ОДКБ-ს სამხედრო ბლოკის იუბილე: როგორ ხედავენ ორგანიზაციას ლიდერები

ОДКБ-ს წევრი ქვეყნების ლიდერების შეხვედრა

მოსკოვში რუსეთის ეგიდით მოქმედი ОДКБ-ს (კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაცია) სამხედრო ბლოკის წევრი სახელმწიფოების ლიდერების შეხვედრა გაიმართა. სამიტი კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ხელმოწერის 30 და თავად ბლოკის შექმნის 20 წლისთავს მიეძღვნა. ბლოკში შედიან: რუსეთი, ბელარუსი, სომხეთი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი და ტაჯიკეთი. გასული წლის შემოდგომიდან ორგანიზაციას სომხეთი თავმჯდომარეობს.

საიუბილეო სამიტზე რუსეთის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ ორგანიზაცია “შესამჩნევად გაძლიერდა”. სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა კი თქვა, რომ როდესაც სომხეთმა მას დახმარებისთვის მიმართა, ბლოკი უმოქმედო იყო. ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ნიკოლ ფაშინიანი ბლოკის ლიდერებს გასული წლის მაისის მოვლენებს ახსენებს, როდესაც აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალები სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე შეიჭრნენ. ქვეყნის ხელისუფლებამ მაშინ სამხედრო ბლოკს, რომლის წევრიც თავადაც არის, დახმარება სთხოვა, მაგრამ, ჯერჯერობით, არა მხოლოდ დახმარება არ მიუღია, არამედ მოკავშირეების პოზიციის შესახებ მკაფიო პასუხიც არ აქვს.

სამიტის დეტალები – რა განიხილეს, რა გადაწყვეტილებები მიიღეს, რა თქვა ვლადიმერ პუტინმა და როგორ შეაფასა ორგანიზაციის მუშაობა ბლოკის თავმჯდომარე ქვეყნის ლიდერმა ნიკოლ ფაშინიანმა.

„საფრთხე ყაზახეთისთვის თუ კოლექტიური უსაფრთხოებისთვის?“ – უშიშროების საბჭოს სხდომის შესახებ

ფაშინიანს კი ყაზახეთში არსებული სიტუაცია საგანგაშოდ მიაჩნია

სამხედრო ბლოკის პასუხისმგებლობის ზონასა და მსოფლიოში არსებული ვითარების განხილვა

სამიტის დაწყებამდე კრემლმა განაცხადა, რომ „იგეგმებოდა სამხედრო თანამშრომლობის გაფართოებასთან დაკავშირებული საკითხების განხილვა, არსებულ და ახალ გამოწვევებსა და საფრთხეებთან ეფექტურად დასაპირისპირებლად, მათ შორის, ავღანეთის ტერიტორიიდან. განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობოდა ბიოლოგიურ უსაფრთხოებასთან დაკავშირებულ საკითხებს“.

რუსეთის პრეზიდენტმა, თავის გამოსვლაში, თქვა, რომ ორგანიზაცია “შესამჩნევად გაძლიერდა, მოიპოვა ავტორიტეტი როგორც ორგანიზაციამ, რომელიც იცავს ბლოკის წევრი ქვეყნების სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას”. მან ასევე ისაუბრა იმაზე, რომ შეერთებული შტატები ОДКБ-ს საზღვრებთან ბიოლოგიურ იარაღს ქმნის და თქვა, რომ შემოდგომით ბლოკის წევრი ქვეყნების სამხედრო კონტინგენტების მონაწილეობით ერთობლივი სამხედრო წვრთნების სერია დაიგეგმა.

პუტინმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „რუსეთს არანაირი პრობლემა არ აქვს ფინეთთან და შვედეთთან“, მაგრამ ნატოს სამხედრო ინფრასტრუქტურის გაფართოება ამ ტერიტორიებზე „საპასუხო რეაქციას გამოიწვევს“. მან ეს იმით გაამართლა, რომ ნატო აშშ-ს საგარეო პოლიტიკის ინსტრუმენტად გამოიყენება.

მონაწილეთა საჯარო გამოსვლების შემდეგ, სამიტი დახურულ რეჟიმში გაგრძელდა. დასასრულისას კი, ბლოკის გენერალურმა მდივანმა სტანისლავ ზასმა განაცხადა, რომ:

• სამიტი იყო კონსტრუქციული;
• უკრაინის სპეცოპერაციაში ОДКБ-ს მონაწილეობის საკითხი სამიტზე არ განიხილებოდა;
• პუტინმა თავის კოლეგებს ბლოკში დეტალურად გააცნო უკრაინაში სპეცოპერაციის მიმდინარეობა;
• სამიტის მონაწილეებმა, ყაზახეთში ОДКБ-ს სამშვიდობო მისიის გამოცდილებიდან გამომდინარე, წამოაყენეს წინადადებები რეაგირების სისტემის გასაუმჯობესებლად;
• ასევე განიხილეს რა ვითარებაა კავკასიაში, სადაც „სომხეთისა და აზერბაიჯანის მოლაპარაკებების პროცესში დადებითი შედეგების მიუხედავად, დაძაბულობა გრძელდება“;
• ბლოკის წევრებისთვის სერიოზული გამოწვევა იყო “მსოფლიო ძალების და სამხედრო-პოლიტიკური ბლოკების აგრესიის მკვეთრი ზრდა რუსეთის ფედერაციასთან და მის მოკავშირეებთან მიმართებაში”.

სამიტის მონაწილეების ერთობლივი განცხადება

ბლოკის წევრი სახელმწიფოების ლიდერებმა ხელი მოაწერეს ერთობლივ დოკუმენტს, რომელშიც შეაფასეს ბლოკის საქმიანობა და შემდგომი მუშაობის პრიორიტეტები გამოაცხადეს:

განცხადების მთავარი თეზისები კოლექტიური უშიშროების საბჭოს წევრების სახელით:

• ჩვენ ვაცხადებთ, რომ ჩვენმა არჩევანმა, ევრაზიულ სივრცეში მშვიდობისა და უსაფრთხოების შესანარჩუნებლად ძალისხმევის გაერთიანების სასარგებლოდ, დროის გამოცდას გაუძლო;
• 1992 წელს გაფორმებული ხელშეკრულება ასრულებს თავის მთავარ ამოცანას – უზრუნველყოს მასში მონაწილე სახელმწიფოების უსაფრთხოება და სტაბილურობა, ტერიტორიული მთლიანობა და სუვერენიტეტი;
• 2002 წელს დაარსებულმა ОДКБ-მ წევრი ქვეყნების თანამშრომლობა მოკავშირეთა ურთიერთობების თვისობრივად ახალ დონეზე აამაღლა;
• იხვეწება ОДКБ-ს სტრუქტურა, ფართოვდება მისი საქმიანობის სპექტრი ყველა ძირითად სფეროში, მათ შორის საგარეო პოლიტიკის კოორდინაცია, სამხედრო და სამხედრო-ეკონომიკური თანამშრომლობა, კრიზისებზე რეაგირება და სამშვიდობო უზრუნველყოფა;
• შესაბამისი პოტენციალის მქონე წევრი ქვეყნების უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად, ОДКБ მტკიცეა იმ პოზიციაში, რომ არსებული საერთაშორისო პრობლემების პოლიტიკური და დიპლომატიური გზებით გადაწყვეტას ალტერნატივა არ აქვს;
• ОДКБ შეშფოთებულია საერთაშორისო სამართლის შერჩევითი გამოყენებით. სუვერენული ქვეყნების ლეგიტიმური ინტერესების გათვალისწინებით მათ საშინაო საქმეებში ჩარევის სურვილის არქონით;
• ვაცნობიერებთ ჩვენს პასუხისმგებლობას ევრაზიის რეგიონში გრძელვადიანი მშვიდობის უზრუნველსაყოფად, ჩვენ ხაზს ვუსვამთ კონტინენტზე დაძაბულობის შემცირების მნიშვნელობას და ვადასტურებთ ჩვენს მზადყოფნას პრაქტიკული თანამშრომლობის დასამყარებლად ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციასთან;
• ვადასტურებთ, რომ კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაცია თანმიმდევრულად უზრუნველყოფს მისი წევრი ქვეყნების უსაფრთხოებას, სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას. იმუშავებს გლობალური და რეგიონული უსაფრთხოების განმტკიცებაზე, საერთაშორისო პრობლემების სამართლიან გადაწყვეტაზე, საყოველთაოდ აღიარებულ ნორმებსა და საერთაშორისო სამართლის პრინციპებზე დაყრდნობით.

„რუსეთი ასე უბრალოდ არ წავა“ – ექსპერტები ყაზახეთში მიმდინარე პროტესტზე

როგორ იყენებს რუსეთი ყაზახეთში მიმდინარე შეტაკებებს

ფაშინიანმა მკაცრად გააკრიტიკა ОДКБ, მაგრამ მადლობა გადაუხადა პუტინს

სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა საუბარი იმით დაიწყო, რომ ОДКБ-ს არსებობის ისტორიაში არის „ბევრი დადებითი რამ“. ეს სტრუქტურა იყო, არის და იქნება ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი რეგიონში უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად. თუმცა, ამის შემდეგ, მაშინვე პრობლემებზე გადავიდა.

კერძოდ, ფაშინიანმა განაცხადა, რომ ბევრ საკითხზე, რომლებიც არსებითია ოფიციალური ერევნისთვის, და ასევე ანაღვლებს სომხეთის მთელ საზოგადოებას, ОДКБ არაეფექტურად რეაგირებს.

ორგანიზაციის წესდებით დადგენილ რეაგირების მექანიზმებზე საუბრისას ნიკოლ ფაშინიანმა გაიხსენა, რომ გასულ წელს, დაახლოებით ამავე დღეებში, აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალები სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე შეიჭრა. ქვეყანამ მიმართა მოკავშირეებს სამხედრო ბლოკში, მაგრამ ამაოდ ელოდა დახმარებას, ОДКБ-ს კრიზისის პრევენციის მექანიზმები არ ამოქმედდა.

„სამწუხაროდ, ვერ ვიტყვით, რომ ორგანიზაციამ ისე მოახდინა რეაგირება, როგორც სომხეთის რესპუბლიკა მოელოდა“, – განაცხადა პრემიერმა.

გარდა ამისა, ფაშინიანმა გაიხსენა, რომ სომხეთმა არაერთხელ დააყენა საკითხი ОДКБ-ს ქვეყნების მიერ აზერბაიჯანისთვის, „სომხეთისადმი არამეგობრული ქვეყნისთვის“, როგორც მან უწოდა, იარაღის მიყიდვის შესახებ. მან განაცხადა, რომ საბოლოოდ ეს იარაღი სომხეთისა და სომეხი ხალხის წინააღმდეგ იქნა გამოყენებული.

პრემიერ-მინისტრმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ყარაბაღის 44-დღიანი ომის დროს და მის შემდეგ ОДКБ-ს ზოგიერთი წევრის პოზიცია ასევე “არ ესიამოვნა სომხეთს”. მაგრამ, ამ კრიტიკასთან ერთად, ფაშინიანმა ხაზი გაუსვა რუსეთის როლს და კიდევ ერთხელ მადლობა გადაუხადა ვლადიმერ პუტინს პირადი ძალისხმევისთვის 2020 წლის შემოდგომაზე ყარაბაღში საომარი მოქმედებების დასასრულებლად.

პრემიერმა თავისი გამოსვლა კვლავ პოზიტიურად დაასრულა და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „სომხეთი, როგორც ორგანიზაციის დამფუძნებელი წევრი, პოზიტიურად არის განწყობილი, სრულად დაუჭიროს მხარი ორგანიზაციას და მის შემდგომ განვითარებას“.

ОДКБ-ს წევრი ქვეყნების ლიდერების შეხვედრა