BBC-ის გამოძიება "ოცნების" ხელისუფლების მიერ მომიტინგეების დასაშლელად პირველი მსოფლიო ომის დროინდელი ქიმიკატის გამოყენებაზე მიუთითებს
მომიტინგეების წინააღმდეგ ქიმიური ნივთიერება გამოიყენეს
BBC 1 დეკემბერს აქვეყნებს ვრცელ სტატიას, სადაც აღნიშნულია, რომ მათ მიერ შეგროვებული მტკიცებულებების თანახმად, გასულ წელს საქართველოს ხელისუფლებამ ანტისამთავრობო მომიტინგეების ჩასახშობად პირველი მსოფლიო ომის დროინდელი ქიმიური ნივთიერება გამოიყენა.
„ვგრძნობდი, როგორ წვავდა [წყალი]“, – სტატიაში მოყვანილია პროტესტის მონაწილეების კომენტარები, რომლებიც პროევროპული აქციების დარბევისას დაზარალდნენ. ისინი საუბრობენ სიმპტომებზე, რომლებიც, მათ შორის, წყლის ჭავლის მანქანით დარბევის შემდეგ ჰქონდათ – ღებინება, ხველა, ხშირი სუნთქვა და ეს ყველაფერი კვირების განმავლობაში გაგრძელდა.
სტატიაში ვკითხულობთ, რომ ბრიტანელმა ჟურნალისტებმა დარბევისას გამოყენებულ ნივთიერებებთან დაკავშირებით გამოძიება ჩაატარეს.
BBC-ის სამსახური ამბობს, რომ გამოძიების პროცესში მათ ინფორმატორები ჰყავდათ საქართველოს საპოლიციო სპეცრაზმის რიგებიდანაც. ჟურნალისტები ასევე ესაუბრნენ ქიმიური იარაღის ექსპერტებს, ექიმებს, დაზარალებულებს.
ამ წყაროებიდან შეგროვებული მტკიცებულებები მიუთითებს, რომ პროევროპული აქციების დარბევისას გამოყენებული იყო ნივთიერება, რომელსაც ფრანგული სამხედრო უწყება “კამიტეს” უწოდებს.
გამოცემა წერს, რომ “კამიტე” პირველად პირველი მსოფლიო ომის დროს საფრანგეთმა გერმანიის წინააღმდეგ გამოიყენა. მისი შემდგომი გამოყენების შესახებ არსებობს მწირი ინფორმაცია, მაგრამ ითვლება, რომ ის მიმოქცევიდან 1930-იან წლებში ამოიღეს, იმის გამო, რომ მას ჰქონდა ხანგრძლივი ეფექტი. მის შემცვლელად კი CS გაზი, ანუ, ცრემლსადენი გაზი გამოიყენება.
სტატია აღწერს კონსტანტინე ჩახუნაშვილის, პედიატრის, შემთხვევას – ის ერთ-ერთია, ვისაც გასული წლის პროტესტზე პოლიციის მიერ გაშვებული ნივთიერება თვალებში მოხვდა. BBC დეტალურად აღწერს მის შემდგომ სიმპტომებს და იმ მცირე გამოძიებას, რომელიც ჩახუნაშვილმა თავად ჩაატარა, რათა დაედგინა, სხვებსაც ჰქონოდათ თუ არა ანალოგიური სიმპტომები.
გამოცემა წერს, რომ ჩახუნაშვილის მიერ შეგროვებულმა მონაცემებმა დაადასტურა ის, რაზეც მანამდე ჟურნალისტები, ექიმები და სამოქალაქო ორგანიზაციები მიუთითებდნენ – წყლის ჭავლში ქიმიური ნაერთი იყო გარეული. BBC ასევე აღნიშნავს, რომ მიუხედავად მოთხოვნებისა, „ქართულმა ოცნებამ“ და შინაგან საქმეთა სამინისტრომ კვლავ უარი თქვეს დაეკონკრეტებინათ, თუ რა ნივთიერება გამოიყენეს.
სპეციალური დანიშნულების დეპარტამენტთან დაკავშირებულმა რამდენიმე მაღალჩინოსანი BBC-ს დაეხმარა იმის გარკვევაში, რა ქიმიური ნივთიერება შეიძლება ყოფილიყო გამოიყენებული პროტესტის წინააღმდეგ.
დეპარტამენტის შეიარაღების ყოფილმა უფროსმა, ლაშა შერგელაშვილმა, აღნიშნა, რომ პროტესტზე გამოყენებული ნაერთი იმავე ნივთიერებას ჰგავდა, რომლის გამოცდაც მას 2009 წელს წყლის ჭავლში ჩასამატებლად სთხოვეს. მისი თქმით, ქიმიკატი „გაცილებით ძლიერი“ იყო, ვიდრე ჩვეულებრივი ცრემლსადენი გაზი და სუნთქვის გაძნელება და სხვა სიმპტომები წყლითა და სპეციალური ხსნარით ჩამობანის შემდეგაც არ ცხრებოდა. ის ამტკიცებს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ამ ნივთიერების ეფექტის შესახებ ცნობილი იყო, ის მაინც გამოიყენებოდა წყლის ჭავლში მინიმუმ 2022 წლამდე – იმ დრომდე, როცა შერგელაშვილი უწყენაში მუშაობდა.
მისი თქმით, კოლეგებმა, რომლებთანაც მას კავშირი ჰქონდა და რომლებიც დღემდე ასრულებენ თავიანთ მოვალეობებს, ასევე უთხრეს, რომ ეს ნივთიერება შემდეგაც გამოიყენებოდა.
BBC-მ მოიპოვა დეპარტამენტის 2019 წლის ინვენტარი, სადაც ორი უსახელო ქიმიკატი იყო ჩამოთვლილი: „UN1710“ (ტრიქლორეთილენი) და „UN3439“. ექსპერტიზამ აჩვენა, რომ ამ კატეგორიის საშუალებიდან წესრიგის წინააღმდეგ გამოყენებული ერთადერთი ნაერთი არის ბრომბენზილ ციანიდი — კამიტი, რომელიც პირველად მსოფლიო ომის პერიოდში შეიქმნა.
BBC-ს მიერ გამოკითხული კიდევ ერთი ყოფილი მაღალი თანამდებობის პოლიციელიც ადასტურებს, რომ იგივე ნივთიერება იყო გამოყენებული 2024 წლის ნოემბერ–დეკემბრის აქციებზე.
“ქართული ოცნების” ოფიციალურმა პირებმა BBC-ს გამოძიებას „აბსურდული“ უწოდეს და განაცხადეს, რომ პოლიცია „სასტიკი დამნაშავეების უკანონო ქცევაზე“ კანონიერად რეაგირებდა.
