"მე კარანტინიდან გამოსვლა არ მინდა": რატომ რჩებიან ადამიანები სახლში. შვიდი ამბავი

უკვე თითქმის ერთი თვეა საქართველოში საგანგებო მდგომარეობა მოხსნილია და შეზღუდვებიც ეტაპობრივად იხსნება.  

ღიაა კაფეები, რესტორნები, პარკები, სილამაზის სალონები. მოძრაობს საზოგადოებრივი ტრანსპორტი.

მიუხედავად იმისა, რომ ეპიდემიოლოგების რჩევით, ორგანიზაციების უმეტესობა საქმიანობის დისტანციურ რეჟიმზე რჩება, მაინც არის კომპანიები, რომლებიც საოფისე საქმეს დაუბრუნდნენ.

ცხოვრების ჩვეულ რიტმში დაბრუნება კი, ყველასთვის ერთნაირად სასიხარულო როდი აღმოჩნდა.

თუკი სამთვიანი იზოლაციის მძიმე ეკონომიკური შედეგები მეტ-ნაკლებად დათვლილია, ჯერჯერობით უცნობია რა მასშტაბის ზიანი მიაყენა პანდემიამ ადამიანები ფსიქიკურ ჯანმრთელობას.

როგორც სპეციალისტები ამბობენ, ისევე როგორც საზოგადოებისგან იზოლირება, ასევე ამ იზოლაციიდან გამოსვლაც ბევრ ფსიქოლოგიურ პრობლემასთანაა დაკავშირებული.

მაგალითად, არიან ადამიანები, ვისთვისაც სამსახურში სიარული დიდ სტრესთან არის დაკავშირებული და ამის რამდენიმე მიზეზია.

ნაწილს პანიკურად ეშინია ვირუსის და ხალხმრავლობის – საზოგადოებრივი ტრანსპორტით სარგებლობის, ოფისებში თანამშრომლებთან ურთიერთობის.

მეორე ნაწილისთვის კი, იზოლაცია და სახლიდან მუშაობა იმდენად კომფორტული აღმოჩნდა, რომ ოფისებში დაბრუნება, ტრანსპორტში დროის ხარჯვა და თანამშრომლებთან სოციალიზაცია გაუჭირდათ.

მათ აღმოაჩინეს, რომ თვითიზოლაციაში უფრო კარგად გრძნობენ თავს და უფრო პროდუქტიულები არიან.

საქართველოში კორონავირუსთან დაკავშირებული სტრესის ზეგავლენა მოსახლეობის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე ჯერ შესწავლილი და გაანალიზებული არ არის, მაგრამ მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში, კომპანია YouGov- ის მიერ ჩატარებული კვლევა ამბობს, რომ ბრიტანელების მხოლოდ 9 პროცენტს უნდა „ნორმალურ ცხოვრებაში“ დაბრუნება.

ფსიქოლოგი რუსუდან ზაალიშვილი ფიქრობს, რომ საქართველოში, შესაძლოა, ცოტა განსხვავებული სურათი იყოს, რადგან ეპიდემიის მასშტაბები არ ყოფილა ისეთი დიდი, როგორც სხვა ქვეყნებში:

„თუმცა, შეზღუდვები, რომელიც დაწესდა, ყველა შემთხვევაში იწვევს გარკვეულ სტრესს და მომატებულ შფოთვას. სახლიდან მუშაობამ ბევრს დაურღვია პირადი და სამსახურეობრივი საზღვრები, ხოლო სხვებისთვის, კი პირიქით, უკეთესი კეთილდღეობის საწინდარი გახდა.“

მისი თქმით, ბუნებრივია, როდესაც შეზღუდვების მოხსნის მიუხედავად, ზოგიერთები თავს იკავებენ ხალხმრავალი ადგილების სტუმრობისაგან და სახლში დარჩენას ამჯობინებენ.

„ორ თვეზე მეტია ჩვენი ფსიქიკა გადარჩენაზე იყო მომართული და უცებ ჩვეულ რეჟიმში დაბრუნება არანაკლები სტრესი აღმოჩნდა ბევრისთვის. პანდემია ჯერ არ დასრულებულა, ზოგის სახლში უფრო დაცულად გრძნობს თავს, ვიდრე სამსახურში, “- აღნიშნავს ის.

ფსიქოთერაპევტი ეკატერინე დარსანია ამბობს, რომ თვითიზოლაციამ, პირველ რიგში, დაანგრია სტერეოტიპი, რომ “რაც უფრო მეტად ვიქნებით სოციუმში გათქვეფილები, მით მეტად რეალიზებულები ვიქნებით”.

„მიჩვეულები ვიყავით დაჩქარებულ, ხშირ და არეულ კონტაქტებს. თვითიზოლაციაში ყოფნისას კი, საკუთარ თავთან დარჩენა მოგვიწია და საკუთარ თავს ასეთი კითხვები დავუსვით – მჭირდება კი ყველა ძველი ურთიერთობა? ყველა ძველი კონტაქტი? ყველა ძველი ჩვევა?“

დარსანიას თქმით, სრულიად ჯანსაღი რეაქციაა, თუკი ადამიანებს უჭირთ თვითიზოლაციიდან გარემოში დაბრუნება და სპეციალისტის დახმარება მხოლოდ მაშინ არის საჭირო, როდესაც ეს იზოლაცია ცხოვრების ხარისხს აზიანებს.

“სამსახურში აღარ მინდა წასვლა, იმიტომ რომ საქმის გაკეთება სახლიდანაც შემიძლია; ადრე მეგობრებს ძალიან ხშირად ვხვდებოდი კაფეში და ახლა ამას თავს ვარიდებ – ეს ყველაფერი ჯანსაღი რეაქციაა. შიშიც, გარკვეული დოზით, თითოეულ ჩვენთაგანშია და ჯანსაღი ფსიქიკის მექანიზმი მას თავად უმკლავდება. მაგრამ, თუკი ეს შიში ადამიანს ფუნქციონირებაში უშლის ხელს; თუკი ადამიანი ისე ჩაჯდა სახლში, რომ აღარ აქვს სურვილი მისთვის მნიშვნელოვან, საყვარელ ადამიანებს ეკონტაქტოს, ამ შემთხვევაში სპეციალისტის დახმარებაა საჭირო,” – ამბობს დარსანია.

JAMnews-მა ბევრი ისეთი ადამიანი იპოვა, ვინც კარანტინის მოხსნის მიუხედავად გარეთ გასვლას არ ჩქარობს. ჩვენ შვიდი ისტორია ჩავიწერეთ. ადამიანები ჰყვებიან, რა აბრკოლებთ მათ ჩვეულ ცხოვრებაში დაბრუნების გზაზე.

არჩილ სულაქველიძე, 25 წლის
მსახიობი, მუსიკოსი Young Georgian Lolitas

პანდემია სანამ დაიწყებოდა, მოზარდ მაყურებელთა თეატრში „ანა ფრანკის დღიურზე“ ვმუშაობდით. მერე საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა და უცებ მართლა სახლში ჩაკეტილები აღმოვჩნდით, გარეთ გასვლა სიცოცხლისთვის საშიში გახდა.

თავიდან ასე თუ ისე გავუძელი, მერე გაგიჟების პერიოდი დამეწყო. დიდი ხანი ვერ ვპოულობდი თავს. პანიკა არ მაქვს, მაგრამ ძალიან არასასიამოვნოა იმის გააზრება, რომ შეიძლება დაგემართოს რაღაც, რის შესახებაც ექიმებსაც არ აქვთ წარმოდგენა. უსიამოვნოა, როცა მაღაზიაშიც შიშით ჩადიხარ.

რამდენიმე კვირის შემდეგ ახალი ცხოვრება ჩვეულებრივ რუტინად გადაიქცა. ვცდილობდი თავი გამერთო: მუსიკას ვუსმენდი, საკუთარ მუსიკას ვწერდი, ვკითხულობდი. პურის ცხობაც კი დავიწყე!

ისე, პურის ცხობა კორონავირუსის ერთგვარი სიმბოლო გახდა, არა?! ფეისბუკზე ყველა წერდა, რომ პურს აცხობს.

საბოლოო ჯამში, მოხდა ისე, რომ სახლში კომფორტის ზონა ვიპოვე, თითქოს მივეჩვიე ამ მდგომარეობას. ახლა გადაჩვევა შეიძლება ძალიან გამიჭირდეს.

ახლა რომ განმეორდა ახალი შემთხვევები, ცოტა დავიძაბე. ჯერჯერობით იზოლაციაში ვრჩები და არსად არ დავდივარ.

იზოლაციაში ყველაზე ხშირად Queens of Stone Age-ის ალბომს ვუსმენდი Era Vulgaris, მე თვითონ კი, აი ეს დავწერე:

სალომე ღვინეფაძე, 26 წლის
კომპანია „მეიჯერელი“ – სერვისის მართვის მენეჯერი

დღეს სამსახურში პირველი დღე მაქვს.

რაც მოვედი, ჩემს მაგიდას ვალაგებ და ვცდილობ მოვერგო. ხალხმრავლობას გადავეჩვიე. იმის გააზრება მიჭირს, რომ ისევ ბევრ ხალხში მომიწევს ყოფნა. სახლში, ჩემს ბუნაგში მირჩევნია.

ვერასდროს წარმოვიდგენდი, რომ თვითიზოლაცია მომეწონებოდა. ძალიან აქტიური ადამიანი ვარ, სულ ვმოძრაობ და ვერ ვიფიქრებდი, რომ დისტანციურად მუშაობას შევძლებდი.

სახლში ჩემი ოფისი მოვიწყვე – დილით ვჯდებოდი სამუშაოდ და საღამოს ვდგებოდი. საღამოობით იოგას ვვარჯიშობდი – ეს დღის ჩემი საყვარელი მონაკვეთი გახდა. ველოდი, როდის დადგებოდა საღამო.

არაფერი მაწუხებდა, ადამიანებთან კომუნიკაცია მაკლდა მხოლოდ. ჩახუტება მენატრებოდა.

როდესაც სამსახურში ხარ, გინდა არ გინდა ბევრ უსარგებლო ინფორმაციას იღებ, რაშიც შენი ჩართულობა სრულებითაც არ არის აუცილებელი. სახლში კი მხოლოდ საკუთარი სურვილის შემთხვევაში აღწევს ინფორმაცია შენამდე. სახლში არავინ გაწუხებს.

ახლა ისევ ძველ ცხოვრებას ვერგები. მიჭირს, მაგრამ ისიც უნდა ითქვას, რომ ხალხის ნახვა მიხარია. ეს ადამიანები თითქოს მხოლოდ ვირტუალურებად იქცნენ.

მალე დაბადების დღე მაქვს. მეგობრები მირეკავენ და მეხვეწებიან, რომ გადავიხადო. ყველა მონატრებულია ერთმანეთს და შეკრებას ელოდება, მაგრამ მე ყველას ცალ-ცალკე ვუხსნი, რომ არ ვაპირებ დაბადების დღის გადახდას. მესმის მათი, საერთო მხიარულება უნდათ, მაგრამ მე ეს არ მინდა.

ქეთევან კუპრაშვილი, 30 წლის, იურისტი

ადრე სულ მშურდა ადამიანების, რომლებიც დისტანციურად მუშაობდნენ. რა ჯობია, ტახტზე კომფორტულად იჯდე, ყავას სვამდე და ლექცია ასე უსმენდე.

ახლა, მაგალითად, როცა თქვენ გელაპარაკებით, პარალელურად საჭმელს ვამზადებ.

ძალიან კომფორტულია ასე ცხოვრება – ბევრად მეტ რამეს ვასწრებ.

რაც პანდემია დაიწყო გერმანული ენის კურსი ავიღე, იოგას ვვარჯიშობ და ცხობა დავიწყე. და კიდევ სახლის ყვავილები მოვაშენე. არცერთი ყვავილი არ მქონდა სახლში, ახლა თორმეტი ყვავილი მაქვს.

სამსახურში დაბრუნების პირველი დღე სკოლის პირველ დღეს ჰგავდა. პირველი სექტემბერი გვქონდა. ოფისი ყველას სხვანაირი გვეჩვენებოდა, კოლეგებთან პირისპირ ურთიერთობაც ნამდვილად სასიამოვნო იყო, თუმცა მალევე ისევ დისტანციურ მუშაობაზე გადავედით.

მალევე ხვდები, რომ სამსახურში რვა საათის გატარება სულაც არ არის აუცილებელი, რომ იგივე საქმე შეასრულო.

ფინანსურ მხარეზეც რომ დავფიქრდეთ – რამდენი გვეხარჯება მგზავრობაში და გარეთ არაჯანსაღ კვებაში!

ნინო ბერიძე, 32 წლის, მარკეტერი

იცით რას ვაკეთებდი? კურიერს რამე რომ მოჰქონდა, ვეხვეწებოდი კარისაგან მოშორებით დაეტოვებინა და რომ წავიდოდა, მხოლოდ ამის შემდეგ გამოვდიოდი გარეთ. პროდუქტებს სათითაოდ ვწმენდდი სპირტით და სპეციალურად დასპირტული ნივთებისათვის გამოყოფილ სკამზე ვალაგებდი.

ყოველ წუთს სტატისტიკას ვამოწმებდი, ყველა საინფორმაციო გამოშვებას ვუყურებდი. ძილის წინ კიდევ ფეისბუქს ვსქროლავდი, რამე რომ არ გამომპარვოდა.

ბავშვებიც ცოტა გავაგიჟე ამ ყველაფრის ნიადაგზე.

ახლა, უმეტესობა თითქოს უბრუნდება ძველ ცხოვრებას. აი, მე კი ვერ.

ვატყობ ჩემს თავს, რომ გარეთ გასვლა არ მსიამოვნებს. ერთხელ წავედი დაბადების დღეზე, იქაც დაძაბული ვიყავი და მერეც. ვინმე რომ მიახლოვდება, ვიძაბები. ჩემს ახლო მეგობრებთანაც ასე ვარ. ძალიან მარტივია, რომ რამე გადაგვედოს.

მარკეტინგული სააგენტო მაქვს და ჩემი გუნდი ისევ დისტანციურად მუშაობს, რადგან ჩემი აზრით, ახლა კიდევ უარესი მდგომარეობაა ქვეყანაში, ვიდრე მანამდე. ბევრი ახალი შემთხვევაა, რომელთა წყარო არ ვიცით. მეშინია, რომ მოდუნებას უფრო ძლიერი ტალღა მოჰყვება.

სახლში ყოფნა ჩემი ცხოვრების 360 გრადუსით ამოტრიალება იყო. მანამდე ძალიან აქტიური რეჟიმი მქონდა. დილით რომ გავდიოდი, გვიან ღამით ვბრუნდებოდი. შვებულების დროსაც კი ვმუშაობდი.

პანდემიის შემდეგ კი ბევრი რამ გადავაფასე. მივხვდი, რომ 24 საათიანი მუშაობა სულაც არ არის შედეგიანი. გადავწყვიტე, ჩემმა თანამშრომლებმა პარასკევს 17:00 საათამდე იმუშაონ. და ეს ყველაფერი რომ მორჩება, კვირაში ერთი ან ორი დღე მაინც შეეძლებათ სახლიდან გააკეთონ საქმე.

მუშაობას, ბავშვებთან ურთიერთობასა და საკუთარი თავის განვითარებას შორის ბალანსის დაცვა ყოველთვის მიჭირდა. სულ განვიცდიდი ბავშვებთან კონტაქტის ნაკლებობას. ახლა ეს დანაკლისი საგრძნობლად შევივსე.

გიორგი მონიავა, 36 წლის
იურიდიული კონსულტანტი, პედაგოგი

მე პირადად, თანახმა ვარ სულ ასეთ რეჟიმში გავაგრძელო მუშაობა.

ჩემი სამუშაო სპეციფიურია – იურიდიული კონსულტაცია და ლექციების კითხვა. ორივე შემთხვევაში ძალიან მარტივად გადავედი დისტანციურ რეჟიმზე. ჩემს კლიენტებს და სტუდენტებს არაფერი დაჰკლებიათ. პირიქით, ბევრად მეტს ვასწრებ ასე.

პანდემიისას გავაანალიზე, რამდენი უაზრო რამ გამოიხშირა ჩემი ყოველდღიური ცხოვრებიდან – ლექციებს შორის გადაადგილება, პარკირებისთვის ადგილის ძებნა, საცობში დგომა და ა.შ.

ბათუმსა და თბილისში ერთდროულად ვკითხულობ ლექციებს. ხშირად ბათუმში ათი საათი გადაბმით ჩამიტარებია ლექციები და იმავე ღამეს თბილისში დავბრუნებულვარ. ამის შემდეგ, რამდენიმე დღე მჭირდებოდა ხოლმე ფორმაში ჩასადგომად.

ახლა კი სახლიდან ერთი დღის განმავლობაში ორ სხვადასხვა ქალაქში შემიძლია წავიკითხო ლექცია. სილაბუსები მაქსიმალურად მოვარგე ონლაინ სწავლებას და ცოდნის კუთხით ჩემს სტუდენტებს ნამდვილად არაფერი დაუკარგავთ.

ყველაზე მთავარი კი ის არის, რომ არასდროს გამიტარებია ჩემს ოჯახთან იმდენი დრო, რამდენიც ახლა. ეს გარდამავალი პერიოდი ყველაზე კომფორტულია ჩემთვის – დისტანციურად ვმუშაობ, ოჯახთან მეტ დროს ვატარებ და ამავდროულად, მეგობრებთან ურთიერთობაც უკვე ნებადართულია.  

ნინა ბერაძე, სტრატეგიული კომუნიკაციების სპეციალისტი

გავიგეთ, რომ უნდა ვიცხოვროთ ვირუსთან ერთად და როგორ ეს არ ვიცით. ეს არის ჩემი შფოთის საგანი. რაღაცეები ვერ გავიგე – როგორ ვიცხოვროთ ყოველდღიურად – მაღაზიიდან მოტანილ პროდუქტებს ვრეცხავთ? მეზობლებს, მეგობრებს ვნახულობთ?

ჩემი შიშები იქედან მოდის, რომ სახლში მყავს რისკ-ჯგუფის მშობელი. პათოლოგიურად მეშინია ჩემი მშობლების ქუჩაში გაშვება. მათ გამო მეც ჩავიგდე თავი იზოლაციაში.

განსაკუთრებით ვნერვიულობ, როცა ვფიქრობ, რა მოხდება, როდესაც საზღვრები გაიხსნება და ტურისტები ჩამოვლენ.

მე უფრო ვღელავ, ვიდრე ჩემი მშობლები. ისინი მხიარული ხალხია. ჩვენი სახლის კარი სულ ღია იყო – მეგობრები, ახლობლები მუდმივად მოდიოდნენ სტუმრად. ძალიან განიცდიან, სტუმარი რომ არ მოდის. ხანდაზმული ადამიანებისთვის განსაკუთრებით მძიმეა ეს პერიოდი – ეს ადამიანები ყველა დღეს და თვეს დაკანკალებენ, მეგობრების გარეშე ცხოვრება არ შეუძლიათ.

მაღაზიაში გასვლასაც ვუკრძალავ. მიტანს შიში, სასოწარკვეთა. ამას არ მოკიდეთ ხელი, იმას არ მოკიდოთ – ხანდახან უხეშადაც ველაპარაკები. ერთხელ გავიგონე, ტელეფონში როგორ ეწუწუნებოდა დედაჩემი მეგობარს, ნინო არსად არ გვიშვებსო.

მარიამ ლომაძე, 29 წლის, სოციალური ფსიქოლოგი

პანიკური შიში მაქვს ლოქდაუნის მოხსნის. არა ვირუსის, არამედ თვითიზოლაციის დასრულების გამო. ტრანსპორტი რომ გაიხსნა, ვნერვიულობდი, სამსახურში არ დაგვაბრუნონ-მეთქი. ჯერჯერობით ისევ დისტანციურად ვმუშაობთ.

09:00 საათიდან 18:00-მდე მუშაობა ყოველთვის მთრგუნავდა. სამსახურში ყოფნისას ხომ არის ხოლმე წუთები, როდესაც საათს უყურებ და ერთი სული გაქვს, როდის გამოიქცევი?

რეალურად, ამ წუთებს ვერაფერს ვახმართ. იზოლაციაში კი დროს უკეთესად ვანაწილებ და საქმესაც უფრო სწრაფად ვაკეთებ. დარჩენილ დროს კი საკუთარი თავის გასავითარებლად ვიყენებ. სამსახურის შემდეგ ამას ვერასდროს ვახერხებდი.

კარანტინის პერიოდი აღმოჩენა იყო ჩემთვის. ასე კომფორტულად თავი არასდროს მიგრძვნია.

ყოველთვის მიკვირდა, ადამიანები შუადღეს ქალაქში რომ დადიოდნენ. მე დილით რომ შევიდოდი სამსახურში, საღამოს გამოვდიოდი. შუადღეს ქალაქში გავლა ჩემი ოცნება იყო. ახლა ავიხდინე ეს ოცნება.

კიდევ ის მომწონს, რომ კარგად ვიკვებები. ადრე ღუმელი ჩემს სახლში მხოლოდ სამზარეულოს საათის ფუნქციას ასრულებდა. ახლა კი, სულ რაღაცეებს ვაკეთებ. მუშაობის დროს თევზს გამოვიღებ ხოლმე და ვალღვობ. საქმეს რომ დავამთავრებ, უკვე შემიძლია კერძის მომზადება დავიწყო. სამსახურში კი არაჯანსაღად და უფრო ძვირად ვიკვებებოდი.

ალბათ რთულია სახლიდან მუშაობა, როდესაც მცირეწლოვანი შვილები გყავს, ბევრნი ერთად ცხოვრობთ და პატარა სივრცეა. ამ მხრივ მე გამიმართლა, ქმართან ერთად ვცხოვრობ და ერთად კომფორტულად ვართ.