კომენტარი: ემიგრანტებისთვის ხმის ჩამორთმევა მეტწილად ოპოზიციურად განწყობილი ამომრჩევლის არჩევნებიდან გამორიცხვას ემსახურება
ემიგრანტებისთვის ხმის ჩამორთმევა
“სოციალური სამართლიანობის ცენტრის” დირექტორის, თამთა მიქელაძის თმით, საზღვარგარეთ მყოფი მოქალაქეებისთვის საარჩევნო ხმის ჩამორთმევა არა მხოლოდ პოლიტიკური გადაწყვეტილებაა, რომელიც მეტწილად ოპოზიციურად განწყობილი ამომრჩევლის არჩევნებიდან გამორიცხვას ემსახურება.
“ქართული ოცნების” პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა პაპუაშვილის თქმით, საპარლამენტო არჩევნებზე საქართველოს მოქალაქეები საზღვარგარეთ ვეღარ შეძლებენ ხმის მიცემას. ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების მსგავსად, მოქალაქე ხმის მისაცემად საქართველოში უნდა ჩამოვიდეს.
თამთა მიქელაძე: “საზღვარგარეთ მყოფი მოქალაქეებისთვის საარჩევნო ხმის ჩამორთმევა არა მხოლოდ პოლიტიკური გადაწყვეტილებაა, რომელიც მეტწილად ოპოზიციურად განწყობილი ამომრჩევლის (ყველა ბოლო არჩევნების შედეგი ამას აჩვენებს) არჩევნებიდან გამორიცხვას ემსახურება და სავარაუდოდ მომავალ ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნებზე გათვლილი საარჩევნო მანიპულაციაა, არამედ მას აქვს ძალიან მძიმე უფლებრივი პრობლემებიც.
არჩევნებში მონაწილეობა არის არა პრივილეგია, არამედ მოქალაქეობიდან გამომდინარე ფუნდამენტური უფლება. რომელიმე ჯგუფისთვის ამ უფლების აბსოლუტური და ზოგადი ჩამორთმევა ხელისუფლების „დამაჯერებელი“, „გონივრული“ და „პროპორციული“ ახსნით უნდა იყოს გამართლებული. დამაჯერებელი არგუმენტები, თუ რატომ შეიძლება ჩვენს მოქალაქეებს ეს უფლება ჩამოერთვათ ახლა, მაშინ როცა ათწლეულებია ისინი ამ უფლებით სარგებლობდნენ, “ქართულმა ოცნებამ” ვერ წარმოადგინა. არგუმენტი “გარე ჩარევის” შესახებ ტყუილია. საზღვარგარეთ არჩევნებს ქართული სახელმწიფო ინსტიტუტები ატარებენ, პროცესი მათო სრული კონტროლის ქვეშ მიმდინარეობს და ამდენი წლის განმავლობაში გარე ჩარევის შესახებ არც ერთი ინფორმაცია არ გავრცელებულა.
ამიტომაც როცა ასეთი ახსნა და არგუმენტები საერთოდაც არ არსებობს, ადამიანებისთვის უფლებების ფართომასშტაბიანი ჩამორთმევა მიიჩნევა თვითნებურად და ის მკაფიოდ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა დოქტრინას, რომ უფლებებში ჩარევამ არ უნდა დააზიანოს დემოკრატიის არსი.
დემოკრატიის თეორიებში ეს მიიჩნევა selective disenfranchisement-ად, ანუ შერჩეული ჯგუფებისთვის უფლებებისა და პოლიტიკური ძალაუფლების განზრახ ჩამორთმევად, ელიტების პოლიტიკური სარგებლისთვის. უფრო მეტიც, როცა სახელმწიფო თავისი მოქალაქეების დიდ ნაწილს პოლიტიკური სხეულიდან გამოდევნის, იქმნება ფენომენი, რომელსაც კვლევებში „დემოსის შემცირება“ ეწოდება ანუ მმართველი ელიტების მიერ ზემოდან „ხალხის“ ხელოვნურად ხელახალი განსაზღვრა, რაც ავტორიტარიზმის კლასიკური მექანიზმია.
ანუ მოქალაქეები, რომლებიც ამ სახელმწიფოს უსამართლობამ და ბოროტებამ აიძულა დაეტოვებინათ ქვეყანა და რომლებიც უმძიმესი შრომის, დაშორებისა და განცალკევების მელანქოლიის რეალობაში ცხოვრობენ და ამ ქვეყნის მომავალს ბევრს წირავენ ეკონომიკურად, ახლა ამავე სახელმწიფოსთვის უკვე მოქალაქეებადაც აღარ მიიჩნევიან.
არა ერთი კვლევით დასტურდება, რომ მიგრაცია არ აუქმებს პოლიტიკური კავშირის ხარისხს სახელმწიფოსთან და სამშობლოსთან. პირიქით, დიასპორა ხშირად რჩება ეკონომიკურად, ემოციურად და სოციალური ქსელებით ერთ-ერთ ყველაზე ჩართულ ჯგუფად.
ამას ჩვენს რეალობაშიც ვხედავთ: ჩვენი ემიგრანტები ინარჩუნებენ ოჯახურ, ეკონომიკურ და საზოგადოებრივ კავშირებს, აგზავნიან ფულად გზავნილებს, ეხმარებიან ოჯახებს და ხშირად უფრო მზარდ პოლიტიკურ ინტერესს გამოხატავენ, ვიდრე ქვეყნის შიგნით მცხოვრები მოქალაქეები. არ დაგვავიწყეს ისიც, რომ ემიგრაციას ჩვენთან მკვეთრად გამოხატული გენდერული ასპექტი აქვს და ის ყველაზე მეტად სწორედ ქალებს ეხება.
ძალიან სევდიანია და მძიმე ამის გააზრება, რომ ყველაზე მშრომელ, თავდადებულ და მედეგ მოქალაქეებს საკუთარი სამშობლო პოლიტიკურად უარყოფს და აძევებს ჩვენს თვალ წინ.
საინტერესოა “ქართული ოცნების” მხარდამჭერები საკუთარი ცოლებისთვის, დედებისთვის, დებისთვის საარჩევნო უფლების და საბოლოოდ, პოლიტიკური მოქალაქეობის ჩამორთმევას, როგორ მიიღებენ.
2010 წელთან შედარებით 2024 წელს უცხოეთიდან საქართველოს რეზიდენტებისთვის განხორციელებული პირადი გადარიცხვები თითქმის ოთხჯერ გაიზარდა და 3.1 მილიარდ დოლარს მიაღწია. ლარის კურსის მიხედვით ეს დაახლოებით ₾8.6–₾9 მილიარდია, რომელიც ქვეყნის ბიუჯეტის თითქმის მეოთხედს უტოლდება.
ანუ ემიგრაციაში მყოფი 300 ათასი ადამიანიდან თითოეული საშუალოდ წელიწადში 10 000 დოლარს აგზავნის უკან საქართველოში. ეს უკვე უბრალო სოციალური ფაქტი არ არის, ეს არის მთელი ქვეყნის ეკონომიკური სტრუქტურის უმნიშვნელოვანესი საყრდენი.
საქართველოს რეზიდენტებისთვის განხორციელებული ფულადი გზავნილების წილი მშპ-ში ბოლო წლებში მუდმივად იზრდება, მიუხედავად იმისა, რომ მშპ თავადაც წლიურად დაახლოებით 10%-ით მატულობს. თუ 2016 წელს ეს მაჩვენებელი დაახლოებით 10% იყო, 2023 წლისთვის უკვე 14%-ს მიაღწია. ეს მონაცემი გაცილებით მაღალია, ვიდრე მაგალითად, მოლდოვაში და ბოსნია-ჰერცეგოვინაში (12% და 10%), ან ალბანეთში, სერბეთსა და სომხეთში (9%, 8% და 6%). ამ ქვეყნებში გადარიცხვების წილი მშპ-ში მცირდება, საქართველოში კი პირიქით, იზრდება.
ემიგრაციის წილი ქვეყნის ეკონომიკურ სიცოცხლისუნარიანობაში აბსოლუტურად თვალსაჩინოა. ფაქტობრივად, სწორედ დიასპორა ინარჩუნებს იმ სოციალურ ბალანსს, რომლის გარეშეც ქვეყნის ეკონომიკა ბევრად უფრო მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდებოდა.
თუ მოქალაქეობის იდეას ეკონომიკური თეორიის პერსპექტივიდან შევხედავთ, ეს ადამიანები არიან ქვეყნის ეკონომიკური სისტემის ყველაზე დიდი „დონორები“, მისი რეალური სტაბილიზატორები. ისინი ქმნიან ეროვნული შემოსავლის მნიშვნელოვან ნაწილს, რომელიც არა მხოლოდ ოჯახებს, არამედ მთლიანად ეკონომიკურ გარემოს აცოცხლებს.
და სწორედ ამ ადამიანებს, რომლებიც ქვეყნის ეკონომიკურ გადარჩენას საკუთარ შრომაზე აგებენ, ხელისუფლება პოლიტიკურ მონაწილეობას უკრძალავს.
ეს არის კლასიკური მაგალითი იმისა, რასაც ღიად შეიძლება ეწოდოს ეკონომიკური ექსპლუატაცია და პოლიტიკური ჩაგვრა.”
