“ისკანდერები” და კიევის ოკუპაცია. რას ამბობენ უკრაინაში რუსული აგრესიის გეგმებზე
რუსეთის ომი უკრაინის წინააღმდეგ
უკვე ერთი თვეა, დასავლური პრესა უკრაინაში რუსეთის ღია, ფართომასშტაბიანი შეჭრის მზარდი საფრთხის შესახებ წერს. ოფიციალურმა კიევმა დაგვიანებით, მაგრამ მაინც დაადასტურა პარტნიორების შიში – რუსული აგრესიის ახალი ტალღა შეიძლება ამ ზამთარს დაიწყოს. მეტიც, უკრაინის დაზვერვამ მოვლენების განვითარების შესაძლო სცენარი გამოაქვეყნა. მოვლენათა შესაძლო განვითარება უკრაინულმა ტელეკომპანია hromadske-მ გააანალიზა.
უკრაინაში “არმაგედონი” რუსული “ისკანდერებიდან” დაიწყება?
25 ნოემბერს უკრაინული არხის ТСН თოქ-შოუ რუსული ჯარის შესაძლო შეტევას მიეძღვნა. გადაცემას “პუტინის ბლიცკრიგი” ერქვა. წამყვანმა ნატალია მოსეიჩუკმა ფართომასშტაბიანი შემოჭრის დაწყების შესაძლო სცენარზე ისაუბრა:
„ამ ბოლო დროს რუსები აქტიურად ციტირებდნენ სკანდინავიურ გამოცემა Schibsted-ს. მისი ანალიტიკოსები მივიდნენ ცალსახა დასკვნამდე: რუსეთის შეჭრა უკრაინაში მომავალ სამ თვეში მოხდება. მათი სცენარის მიხედვით, რუსეთის შეიარაღებული ძალები შეტევას “ისკანდერის” სარაკეტო სისტემების გამოყენებით განახორციელებენ.
რამდენიმე წუთში გაანადგურებენ უკრაინის აეროდრომებს, სარადარო სადგურებს, საჰაერო თავდაცვის სისტემებს, საბრძოლო მასალის საცავებს, სამეთაურო პუნქტებს და სხვა სამხედრო ობიექტებს…შემდეგ წამოვა რუსეთის საჰაერო-კოსმოსური ძალების ავიაცია, დაიწყება მასიური დაბომბვა… ამის შემდეგ, რუსები წაიღებენ იმდენ უკრაინულ მიწას, რამდენსაც დასავლეთი დაუშვებს. ”
- სამხედრო დახმარება და რეფორმები. რაზე შეთანხმდნენ უკრაინისა და აშშ-ის პრეზიდენტები
- ნავალნი, უკრაინა, კიბერთავდასხმები – რაზე ისაუბრეს ბაიდენმა და პუტინმა პირველი ოფიციალური შეხვედრისას
- სახელმწიფო ღალატის საქმე. შეტევა პრორუს პოლიტიკოსებზე უკრაინაში
თავდაცვის მინისტრმა ალექსეი რეზნიკოვმა ამ სცენარს მედიის მიერ გამოცხადებული „არმაგედონი“ უწოდა.
მართლაც, 22 ნოემბერს, რუსულ თოქ-შოუში “60 წუთი”, რუსმა თადარიგის გენერალ-ლეიტენანტმა ევგენი ბუჟინსკიმ ისაუბრა იმაზე, თუ როგორ უნდა განადგურდნენ უკრაინის შეიარაღებული ძალები და საზღვაო ფლოტი. ამასთან, მან დასძინა, რომ ამის შემდეგ არ არის გათვალისწინებული რუსეთის მიერ ტანკებს გამოყენება და შემდგომში უკრაინის ტერიტორიების დაკავება.
ეს შეიძლება ბანალურ დაშინებად ჩაითვალოს. თუმცა, “ისკანდერების” მეშვეობით ომის დაწყების სცენარი საკმაოდ რეალურია.
მიხაილ სამუსი, უკრაინის არმიის, კონვერსიისა და განიარაღების კვლევების ცენტრის დირექტორის მოადგილე განმარტავს, რომ შეჭრის სცენარი, რომელიც უკრაინულ გადაცემაში წარმოადგინეს, არც ფიქციაა და არ რაიმე სახის სპეციალური ანალიტიკა.
„ეს არ არის პროგნოზები. ეს არის დოქტრინა, თუ როგორ ტარდება შეტევითი ოპერაციები. ისინი ახლა ასე ხორციელდება“, – ამბობს სამუსი.
გარდა ამისა, ექსპერტი დეტალურად აღწერს მოქმედებების თანმიმდევრობას. პირველ რიგში, ტარდება საჰაერო-სარაკეტო შეტევითი ოპერაცია. პარალელურად მიმდინარეობს საინფორმაციო ფაზა, რომელსაც რუსეთი მუდმივად ახორციელებს უკრაინასთან მიმართებაში. შემდეგ – ელექტრონული ფაზა, მოწინააღმდეგის სისტემების ჩახშობა.
”და ამის შემდეგ იწყება მასიური სარაკეტო დარტყმები, ნადგურდება საჰაერო თავდაცვის და სამეთაურო პუნქტები. ფაქტობრივად, ნადგურდება ტერიტორიების მართვის უნარი. შემდეგ უკვე მოდის ავიაცია, რომელიც იწყებს დარტყმას სახმელეთო ძალების წინააღმდეგ”, – ამბობს სამუსი.
და მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება დაიწყოს სახმელეთო ეტაპი.
იგივე თანმიმდევრობას ადასტურებს არმიის კვლევითი ცენტრის ექსპერტი იგორ ლევჩენკო.
ფაქტობრივად, რუსეთმა ეს ომის სცენარიც მაშინ შეიმუშავა, როდესაც 2015 წლის სექტემბერში ღიად შეიჭრა სირიაში. მაშინაც ყველაფერი დაბომბვით დაიწყო. შემდეგ იყო სარაკეტო დარტყმა კასპიის ზღვიდან 1500 კმ მანძილიდან, იმავე დღეს ასადის ჯარებმა შეტევა დაიწყეს. ცნობილია, რა გამოიწვია ამ „არმაგედონმა“.
შეუძლია უკრაინას ამას წინააღმდეგობა გაუწიოს? მიხეილ სამუსის თქმით, საბჭოთა კავშირის დროიდან უკრაინას გააჩნდა ფართო საჰაერო თავდაცვის სისტემა, რომელიც მოიცავს S-200, S-300 და БУК-ის ტიპის საზენიტო სარაკეტო სისტემებს. თუმცა, ეს სისტემები მოძველებულია.
მოძველებულ და არაეფექტურ საჰაერო თავდაცვის სისტემებზე ასევე საუბრობს უკრაინის სამხედრო ცენტრის დირექტორი ტარას ჩმუტიც. 2010 წლიდან რუსეთმა შეიარაღებაში 1000-ზე მეტი ახალი და მოდერნიზებული თვითმფრინავი მიიღო. ასე რომ, უკრაინა საწყის ეტაპზე რუსეთის დარტყმას სრულად ვერ გაუძლებს.
ეს ყველაფერს შეიძლება „მოფრინდეს“ არა მხოლოდ რუსეთიდან და ოკუპირებული ყირიმიდან. ნოემბრის შუა რიცხვებში ალექსანდრ ლუკაშენკომ ბელარუსის ტერიტორიაზე “ისკანდერების” განლაგების სურვილი გამოთქვა.
უკრაინა რუსეთთან აგებს არა მხოლოდ ჰაერში, არამედ ზღვაზეც. როგორც ტარას ჩმუტი ამბობს, იქ ქვეყანას რუსეთთან დასაპირიპირებლად არაფერი გააჩნია.
კიევის ოკუპაცია. რეალურია თუ არა სამხედრო დაზვერვის პროგნოზი?
20 ნოემბერს ამერიკულმა ვებგვერდმა Military Times-მა გამოაქვეყნა სტატია, რომელსაც რუსული არმიის შეტევითი მოქმედებების რუკაც ახლავს. ეს რუკა უკრაინის სამხედრო დაზვერვამ მოამზადა.
სტატიაში თავდაცვის სამინისტროს მთავარი სადაზვერვო სამმართველოს ხელმძღვანელმა კირილ ბუდანოვმა ფართომასშტაბიანი შემოჭრის შესაძლო სცენარი აღწერა.
„შეტევა, სავარაუდოდ, საჰაერო დარტყმებისგან, საარტილერიო და ჯავშანტექნიკის შეტევებისგან იქნება შემდგარი, რასაც მოჰყვება სადესანტო შეტევები აღმოსავლეთში, ასევე ოდესასა და მარიუპოლში და მცირეოდენი შემოჭრა მეზობელი ბელარუსიდან“, – თქვა ბუდანოვმა.
არც რუკიდან და არც თავდაცვის სამინისტროს მთავარი სადაზვერვო სამმართველოს უფროსის სიტყვებიდან არ არის ნათელი, როგორ იმოქმედებს უკრაინის არმია საპასუხოდ, ასევე რა წინაპირობები არსებობს უკრაინის მნიშვნელოვანი ნაწილის ოკუპაციისთვის, დედაქალაქის ჩათვლით.
hromadske-ს თანამოსაუბრეების თქმით, 100 ათასი რუსი ჯარისკაცი, რომელიც უკრაინის საზღვარზეა მობილიზებული, ასეთი ფართომასშტაბიანი ოკუპაციისთვის საკმარისი არ არის.
„ოკუპაციისთვის საჭიროა ჯარების ისეთი რაოდენობა, რაც შეუდარებელია იმასთან, რაც ახლა არის რუსეთის მთელ ტერიტორიაზე. ისეთი ტერიტორიების დაკავებას, იმდენი მოსახლეობით, როგორიც უკრაინაშია, მილიონიანი არმიები სჭირდება. ახლა მათ ასეთი ჯარი არ ჰყავთ”, – ამბობს აღმოსავლეთ უკრაინაში ანტიტერორისტული ოპერაციის ყოფილი მონაწილე მეტსახელად არტი გრინი.
ხოლო იგორ ლევჩენკო არმიის კვლევის ცენტრიდან უკრაინის დაზვერვის რუკაზე გამოსახულ უკრაინის ოკუპირებულ ტერიტორიას “მხოლოდ პუტინის სურვილს” უწოდებს.
„თუ ჰიპოთეტურად ავწონით ძალებს, საშუალებებს და შესაძლებლობებს, მაშინ რუსეთისთვის მდინარე დნეპრის ზღვარი მაქსიმალურია თანამედროვე პირობებში. და ისიც 2014 წლის უკრაინის არმიის პირობებში, ახლა ეს შეუძლებელია”, – ამბობს ლევჩენკო.
რეალურად, აგრესიის შემთხვევაში, დიდი ალბათობით, საუბარი არ იქნება ფართომასშტაბიან შეტევაზე და არსებითად უკრაინის ნახევრის ოკუპაციაზე. რუსეთს ამის ძალა ნამდვილად არ აქვს. და უკრაინის არმიას შეუძლია უფრო ეფექტურად გაუწიოს წინააღმდეგობა აგრესორის სახმელეთო ოპერაციებს, ვიდრე საავიაციო, საზღვაო და სარაკეტო ძალებს.
ამ სცენარების წარმატებით განხორციელებისთვის აგრესიის დაწყებითა და ტერიტორიების ოკუპაციასთან ერთად, კრემლისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ უკრაინამ და უკრაინის არმიამ წინააღმდეგობა საერთოდ არ გაუწიონ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რუსეთს შეიძლება მნიშვნელოვანი სირთულეები შეექმნას.
„ოფცია, რომ უკრაინა თავს დაიცავს, საერთოდ არ აწყობს პუტინს. მას აშკარად ესმის, რომ ეს კატასტროფაა რუსეთისთვის. მას მოვლენების ასეთი განვითარება არ სჭირდება, ”- ამბობს მიხაილ სამუსი.
რით უპასუხებს უკრაინა?
არც პრეზიდენტი და არც უკრაინის სხვა ოფიციალური პირები ომის შემთხვევაში მოვლენების შესაძლო სცენარზე საჯაროდ არ საუბრობენ. თუმცა, ცალკეული განცხადებები მიუთითებს იმაზე, რომ კიევს სირიის სცენარის განმეორების საფრთხე ესმის.
ამიტომაც, პირობითი “ჯაველინების” (თანამედროვე ამერიკული ტანკსაწინააღმდეგო სისტემა უკრაინის შეიარაღებაში) გარდა, დასავლეთისგან კიდევ უფრო ძლიერი მხარდაჭერის მოპოვებას ცდილობენ.
ამრიგად, კირილ ბუდანოვის ზემოხსენებულ ინტერვიუში Military Times-ისთვის სამხედრო დაზვერვის ხელმძღვანელმა აღნიშნა, რომ უკრაინა „ეძებს დამატებით საზენიტო, სარაკეტო და უპილოტო თავდაცვის სისტემებს“. ასევე ნახსენებია ამერიკული საზენიტო სარაკეტო სისტემა “პეტრიოტი”. თუმცა, კიევს ამ მხრივ პერსპექტივები რომც ჰქონდეს, ამ ზამთარს ეს მაინც ვერ მოხდება.
მიუხედავად იმისა, რომ სხვადასხვა დასავლური და უკრაინული წყაროები რუსეთის თავდასხმის შესაძლებლობას ახმოვანებენ, ჯერჯერობით დანამდვილებით არაა ცნობილი, რომ შესაბამისი გადაწყვეტილება საბოლოოდ მიღებულია.
„რუსული ძალების პოზიცია არ მიუთითებს იმაზე, რომ თავდასხმა გარდაუვალია. სავსებით შესაძლებელია, რომ სამხედრო ოპერაციის დაწყების პოლიტიკური გადაწყვეტილება არ არის მიღებული“, – წერს ამერიკული გამოცემა Foreign Affairs.
სტატიაში აღნიშნულია, რომ პუტინმა შესაძლოა ძალა გამოიყენოს, თუ აშშ-ის მხარდაჭერას უკრაინის მიმართ არაგულწრფელად ჩათვლის. შემდეგ კი შეეცდება ან ქვეყანა შუაზე გაიყოს, ან ახალი „სამშვიდობო პროცესი“ მოახვიოს თავს.
ფაქტობრივად, კრემლი უკვე ცდილობს უკრაინასა და დასავლეთს ეს „მშვიდობიანი მოწესრიგება“ თავს მოახვიოს. დაშინება “ისკანდეებით” და კიევის ოკუპაციით ზეწოლის არსენალიდანაა. ემორჩილება თუ არა უკრაინის ხელისუფლება და პირადად ზელენსკი ამ ზეწოლას?
ერთის მხრივ, პარლამენტში სიტყვით გამოსვლისას პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ საკუთარი ჯარის გარდა ქვეყანას ვერავინ დაიცავს. გარდა ამისა, მან გამოთქვა პოზიცია, რომ რუსეთთან პირდაპირი მოლაპარაკებების გარეშე ომის შეჩერება შეუძლებელია.
თუმცა, ზელენსკიმ გამოტოვა მნიშვნელოვანი მომენტი: რა კოზირებით შეუძლია ამ მოლაპარაკებებზე წასვლა. პუტინის ბანქო ცნობილი და წონიანია: 100 ათასიანი ჯარი საზღვარზე, “ისკანდერები”, ავიაცია და საზღვაო ფლოტი. აქვს თუ არა უკრაინის პრეზიდენტს რაიმე კრემლის ბანქოს “გასაჭრელად”, უცნობი რჩება.
