"მოსკოვი აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის ორმხრივ მოლაპარაკებებს ეწინააღმდეგება", - მოსაზრება ბაქოდან
აზერბაიჯანელი პოლიტოლოგის ელხან შაჰინოღლუს შეფასებით, კრემლი ყველანაირად ეწინააღმდეგება ოფიციალურ ერევანსა და ბაქოს შორის ორმხრივი მოლაპარაკებების პროცესს, რომელიც უკვე დაწყებულია დასავლეთის მხარდაჭერით. მისი აზრით, ერევანში და სომხეთის სხვა ქალაქებში მასობრივი საპროტესტო აქციების უკან რუსეთიც დგას. პოლიტოლოგმა ნიკოლ ფაშინიანის დამხობის შემთხვევაში რეგიონში შესაძლო ცვლილებების საკითხიც წამოსწია.
- უკრაინის დაზვერვა: რუსეთი საქართველოს რეექსპორტზე ელაპარაკება. თბილისი განმარტებებს ითხოვს
- მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობა დამძიმდა. რა ვიცით ამ დროისთვის?
“ერევანში პროტესტი მოსკოვიდან კონტროლდება”
აზერბაიჯანული ანალიტიკური ცენტრის Atlas-ის ხელმძღვანელი ელხან შაჰინოღლუ ფიქრობს, რომ საპროტესტო აქციები, რომლებმაც ამ დღეებში ერევანი და სომხეთის სხვა ქალაქები მოიცვა, მოსკოვის მიერ არის ნაკარნახევი:
„ბრიუსელში აზერბაიჯანის პრეზიდენტისა და სომხეთის პრემიერ-მინისტრის შეხვედრის შემდეგ, სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი და თავად ნიკოლ ფაშინიანი მოსკოვში იმყოფებოდნენ. იმ ვიზიტების დროს მოლაპარაკებების პროცესში აშკარად გამოიკვეთა, რომ რუსეთი უკმაყოფილო იყო ბრიუსელში შეხვედრით და მისი შედეგებით.
ამის შემდეგ სომხეთში საპროტესტო აქციები დაიწყო და მათი მთავარი მიზეზი პარლამენტში გამოსვლისას ფაშინიანის სიტყვა გახდა. პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა, რომ სომხეთმა ყარაბაღის საკითხში მოლოდინის ზღვარი უნდა ჩამოწიოს. ფაქტობრივად, მან მიანიშნა, რომ შეთანხმებების მიხედვით, მთიანი ყარაბაღი აზერბაიჯანის შემადგენლობაში დარჩება.
მიმდინარე საპროტესტო აქციების ერთადერთი მიზანი ფაშინიანის დამხობაა. მაგრამ ქუჩაში ამდენი ხალხი არ არის და უმეტესობა ჩუმად ადევნებს თვალს მოვლენებს. სომეხი ხალხი ამჟამად არჩევს “ცუდსა” და “უარესს” შორის და ირჩევს “ცუდს”. “ცუდში”, ამ შემთხვევაში, ფაშინიანი იგულისხმება.
საინტერესოა, რომ სომხეთში რადიკალური ოპოზიცია იმავე მეთოდებს იყენებს, რითაც 2018 წელს, ფაშინიანი მოვიდა ხელისუფლებაში. მაშინ მოქმედი პრემიერი ყველას ქუჩაში იხმობდა, ქალაქებში დადიოდა და მხარდამჭერებს კრებდა”.
“მოსკოვი ორმხრივი მოლაპარაკებების წინააღმდეგია”
პოლიტოლოგი აღნიშნავს, რომ ჩვენს რეგიონში აშკარად იგრძნობა დაპირისპირება დასავლეთსა და კრემლს შორის.
„უკრაინაში დასავლეთსა და რუსეთს შორის დაპირისპირებამ ღია ფორმა მიიღო და ის უკვე კავკასიაში გადავიდა.
სომხეთში განვითარებული მოვლენების ფონზე, ამ ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრი შეხვედრებს ვაშინგტონში მართავს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ფაშინიანი მოსკოვის ზეწოლის შემდეგ ვაშინგტონის მხარდაჭერას ელოდება. დიახ, პრესაში ნათქვამია, რომ არარატ მირზოიანმა ენტონი ბლინკენთან აზერბაიჯანის ქმედებებზე დაიჩივლა, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ დახურულ კარს მიღმა მათ შორის განიხილება კრემლის ქმედებები და სომხეთზე განხორციელებული ზეწოლა.
სახელმწიფო დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა საინტერესო განცხადება გააკეთა, რომელშიც სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის პირდაპირი მოლაპარაკებების მხარდაჭერა გამოთქვა. ფაქტობრივად, ეს არის გაფრთხილება მოსკოვისთვის, არ ჩაერიოს ორმხრივ დიალოგში.
მაგრამ კრემლი ღიად ეწინააღმდეგება ასეთ სცენარს. ის დაჟინებით მოითხოვს მის შუამავლობას. მაგრამ საჭიროა თუ არა შუამავლობა ბაქოსა და ერევანს შორის მოლაპარაკებებში? ორი ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა უკვე ორჯერ ისაუბრეს პირდაპირ ტელეფონით. ფაქტობრივად, გუშინ, 2 მაისს, ბრიუსელში გაიმართა შეხვედრა აზერბაიჯანის პრეზიდენტის თანაშემწეს ჰიკმეტ ჰაჯიევსა და სომხეთის უშიშროების საბჭოს მდივანს არმენ გრიგორიანს შორის. უკვე მიმდინარეობს ორმხრივი კონტაქტები, მათ მხარს უჭერენ აშშ და ევროპა.
თუ ნიკოლ ფაშინიანს ვაშინგტონის მხარდაჭერა სურს, ის უნდა აღუდგეს მოსკოვის ზეწოლას. მაგრამ თუ ამ წინააღმდეგობას რაიმე კარგი არ მოჰყვება, მაშინ სომხეთის ამჟამინდელ ხელისუფლებას ციებ-ცხელება დაეწყება”, – ამბობს შაჰინოღლუ.
“თუ ოპოზიცია მოახერხებს ფაშინიანის დამხობას…”
ანალიტიკური ცენტრის ხელმძღვანელს უჭირს პროგნოზირება, რაც შეიძლება მოხდეს სომხეთში ხელისუფლების დამხობის შემთხვევაში:
„რა თქმა უნდა, სომხეთის ახალ ხელისუფლებას შეუძლია გადახედოს ფაშინიანის მთავრობის მიერ ხელმოწერილ ყველა დოკუმენტს, მაგრამ ეს ყველაფერი სომხეთის სასარგებლოდ იქნება?
თუ სომხეთი გამოაცხადებს დოკუმენტების ბათილობას, 2020 წლის 10 ნოემბრიდან მოყოლებული, ბოლომდე, მოსკოვსა და სოჭში ხელმოწერილამდე, მაშინ აზერბაიჯანს ექნება შანსი, აღადგინოს სუვერენიტეტი დანარჩენ ყარაბაღზე.
ასევე, აზერბაიჯანს შეუძლია ცალმხრივად გადაჭრას ქვეყნის ძირითად ნაწილსა და ნახიჩევანს შორის სახმელეთო კომუნიკაციის აღდგენის საკითხი.
როგორც წინა დღეებში ილჰამ ალიევმა განაცხადა, თუ სომხეთი არ აღიარებს აზერბაიჯანის ტერიტორიულ მთლიანობას, მაშინ აზერბაიჯანიც არ აღიარებს სომხეთის ტერიტორიულ მთლიანობას”.
