მარცვლეულის კრიზისი: რატომ უხურავს კარს უკრაინულ პროდუქციას ევროპა და რას აპირებს ბრიუსელი
მარცვლეულის კრიზისი
ევროკავშირის ერთდროულად რამდენიმე ქვეყანამ შეაჩერა უკრაინიდან სოფლის მეურნეობის პროდუქტების იმპორტი იმის გამო, რომ სოფლის მეურნეობის მათი სამამულო ბაზრები ჭარბი უკრაინული პროდუქციის გამო დიდ ზარალს განიცდიან.
რა არის კონკრეტულად იმპორტზე უარის თქმის მიზეზი და როგორ რეაგირებენ ამაზე კიევსა და ბრიუსელში.
JAMnews-ის პარტნიორი Hromadske-ს მასალების მიხედვით:
აპრილის დასაწყისში, პოლონელი ფერმერების მასიური პროტესტის შემდეგ, პოლონეთის სოფლის მეურნეობის მინისტრი ჰენრიკ კოვალჩიკი გადადგა.
პროტესტის მიზეზი უკრაინულ მარცვლეულთან დაკავშირებული კრიზისი გახდა. პოლონელი ფერმერები უკმაყოფილონი არიან, რომ უკრაინული მარცვლეული, რომელიც პოლონეთის გავლით სხვა ქვეყნებში ტრანზიტით უნდა გაიაროს, რჩება პოლონეთში და იქ იყიდება, რაც ქვეყანაში მარცვლეულის ფასს აგდებს და პოლონელი ფერმერები შემოსავალს კარგავენ.
პოლონეთის მმართველი პარტიის, “კანონი და სამართლიანობა” ლიდერი იაროსლავ კაჩინსკი აცხადებს, რომ პოლონეთი რჩება უკრაინის მეგობრად და მოკავშირედ, თუმცა ვარშავა იძულებულია აკრძალოს უკრანიდან მარცვლეულის იმპორტი პოლონურ და უკრაინულ პროდუქციას შორის ფასის განსხვავების გამო.
პოლონეთს შეუერთდნენ ევროპის სხვა ქვეყნები და საბოლოოდ, აპრილის შუა რიცხვებში, პოლონეთმა, უნგრეთმა და სლოვაკეთმა აკრძალეს თავიანთ ტერიტორიაზე იმ სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის იმპორტი, რომელიც მოდის უკრაინის ტერიტორიიდან.
აკრძალვა მინიმუმ 30 ივნისამდე იმოქმედებს. ამ დრომდე ქვეყნები ელიან ევროკავშირის მიერ ზომების მიღებას, კერძოდ, უკრაინული საქონლის სრული უბაჟო იმპორტის გადახედვას.
უკრაინიდან მარცვლეულის იმპორტის აკრძალვას ბულგარეთიც განიხილავს, რადგან პოლონეთისა და უნგრეთის შეზღუდვების გამო შიშობენ, რომ უკრაინიდან წამოსული პროდუქცია ბულგარეთში დაგროვდება.
უკრაინის აგრარული პოლიტიკის სამინისტრო აცხადებს, რომ პოლონური მხარის გადაწყვეტილებები ეწინააღმდეგება შეთანხმებებს. კერძოდ, აკრძალვამდე ერთი კვირით ადრე, ქვეყნები შეთანხმდნენ, რომ ოთხი სახის მოსავალი – ხორბალი, სიმინდი, მზესუმზირა და რაფსი – პოლონეთში ტრანზიტით 2023 წლის 1 ივლისამდე გაივლის.
„ჩვენ გვესმის, რომ პოლონელი ფერმერები რთულ მდგომარეობაში არიან, მაგრამ ხაზს ვუსვამთ, რომ უკრაინელი ფერმერები ამჟამად ყველაზე რთულ მდგომარეობაში არიან. სწორედ უკრაინის ტერიტორიაზე მიმდინარეობს ომი, უკრაინელი ფერმერები არიან, რომლებიც უზარმაზარ ზარალს განიცდიან რუსეთის აგრესიის გამო და სწორედ უკრაინელი ფერმერები იღუპებიან თავიანთ მინდვრებში რუსული ნაღმებისგან“, – ნათქვამია სამინისტროს განცხადებაში. .
ევროკომისიამ ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ცალმხრივ ქმედებებს მიუღებელი უწოდა, რადგან სავაჭრო პოლიტიკა ევროკავშირის ექსკლუზიური კომპეტენციაა. ბრიიუსელი პოლონეთიდან და უნგრეთიდან აკრძალვის მიზეზების შესახებ დეტალურ ინფორმაციას ელის. მოსალოდნელია, რომ ევროკომისია შესთავაზებს ამ ქვეყნებს ქმედით ნაბიჯებს, რათა უკრაინული მარცვლეული დანიშნულების ადგილამდე ანუ აფრიკაში ჩავიდეს და არ დარჩეს მეზობელ ქვეყნებში.
უკრაინა ტრადიციულად მარცვლეულის ერთ-ერთი მთავარი ექსპორტიორი ქვეყანაა, რომელზეც დამოკიდებულია აფრიკისა და აზიის ღარიბ ქვეყნებში კვების მდგომარეობა. რუსეთის სრულმასშტაბიანი შემოჭრის გამო შავი ზღვის პორტებიდან სოფლის მეურნეობის პროდუქციის ტრანსპორტირება გართულდა, ამიტომ მარცვლეულის ნაწილი ევროკავშირის ქვეყნების გავლით სახმელეთო გზით გადაიზიდება.
2022 წელს უკრაინამ რამდენიმე მილიონი ტონა სოფლის მეურნეობის პროდუქცია გაგზავნა სასურსათო კრიზისის მქონე ქვეყნებში, საიდანაც 600 ათასი ტონა შიმშილის ზღვარზე მყოფ ქვეყნებში წავიდა. ნოემბერში პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ასევე აამუშავა ჰუმანიტარული პროგრამა “მარცვლეული უკრაინიდან”, რომელიც მიზნად ისახავს შიმშილით დაზარალებულ ქვეყნების მომარაგებას აფრიკასა და აზიაში.
პროგრამას 30-ზე მეტი ქვეყანა და საერთაშორისო ორგანიზაცია შეუერთდა. მის განსახორციელებლად 180 მილიონ დოლარზე მეტი მოგროვდა.
