მოსაზრება: როგორ დავიცვათ ბავშვები აფხაზეთში

დაცულები არიან თუ არა აფხაზეთში ბავშვები ძალადობისგან – როგორც ხელისუფლების წარმომადგენლების, ისე ოჯახის მხრიდან? „აფხაზეთის ბავშვთა ფონდის“ ხელმძღვანელი, ასიდა ლომია ამბობს, რომ პრობლემის გადაწყვეტამდე ჯერ კიდევ შორია. ფონდი ფსიქოლოგიურ და იურიდიულ დახმარებას უწევს ე.წ. რთულ ბავშვებსა და მათ მშობლებს. JAMnews-თან ინტერვიუში ასიდა ლომია იმის შესახებ საუბრობს, თუ როგორ ეხმარება ფონდი ბავშვებს და როგორ ხედავს ის ამ პრობლემის გადაწყვეტას. 

„თანამშრომლობა ბავშვებისთვის“ 

აფხაზეთის ბავშვთა ფონდმა მუშაობა ჯერ კიდევ საბჭოთა პერიოდში, 1989 წელს დაიწყო მრავალშვილიანი ოჯახებისა და მარტოხელა დედების დახმარებით. ახლა ჩვენ ევროკავშირი და გაეროს განვითარების პროგრამები გვეხმარება, პროექტის სახელწოდებაა „თანამშრომლობა ბავშვებისთვის“.

• უშუქობა. ამბები აფხაზეთიდან
• აფხაზეთში პანდემიის დროს ნარკოტიკებთან ბრძოლის თავისებურებები
• ბულინგი საქართველოს სკოლებში: როდესაც არ შეიძლება იყო განსხვავებული

მათი მხარდაჭერის წყალობით, საშუალება გვაქვს, ტრენინგი ჩავუტაროთ სამართალდამცავი ორგანოების თანამშრომლებსა და სოციალურ მუშაკებს, ასევე, ინდივიდუალური და ჯგუფური მუშაობა გავწიოთ ფსიქოლოგებთან, რომლებიც „რთულ ბავშვებსა“ და მათ მშობლებთან მუშაობენ.

ჩვენ შეგვიძლია, იურიდიული დახმარება აღმოვუჩინოთ მოზარდებს, რომლებიც რთულ ვითარებაში აღმოჩნდნენ, ვწერთ სასამართლოში შუამდგომლობებს. დღეს ვცდილობთ, მივაღწიოთ იმას, რომ არასრულწლოვნები არ იყვნენ კამერაში სრულწლოვან დამნაშავეებთან ერთად, რომ სასამართლოში არ ისხდნენ გისოსებში, რომ არ გაუკეთონ ხელბორკილები და დაკავებას არ იღებდნენ კამერით და არ აჩვენებდნენ პროგრამა „მორიგე ნაწილში“ და ა.შ.

ჩვენი პროექტი მიმართულია სამართალდამცავ ორგანოებთან თანამშრომლობისკენ, განსაკუთრებით მათთან, რომლებიც არასრულწლოვან კანონდამრღვევებთან მუშაობენ. ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ თანამშრომლებმა იცოდნენ საერთაშორისო სტანდარტების, წესებისა და რეკომენდაციების შესახებ, რომელიც შემუშავებულია საერთაშორისო სამართალში და არის მეგობრული, მიმართულია ბავშვების საუკეთესო ინტერესებისკენ.

ისტორიები – ვისი დახმარება მოხერხდა 

2015 წელს, ჩვენ დიდხანს ვმუშაობდით, რომ დაგვეცვა 15 წლის მოზარდის უფლება, რომელიც მაღაზიის გაძარცვაში იყო ბრალდებული. მან აღიარებითი ჩვენება მისცა და მთელი ბრალი მას დაეკისრა. მაგრამ ჩვენ დავიქირავეთ ადვოკატი, რომელმაც მოახერხა ამ მოზარდისთვის ციხეში ყოფნის ვადის შემცირება.

ადვოკატისთვის ფული საქველმოქმედო შემოწირულებით მოვიპოვეთ. ჩვენმა ორგანისტმა, მარინა შამბამ ბიჭვინთაში გამართული ორი კონცერტის ჰონორარი ჩაგვირიცხა.

აი, კიდევ ერთი მაგალითი. ვეხმარებით დედებს, როდესაც მათ კანონთან ექმნებათ პრობლემები. ასე, რამდენიმე წლის წინ, სხვა საზოგადოებრივ ორგანიზაციასთან ერთად მოვახერხეთ ქალისთვის პატიმრობის შეფარდების გადავადება, როდესაც მას შვილი შეეძინა.

მან ციხეში ყოფნისას გააჩინა ბავშვი, მაგრამ ჩვილი ბავშვების დედებისთვის ჩვენს იზოლატორებში პირობები არ არის, ამიტომ, ის გამოუშვეს. მარტივი სასამართლო პროცესი არ იყო, მაგრამ მოვახერხეთ ახალშობილის უფლების დაცვა, ცხოვრების პირველ წლებში, გვერდით დედა ჰყოლოდა. ბავშვი ხომ არ არის დამნაშავე!

აფხაზეთში ბავშვთა სახლების არარსებობის შესახებ 

ეს კიდევ ერთი მტკივნეული საკითხია, რომლის გადაჭრასაც მთელი ძალებით ვცდილობთ. გვყავს ბავშვები, რომლებიც მარტო ცხოვრობენ, უფროსების გარეშე ან ისეთ მშობლებთან, რომლებისგანაც ბავშვები უნდა დამალო. მაგრამ არაფრის გაკეთება არ შეგვიძლია, იმიტომ, რომ თუკი ამ ადამიანებს მშობლის უფლებას ჩამოვართმევთ, სხვათა შორის, ასეთი კანონი გვაქვს, ბავშვებს ვერსად წავიყვანთ. 

ჩვენ ყველა ვამაყობთ, რომ აფხაზეთში ბავშვთა სახლები არ გვაქვს. მაგრამ დასაწყისისთვის, კრიზისული ცენტრი გვესაჭიროება, სადაც ბავშვი შეძლებს იმყოფებოდეს მოშორებით იმ სახლიდან, სადაც მისთვის ტრავმული, უარყოფითი სიტუაციაა შექმნილი. იქ მასთან იმუშავებენ ფსიქოლოგები და სოციალური მუშაკები. ამავდროულად, ფსიქოლოგები იმუშავებენ მის მშობლებთანაც, რათა გააჯანსაღონ მათი დამოკიდებულება ბავშვისადმი.

იმ სიტუაციისთვის, როდესაც ბავშვის ოჯახიდან წამოყვანა მაინც აუცილებელია, საჭიროა საოჯახო ტიპის სახლები, სადაც ბავშვები ოჯახურ გარემოსთან მიახლოებულ გარემოში გაიზრდებიან. შეიძლება, გარკვეულ ოჯახებს გაეკეთებინათ რაღაც მსგავსი, სახელმწიფოს მხრიდან დოტაციის შემთხვევაში. 

რადგან, საჭიროა არა უბრალოდ ბავშვის ოჯახიდან წამოყვანა, არამედ მისი საზოგადოების სრულფასოვან წევრად გაზრდა, რომელსაც კარიერის გაკეთება და ოჯახის შექმნა შეეძლება, კარგად ჩამოყალიბებული ოჯახის მოდელის გარეშე კი, ეს შეუძლებელია.

სამწუხაროდ, ამ საკითხთან დაკავშირებით, განხილვებისა და საუბრების იქით საქმე არ მიდის. ჩვენ მხარს გვიჭერს დეპუტატი ალხას ჯინჯოლია. მან არაერთხელ წამოჭრა ეს საკითხი. შეიძლება, მოიძებნოს ორგანიზაციები, რომლებიც მზად იქნებიან, საკუთარ თავზე აიღონ საკითხის ფინანსური მხარე და დეპუტატები ჩვენი მოსმენის შემდეგ მიიღებენ შესაბამის კანონმდებლობას. 

ოდესღაც, აფხაზეთი ამაყობდა ხანდაზმულთა სახლების არარსებობით. მაგრამ გავიდა დრო და ის გამოჩნდა, იმიტომ რომ ამის უკიდურესი აუცილებლობა გაჩნდა.

მოხუცთა და ბავშვთა სახლების შეთავსებაც შეიძლება. მაგალითად, არსებობს ასეთი გამოცდილება კანადაში. და ეს სასარგებლო იქნებოდა, როგორც მოხუცებისთვის, რომლებსაც მოზარდები ძალას მისცემენ, ისე ბავშვებისთვის, რომლებიც გარკვეულ გამოცდილებას მიიღებენ, ისწავლიან მოწყალებასა და მოთმინებას. მე თვითონ მინახავს, როდესაც ჩვენს მოხუცთა თავშესაფრებში მოდიოდნენ ბავშვები, ეს დღესასწაული იყო. ისინი მათ ლექსებს უკითხავდნენ, უმღეროდნენ და უბრალოდ ურთიერთობდნენ. ვხედავდი, როგორ სულიერ აღმაფრენას იწვევდა ეს მოხუცებში.

აფხაზეთში არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და „გრანტიჭამიების“ წინააღმდეგ კამპანიის შესახებ

დიახ, ჩვენთვის საწყენია, როდესაც ასეთი რამ გვესმის. მით უფრო, რომ ფინანსები, რომელსაც გრანტების ხაზით ვიღებთ, ძლივს გვყოფნის პროექტების განსახორციელებლად.

არ შეგვიძლია იმ ოჯახებისა და ბავშვების გვარების დასახელება, რომლებთანაც ვმუშაობთ, მაგრამ თუკი ადამიანები ნახავდნენ იმას, რასაც ჩვენ ვხედავთ, მაშინ ჩვენთან დაკავშირებული ყველა კითხვა იქვე გაქრებოდა. დედაქალაქის ცენტრში ცხოვრობენ ოჯახები სიღარიბის ზღვარს მიღმა. ცუდად ჭამენ, ბავშვები კი სკოლაში არ დადიან, რადგან ჩასაცმელი არაფერი აქვთ.

გვინდა იურიდიულად და ფსიქოლოგიურად დავეხმაროთ, მაგრამ ხშირად გვიწევს ადამიანებს საჭმელი და წამლები ვუყიდოთ. ქრონიკულ ავადმყოფებს, რომლებსაც მუდმივი მედიკამენტოზური უზრუნველყოფა ესაჭიროებათ, არ გააჩნიათ დოკუმენტები, არ იციან, ვის მიმართონ და უბრალოდ მოწყალებას ითხოვენ.

ისინი, ვინც თვითონ არასოდეს საჭიროებდა დახმარებას, ან არავის ეხმარებოდა, და განსაკუთრებით ისინი, ვინც ომისა და ყველაზე მძიმე ომის შემდგომ წლებში, ბლოკადის წლებში, აფხაზეთში არ იმყოფებოდა, იწყებენ არასამთავრობო ორგანიზაციების თანამშრომლების დევნას და თვით ჰუმანიტარული მოძრაობის იდეის წინააღმდეგ გამოდიან. 

რატომ არ გადაჭრილა პრობლემები ამ დრომდე 

ჩვენ, სასწრაფო დახმარებასავით ვართ. მაგრამ გამოსავალი უფრო შორს მიდის. მხოლოდ სახელმწიფოს მხრიდან კანონების მიღებითა და მტკიცე გადაწყვეტილებებით, ყველა სტრუქტურის ერთობლივი მუშაობით შეიძლება შეიცვალოს რაღაც კარდინარულად. ჩვენ მხოლოდ ჭრილობებს ვარჩენთ და ხვრელებს ვავსებთ.

სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო