედვით განსხვავებაზე და ა.შ. ყველა პრობლემა იდენტიფიცირებულია როგორც ადგილობრივი ასევე, საერთაშორისო შესაბამისი უწყებების მიერ და დღეს საჭიროა ვისაუბროთ, როგორ გადავწყვიტოთ ეს პრობლემა, რადგან ციხის კრიმინალური სუბკულტურა და ადმინისტრაციის მხრიდან დელეგირებული მმართველობა პრივილეგირებულ პატიმრებზე არის ძალიან დიდი პრობლემა.”
სახალხო დამცველი უკვე 2 წელზე მეტია ლაპარაკობს არაფორმალურ მართვაზე დახურული ტიპის სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში. გასული წლის 20 იანვარს ომბუდსმენმა პენიტენციური სისტემის თანამშრომლები მის წინააღმდეგ კრიმინალური ავტორიტეტების ამხედრებაშიც დაადანაშაულა.
სპეციალურ ბრიფინგზე ლომჯარიამ თქვა, რომ გლდანის ციხის ერთ-ერთი პატიმარი მონიტორინგზე მისულ ომბუდსმენის აპარატის თანამშრომელს დაემუქრა და მოსთხოვა ციხის ტერიტორია დაეტოვებინა.
იგი კრიმინალურ ავტორიტეტებს ციხის “არაფორმალურ მმართველებად” მოიხსენიებს, რომლებიც ციხის ადმინისტრაციების მხრიდან მხარდაჭერილები არიან”.
“ყველამ ყველაფერი იცის, ყველა ყველაფერს აღიარებს და დღეს ჩვენ მოვედით იქამდე, რომ ეს ადამიანები სახელმწიფოს წაქეზებით, კრიმინალებს უპირისპირებენ სახალხო დამცველს“, – ამბობს ომბუდსმენი.
ორი წლის წინ ნინო ლომჯარიასა და მაშინდელ იუსტიციის მინისტრ, თეა წულუკიანს შორის ამ თემაზე დაპირისპირება მოხდა. მაშინ ნინო ლომჯარიამ პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვის კომიტეტის სხდომაზე წარმოადგინა მოხსენება, სადაც საუბარი იყო საქართველოს ოთხ ყველაზე მასშტაბურ პენიტენციურ დაწესებულებაში არსებულ მდგომარეობაზე.
წულუკიანმა მაშინ ტყუილი და ჭორი უწოდა ანგარიშს, ომბუდსმენს უსაყვედურა ბიძინა ივანიშვილს რატომ არ იცავო და სახალხო დამცველის აპარატის თანამშრომლების ჩაცმულობაც გააკრიტიკა.
