"მსოფლიოს გლობალური ხელახალი დაყოფის მსხვერპლნი“. მოსაზრება აფხაზეთის ომის მიზეზებსა და შედეგებზე
აფხაზეთის ომი
14 აგვისტოს, აფხაზეთი იხსენებს 1992 წელს ამ დღეს დაწყებული ომის მსხვერპლებს. ომი 1993 წელს საქართველოს დამარცხებით დასრულდა, მაგრამ კონფლიქტი ჯერ კიდევ არ არის მოგვარებული.
ტელეგრამის არხის “აფხაზეთი-ცენტრის“ ავტორები აანალიზებენ იმ მიზნებს, რომლითაც, მათი აზრით, მხარეები იმ დროს ხელმძღვანელობდნენ და იმ დასკვნამდე მიდიან, რომ ორივე მათგანი მსოფლიოს გლობალური ხელახალი დაყოფის მსხვერპლი გახდა.
მხარეების გარემოებები და მიზნები 1992 წლის 14 აგვისტოს მდგომარეობით
ქართული მხარე:
სახელმწიფო გადატრიალება, ახალი მთავრობის ლეგიტიმურობის ვაკუუმი, შეიარაღებული დაპირისპირება გადაყენებული პრეზიდენტის, ზვიად გამსახურდიას მომხრეებსა და პუტჩისტების მხარდამჭერ ძალებს შორის.
ედუარდ შევარდნაძე ეძებს გზას, რომ ყურადღება საზოგადოებაში არსებული დაპირისპირებიდან სხვა თემაზე გადაიტანოს.
შედეგი: მიზანი ნაწილობრივ მიღწეულია. შევარდნაძემ მოახერხა ხელისუფლებაში დარჩენა მისი მოსახლეობის მსხვერპლის, ქაოსისა და არეულობის ხარჯზე.
აფხაზური მხარე:
საქართველოსგან გამოყოფისკენ მიმართული ქმედებების ერთობლიობა. საქართველოდან სამართლებრივი გამოყოფის განხორციელების შეუძლებლობა და ეთნიკური სურათის მათ სასარგებლოდ შეცვლა დემოკრატიული მეთოდებით.
შედეგი: მიზნები ნაწილობრივ მიღწეულია, რუსეთზე სრული დამოკიდებულება, ჩამორჩენილობა, ცივილიზაციური თვითიზოლაცია. ბოლო 32 წლის განმავლობაში, იმ წლების არც ერთი მწვავე პრობლემა – მშობლიური ენა, დემოგრაფია, ეროვნული მნიშვნელობის საკითხების დამოუკიდებლად გადაჭრის უნარი და ა.შ. – დღემდე არ მოგვარებულა.
რუსეთი:
საქართველოზე ზეწოლის ინსტრუმენტების შექმნა, რომელმაც პირველმა გამოაცხადა სსრკ-დან გასვლის შესახებ, არ შეუერთდა დსთ-ს და მხარს უჭერდა რუსული ჯარების გაყვანას. რუსეთის ფედერაციის სამხრეთ საზღვართან ბუფერული ზონის შექმნა, კონტროლირებადი კონფლიქტი, რომელშიც მოსკოვი შუამავლისა და მშვიდობისმყოფელის როლს შეასრულებს, ორივე მხარეს დამოკიდებულ მდგომარეობაში ჩააყენებს. შეიარაღებული კონტინგენტის განლაგება ლეგალური სტატუსით ორივე დაპირისპირებული მხარის თანხმობით.
შედეგი: მიზნები ნაწილობრივ მიღწეული იქნა და არა დიდხანს. საქართველო შეიყვანეს დსთ-ში, სამხედრო ბაზები ლეგალიზებული გახდა და არაერთი პრორუსი ლიდერი დაინიშნა თანამდებობებზე. თუმცა, 12 წელიწადში ბაზები დაიხურება, 15 წელიწადში საქართველო დატოვებს დსთ-ს და აფხაზეთში ომის გამო საქართველოს მოსახლეობა რუსეთის აღქმას ექსკლუზიურად ნეგატიურად დაიწყებს.
გარდა ამისა, აფხაზეთში ომი ჩრდილოეთ კავკასიაში დიდი ომების კატალიზატორი გახდა, რამაც შეარყია რუსეთის არსებობის საფუძვლები. კომუნიკაციების ბლოკირებამ ზიანი მიაყენა რუსეთის ეკონომიკურ ინტერესებს. აფხაზეთის რუსულენოვანი მოსახლეობა მინიმუმამდე შემცირდა.
აშშ:
სამხრეთ კავკასიის დაშორება რუსეთიდან, კონფლიქტის ზონების შექმნა სტრატეგიული სატრანსპორტო კომუნიკაციების ადგილებში (აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი), დაბრუნება მე-19 საუკუნის მარშრუტზე (ზემო ლარსი), რუსეთის აღქმა ექსკლუზიურად აგრესორისა და ოკუპანტის როლში.
შედეგი: მიზნები სრულად მიღწეულია.
დასკვნა
აფხაზური და ქართული მხარეები მე-20 საუკუნის ბოლოს მშვიდობის გლობალური გადაცემისა და გეოპოლიტიკური ცვლილებების მსხვერპლი გახდნენ.
