"სამართლებრივი აბსურდი" - იურისტის კომენტარი სებ-ის გადაწყვეტილებაზე

იურისტის კომენტარი ეროვნულ ბანკზე

იურისტი გურამ იმნაძე საქართველოს ეროვნული ბანკის გადაწყვეტილებას ეხმაურება და ამბობს, რომ “პოლიტიკურად (და გეოპოლიტიკურად) წარმოუდგენელი მავნებლობაა”, რუსული ინტერესებისთვის მოქმედ “კერძო პირს” რომ გადაეფარა ხელისუფლება. მისივე განმარტებით, ხელისუფლებამ სამართლებრივად “კიდევ უფრო დიდი აბსურდი” შექმნა.

ყოფილი გენერალური პროკურორის, ოთარ ფარცხალაძის დასანქცირების შემდეგ, ეროვნულმა ბანკმა სანქციათა რეჟიმების წესში ცვლილება შეიტანა და ფარცხალაძეს ანგარიშებზე წვდომა აღუდგინა.

ეროვნული ბანკის განცხადებით, მიაჩნიათ, რომ საქართველოს მოქალაქეზე არ შეიძლება გავრცელდეს საერთაშორისო სანქციები, თუ ქართულ სასამართლოში მის მიმართ შესაბამის საქმეზე არ დადგა გამამტყუნებელი განაჩენი.

ამ ცვლილებას წინ უძღოდა “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის, ირაკლი კობახიძის განცხადება, რომელმაც არაკონსტიტუციური უწოდა ეროვნული ბანკის გადაწყვეტილებას ფარცხალაძისთვის ანგარიშებზე წვდომის შეზღუდვაზე. მისივე მტკიცებით, ირღვეოდა უდანაშაულობის პრეზუმფციის პრინციპიც.

გურამ იმნაძე: “ოთარ ფარცხალაძის სანქცირებაზე სრული აბსურდი შექმნა ქართულმა ოცნებამ და გუშინ უკვე ეროვნული ბანკიც შეუერთდა ამას.

პოლიტიკურად (და გეოპოლიტიკურად) ხომ წარმოუდგენელი მავნებლობაა, რუსული ინტერესებისთვის მოქმედ “კერძო პირს” რომ გადაეფარა ხელისუფლება სახელმწიფო ინსტიტუტებიანად, მაგრამ სამართლებრივად კიდევ უფრო დიდი აბსურდი შექმნეს:

1) საქართველოს დამოუკიდებელი ფინანსური სანქციები არ განუსაზღვრავს რუსული მხარისთვის, თუმცა ჩვენ უკვე წელიწადზე მეტია, მიერთებული ვართ აშშ-ს, ევროკავშირის და დიდი ბრიტანეთის მიერ რუსეთისთვის დაწესებულ ფინანსურ სანქციებს. ეს სანქციები ვრცელდება როგორც კომპანიებზე, ისე კერძო პირებზე.

2) სანქციების ბუნება არაა ექსკლუზიურად სისხლის სამართლებრივი. აშშ, ევროკავშირი და ბრიტანეთი სანქციების რეჟიმს ხშირ შემთხვევაში უქვემდებარებენ კომპანიებს/კერძო პირებს ისე, რომ მათ მიმართ სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი არაა დამდგარი.

3) ამიტომ აბსოლუტურად ლოგიკური და სწორი იყო, როცა ფარცხალაძის აშშ-ს მიერ დასანქცირებას ქართული საფინანსო სექტორიც მიუერთდა ავტომატურად.

4) ქართული ოცნების ლიდერების მტკიცება, რომ ამით ირღვევა კონსტიტუციით დადგენილი უდანაშაულობის პრეზუმფცია, შესაბამისად, სანქციები საქართველოს მოქალაქეზე არ უნდა გავრცელდეს, ორი მიზეზით არის აბსურდული:

ა) უდანაშაულობის პრეზუმფცია არის პროცესუალური უფლება და ის მოქმედებს სისხლის სამართლის საქმის წარმოებისას. როგორც ვთქვი, სანქციები ექსკლუზიურად სისხლისსამართლებრივი ზომა არაა, ამიტომაც მათი გავრცელება ადამიანზე არანაირ პრეზუმფციას არ არღვევს.

ბ) უდანაშაულობის პრეზუმფციას ქართული კონსტიტუცია ავრცელებს ნებისმიერ ადამიანზე, მიუხედავად იმისა, ის საქართველოს მოქალაქეა თუ არა. ირაკლი კობახიძის ლოგიკა თუ სწორია, გამოდის რომ ეროვნულ ბანკს ახალი გარანტიები არამხოლოდ საქართველოს მოქალაქეებზე, არამედ ნებისმიერ ადამიანზე უნდა გაევრცელებინა. შესაბამისად, რომ დავუშვათ რომ პუტინთან დაახლოებულ რომელიმე ფიგურას, ან თავად პუტინს ჰქონოდა ანგარიშები გახსნილი საქართველოში, მათზეც არ უნდა გავრცელდეს სანქციები მანამ, სანამ ქართული სასამართ₾ო მათ წინააღმდეგ არ გამოიტანს გამამტყუნებელ განაჩენს (თორემ ისე უდანაშაულობის პრეზუმფცია დაირღვევა).

5) ოთარ ფარცხალაძეზე არის ახლა თან კომიკური და თან ძალიან მძიმე ვითარება: ერთი მხრივ, ის არის საქართველოს მოქალაქე, თუმცა კანონის მიხედვით მას არ ეკუთვნის საქართველოს მოქალაქეობა; მეორე მხრივ კი ეროვნული ბანკი მის ინტერესებზე ზრუნავს, რადგან ის საქართველოს მოქალაქეა. თუმცა, სანქციებიც და უდანაშაულობის პრეზუმფციაც განურჩევლად ვრცელდება როგორც საქართველოს, ისე სხვა ქვეყნის მოქალაქეებზე.

მოკლედ, სულ უფრო მძიმდება ამ საქმის ირგვლივ ვითარება და სულ უფრო მეტი აბსურდული ნაბიჯის გადადგმა უწევს ხელისუფლებას.”

● არასამთავრობოები: საქართველოს სპეცსამსახურები რუსული გავლენების გასანეიტრალებლად არ მოქმედებენ
● საქართველოს პრეზიდენტი: ყველაზე დიდი უბედურებაა, როცა ქვეყანაში გენერალური პროკურორი „ეფესბეს“ აგენტი ყოფილა
● უკრაინა ბიძინა ივანიშვილის და მისი გარემოცვის სანქცირებას ითხოვს

14 სექტემბერს ოთარ ფარცხალაძეს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა სანქციები დაუწესა. სანქციების დაწესება ოთარ ფარცხალაძის ბიზნესსაქმიანობას და რუსულ “ეფესბესთან” თანამშრომლობას უკავშირდება. პაკეტის ოფიციალურად გამოცხადებამდე, მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ სანქცირებულთა შორის იყო “ქართველი-რუსი ოლიგარქი”.

გარდა ამისა, აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადებაში ნათქვამია, რომ ფარცხალაძის გარდა, სანქციები დაუწესდა რუსეთის დაზვერვის სამსახურის ოფიცერს, ალექსანდრ ონიშჩენკოს. რომელიც, სავარაუდოდ, “თავის თანამზრახველ ფარცხალაძეს რუსული პასპორტის და, შესაძლოა, რუსეთის მოქალაქეობის მოპოვებაში” დაეხმარა. 

18 სექტემბერს ცნობილი გახდა, რომ საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა ყოფილ გენერალურ პროკურორს და აშშ-ს მიერ სანქცირებულ ოთარ ფარცხალაძეს საბანკო აქტივებზე წვდომა და ფინანსური ტრანზაქციების შესრულება შეეზღუდა. მას ყველა ანგარიში გაუყინეს.