"დერეფნის საშუალებით სომხეთს შეუძლია მოითხოვოს გზა შავი ზღვისკენ" - მოსაზრება
ურთიერთობების ნორმალიზება
იმისათვის, რომ რეგიონში კომუნიკაციების განბლოკვის თემა ჩიხში არ შევიდეს, ის უნდა გადავიდეს „პროექტების არეალში, რომელიც ორივე მხარეს აკმაყოფილებს“. ასე ფიქრობს პოლიტოლოგი არეგ კოჩინიანი. მისი თქმით, თუ აზერბაიჯანს სურს მიიღოს დერეფანი – რომელსაც არ აკონტროლებს სომხური მხარე – საბაჟო გადასახადის გადახდის გარეშე, სომხეთმა უნდა იცოდეს, რა შეუძლია მიიღოს სანაცვლოდ.
კერძოდ, ექსპერტი გვთავაზობს განიხილოს ირანთან კომუნიკაციის შესაძლებლობა ნახიჩევანის ტერიტორიით და შავ ზღვაზე თურქეთის ტერიტორიით გასვლა. პოლიტოლოგი ვარაუდობს, რომ სომხეთის ხელისუფლებამ უნდა ჩამოაყალიბოს თავისი ვარიანტები.
არეგ კოჩინიანის კომენტარი რეგიონული კომუნიკაციების განბლოკვის, სომხეთისა და აზერბაიჯანის ხელისუფლების ერთობლივ განცხადებაზე, ასევე აზერბაიჯანში გამოცხადებულ ვადამდელ არჩევნებზე.
დერეფნის თემა ბაქოსთვის არარელევანტურია
„ექსტრატერიტორიული დერეფნის თემა აზერბაიჯანისთვის არარელევანტური გახდა, განსაკუთრებით ყარაბაღის საკითხის დასრულების შემდეგ.
აზერბაიჯანული მხარის მიდგომა ასეთია: ჩვენ ვაღიარებთ სომხეთის ტერიტორიულ მთლიანობას, არ გვაქვს შეკითხვები სუვერენიტეტთან დაკავშირებით [ტერიტორიის მიმართ, რომლითაც გადის აზერბაიჯანის ნახიჩევანთან დამაკავშირებელი გზა]. ამასთან, ბაქოს მიაჩნია, რომ მისი უფლებაა ამ გზით ისარგებლოს საბაჟო კონტროლის გარეშე, საბაჟო და გადასახადების გარეშე.
ეს დერეფანია თუ არა? დიახ. სუვერენიტეტი აღიარებულია, აქ ექსტრატერიტორიული ელემენტი არ არის, მაგრამ შინაარსობრივად საუბარია დერეფანზე“.
რისი მიღება შეუძლია ერევანს „დერეფნის“ სანაცვლოდ?
„თუ აზერბაიჯანი ახერხებს ჩვენი X გზის მიღებას საბაჟო გადასახადებისა და გადასახადების გარეშე, რას მივიღებთ სანაცვლოდ?
ერთ-ერთი ვარიანტი ასეთია: სანაცვლოდ მივიღებთ გზას, სარკინიგზო ლიანდაგს იგივე კონტროლის რეჟიმით ნახიჩევანის გავლით, რომელიც გვაკავშირებს ირანთან. სომხეთ-ირანის რკინიგზა დიდი ხანია არ მუშაობს, ის მხოლოდ არასრებული გზაა და მორჩა.
უფრო საინტერესო ვარიანტია ამ კონტექსტში თურქეთის ჩართვა. თუ აზერბაიჯანელებს გზას შეღავათიანი პირობებით ვუზრუნველვყოფთ, თურქეთი გვაძლევს იმავე მარშრუტს შავ ზღვაზე გასასვლელით, მაგალითად, ტრაპიზონის მიმართულებით“.
ხელისუფლების ერთობლივი განცხადება: წინგადადგმული ნაბიჯი ურთიერთობებში თუ საფრთხე?
„მოკლე ვადაში აშკარაა, რომ ეს შესანიშნავი მიღწევაა, ჩვენი ბიჭები [სომეხი პატიმრები] საბოლოოდ დაბრუნდებიან სახლში. მე ვხედავ გარკვეულ საფრთხეებს გრძელვადიან პერსპექტივაში.
როდესაც ამას ვუთავსებთ აზერბაიჯანში ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარებას, როგორც ჩანს, ბაქოს ამ ნაბიჯით დროის მოგება სურს.
თუ აშშ-ში ტრამპი გაიმარჯვებს, ხოლო ევროპარლამენტში მემარცხენეები და ევროსკეპტიკოსები გაიმარჯვებენ, ეს სამშვიდობო ხელშეკრულებით აზერბაიჯანს დამატებით პოზიტიურ პირობებს შეუქმნის.
და ეს გარდამავალი ეტაპი ქმნის იდეალურ პირობებს სომხეთზე დამატებითი, თუნდაც სამხედრო ზეწოლის განსახორციელებლად.”
უმჯობესია მოლაპარაკება ერთ მოწინააღმდეგესთან, ვიდრე სამთან
„არ ვფიქრობ, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში აზერბაიჯანი ცდილობს მოლაპარაკებების პროცესი ჩიხში შეიყვანოს. მას მხოლოდ მაქსიმალური სარგებლის მიღება სურს.
ჩვენთვის ყველაზე პერსპექტიული მოლაპარაკებების პლატფორმები დასავლურია: ბრიუსელი და ვაშინგტონი. პირდაპირი მოლაპარაკებები ნაკლებად საინტერესოა.
ყველაზე ცუდი ვარიანტი მოსკოვია. პირდაპირი მოლაპარაკებები აზერბაიჯანთან, თუნდაც აზერბაიჯანთან და თურქეთთან, სომხეთისთვის უფრო სასურველი და ხელსაყრელია, ვიდრე რუსული პლატფორმა. უმჯობესია მოლაპარაკება ერთ მოწინააღმდეგესთან, ვიდრე ერთდროულად სამთან.
საუკეთესო მომენტი ალიევისთვის არჩევნებზე წასასვლელად
„ახლა ალიევს აქვს შანსი მიიღოს ისტორიული მაქსიმუმი. ერთ წელიწადში სიტუაცია შეიძლება შეიცვალოს.
მაგრამ არის სხვა მომენტებიც: ეს არის ნაბიჯი, რომელიც მიზნად ისახავს რუსეთის მიერ აზერბაიჯანის არჩევნებში ჩარევის თავიდან აცილებას. რუსები თავიანთი არჩევნებით იქნებიან დაკავებული.
გარდა ამისა, ის კვლავ ცდილობს დროის მოგებას.
