ფაშინიანი სომხეთის მოსახლეობის კითხვებს 8 საათის განმავლობაში პასუხობდა. ძირითადი აქცენტები
ფაშინიანის პასუხები სომხეთის მოქალაქეების კითხვებზე
სომხეთის პრემიერმინისტრის პრესკონფერენცია მცირე შესვენებებით რვა საათზე მეტხანს გაგრძელდა. ამჯერად ახალი ფორმატით – ჟურნალისტების გარეშე. ნიკოლ ფაშინიანმა უპასუხა მოქალაქეების ვიდეო კითხვებს, თემატურად ძალიან განსხვავებულს – კონკრეტული ადამიანების მიმართ მოპყრობას, პენსიების გაზრდას და სხვა სოციალურ პრობლემებს. ასევე დაისვა კითხვები ქვეყნის უსაფრთხოებასთან, აზერბაიჯანთან სამშვიდობო ხელშეკრულების გაფორმებასთან და სომხეთ-რუსეთის ურთიერთობებთან დაკავშირებით.
“არსებობს გადაწყვეტილების მიღების პოლიტიკური ნება ОДКБ-დან გასვლის შესახებ“
გადაწყვიტა თუ არა სომხეთმა რუსეთის ეგიდით მოქმედი კოლექტიური უსაფრთხოების ორგანიზაციიდან (ОДКБ) გასვლა? ამ კითხვაზე კონკრეტული და საბოლოო პასუხი ჯერ არ არსებობს. ყოველ შემთხვევაში, პრემიერმინისტრი, რომელმაც აქამდე არაერთხელ ისაუბრა მოკავშირეების მიერ ნაკისრი ვალდებულებების შეუსრულებლობაზე, ჯერ კიდევ ელის განმარტებას:
„ჩვენ გვინდა ყველაფერი გავაკეთოთ იმისათვის, რომ სრულად გავიგოთ ОДКБ-ს პოზიცია და ამის მიხედვით განვსაზღვროთ ჩვენი პოზიცია.
ამავდროულად, ფაშინიანი აცნობიერებს, რომ თუ დაპირისპირების მთელი პოტენციალი ამოწურულად ჩაითვლება, სომხურ საზოგადოებას უფლება აქვს დაუსვას შეკითხვა: რატომ არ ტოვებს ხელისუფლება ამ ორგანიზაციას? მით უმეტეს, თუ ფაშინიანი თავად ამბობს, რომ „სტრუქტურა, რომელიც არაფერს აძლევს სომხეთის რესპუბლიკას და პირიქით, დამატებით პრობლემებს უქმნის უსაფრთხოების სისტემას“.
პრემიერმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მთავრობას აქვს პოლიტიკური ნება, მიიღოს გადაწყვეტილებები, რომლებიც შეესაბამება ქვეყნის ინტერესებს:
„ასეთი ნება რომ არ ყოფილიყო, ერევნის მხრიდან კრიტიკული განცხადებები არ იქნებოდა ბლოკის საქმიანობასთან დაკავშირებით. ОДКБ-ს ქმედებები ან უმოქმედობა არ შეესაბამება ორგანიზაციის ვალდებულებებს სომხეთის მიმართ და არ შეესაბამება სომხეთის ინტერესებს.
გარდა ამისა, ОДКБ-ს წევრობა არის გადაულახავი დაბრკოლება სხვა პარტნიორებისგან მხარდაჭერისა და თანამშრომლობის მისაღებად. ჩვენ უნდა მივიღოთ გადაწყვეტილებები, რომლებიც ჩვენს ინტერესებშია.”
სომხეთს არასოდეს მიუღია იარაღი რუსეთისგან. როგორ მოგვარდება საკითხი?
სომხეთის ერთ-ერთმა მოქალაქემ ჰკითხა ფაშინიანს, როგორ აპირებს მთავრობა გადაჭრას რუსეთიდან მიუწოდებელი იარაღის საკითხი, რისთვისაც ქვეყანამ მილიონობით დოლარი გადაიხადა. ფაშინიანმა უპასუხა, რომ ამ პრობლემის მოგვარების მექანიზმებზე დისკუსიები ჯერ კიდევ გრძელდება:
„მაგალითად, ერთ-ერთი ვარიანტი შეიძლება იყოს სომხეთის რესპუბლიკის მიერ რუსეთისთვის გადახდილი თანხის ჩამოჭრა. და ეს არ არის ერთადერთი ვარიანტი. თავად რუსეთის ფედერაციას სჭირდება იარაღი. სომხურ მხარეს გადაწყვეტილი აქვს საკითხის საქმიანი გზით გადაჭრა და იმედოვნებს, რომ მოლაპარაკებები კონკრეტულ შედეგს მოიტანს“.
გააგრძელებენ თუ არა რუსული ტელეარხების მაუწყებლობა სომხეთში?
დაისვა კითხვა იმის შესახებ, აპირებს თუ არა მთავრობა რუსული ტელევიზიებისთვის საეთერო დროის ჩამორთმევას ბოლო სკანდალურ ინციდენტებთან დაკავშირებით, როდესაც მათ ეთერებში ანტისომხური პროპაგანდის შემცველი გადაცემები გავიდა?
ფაშინიანმა უპასუხა, რომ სომხეთში რუსული ტელეარხების მაუწყებლობა სახელმწიფოთაშორისი შეთანხმებით იყო განსაზღვრული, ბოლო თვეებში კი სომხეთის სამთავრობო უწყებები აღრიცხავენ ამ შეთანხმების დებულებების დარღვევას.
„არის მკაფიო რეგულაცია, რომ [სატელევიზიო არხების შინაარსში] არ შეიძლება იყოს ქვეყნის საშინაო საქმეებში ჩარევა, ან შიდა პოლიტიკური სიტუაციის დესტაბილიზაციის მცდელობა“, – ხაზგასმით აღნიშნა მან.
თუმცა, რუსეთთან მეგობრული ურთიერთობების გათვალისწინებით, მაღალტექნოლოგიური მრეწველობის სამინისტრომ ოფიციალურად მოიწვია რუსი კოლეგები კონსულტაციებზე „გამოსავლის მოსაძებნად“.
„იმედი მაქვს, რომ ეს კონსულტაციები ჩატარდება რაც შეიძლება სწრაფად, რათა ჩვენ მოვაგვაროთ ეს საკითხი ნორმალურ, სამუშაო, მეგობრულ ატმოსფეროში.” – განაცხადა ფაშინიანმა.
არის თუ არა დესტაბილიზაციის საფრთხე სომხეთის სამხრეთ საზღვარზე?
ეს შეკითხვა პრემიერს სომხეთის სამხრეთში, სიუნიქის რაიონის ქალაქ მეგრიდან დაუსვეს. ფაშინიანმა უპასუხა, რომ ხელისუფლება უსაფრთხოების თვალსაზრისით არ გამოყოფს სიუნიქს, როგორც დაუცველ ზონას:
„უსაფრთხოების პრობლემებია ასევე ტავუშში, გეღარქუნიკში, არარატში, ვაიოც ძორში. ეს პრობლემები აშკარაა“.
პრემიერის თქმით, სიუნიკი ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე ეკონომიკურად აქტიური რეგიონია. ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში მთავრობამ რეგიონში 100 მილიარდ დრამზე მეტი [დაახლოებით $250 მილიონი] ინვესტიცია განახორციელა და ახორციელებს უამრავ პროექტს, მათ შორის ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერით:
„ეს ყველაფერი კეთდება იმისათვის, რომ გაიგზავნოს მკაფიო პოლიტიკური სიგნალი: ჩვენი ყველა გეგმა, რომელიც დაკავშირებულია სიუნიქთან, უკავშირდება სტრატეგიულ განვითარებას, კეთილდღეობას და ეკონომიკურ აქტივობას.“
ფაშინიანმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ თავად ქალაქი მეგრი შედის სომხეთის სატრანსპორტო სისტემის განვითარების კონცეფციაში.
„მთიან ყარაბაღში დაბრუნება ამჟამად არარეალურია“
პრემიერის თქმით, მიზეზი ის არის, რომ „აზერბაიჯანის ეთნიკური წმენდის პოლიტიკა არ შეცვლილა“.
„იმ პირობებში, როდესაც იძულებით გადაადგილებულ პირებს არ აქვთ შესაძლებლობა დაბრუნდნენ იმ ადგილებში, სადაც დაიბადნენ და ცხოვრობდნენ, მთავრობის პოლიტიკა ასეთია: ყველაფერი გააკეთოს იმისათვის, რომ ისინი დარჩნენ სომხეთში და გააგრძელონ აქ ცხოვრება“, – განაცხადა მან.
“აბსოლუტური უსაფრთხოება არ არსებობს”
„უსაფრთხოების პრობლემის გადასაჭრელად სომხეთის მთავრობა მშვიდობის დღის წესრიგს ატარებს. ჩვენ ასევე უზრუნველვყავით საკმაოდ ძლიერი საერთაშორისო კონსოლიდაცია სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობის, სუვერენიტეტის, დამოუკიდებლობისა და დემოკრატიის დაცვის საკითხებში“, – განაცხადა პრემიერმა.
მას მიაჩნია, რომ მსოფლიოში არსებულ ვითარებაში აბსოლუტური უსაფრთხოება არ არსებობს ამ ახალ მოცემულობაში აუცილებელია უსაფრთხოების საიმედო მექანიზმების შექმნა.
მზად არის ბაქო მშვიდობისთვის?
პრემიერის თქმით, ამ დროისთვის გაურკვეველია მზად არის თუ არა აზერბაიჯანი ხელი მოაწეროს სამშვიდობო ხელშეკრულებას სომხეთთან ბრიუსელის ფორმატში მოლაპარაკებების დროს შეთანხმებული სამი პრინციპის საფუძველზე:
„დარწმუნებით ვერ ვიტყვით, რომ აზერბაიჯანი უარს ამბობს ამ პრინციპებზე დაფუძნებული შეთანხმების ხელმოწერაზე, მაგრამ ასევე ვერ ვიტყვით, რომ ბაქო ადასტურებს თავის ერთგულებას ამ სამი პრინციპის მიმართ.“
მოახლოებული მოლაპარაკებების დროს პრემიერმინისტრი აპირებს ამ საკითხების გარკვევას და დასკვნების გამოტანას:
„მიუხედავად იმისა, რომ ბაქოდან გაკეთდა განცხადება, რომ აზერბაიჯანი აღიარებს სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიულ მთლიანობას, ჩვენ გვჭირდება სპეციფიკა, თუ რას გულისხმობენ ამაში.”