"ამ ქვეყანაში ვერც ვიცხოვრებთ და ქვეყანაც მოოხრდება რუსულ ჭაობში" - ანალიტიკოსების შეფასება ივანიშვილის გამოსვლაზე
ბიძინა ივანიშვილის გამოსვლა
ანალიტიკოსები ბიძინა ივანიშვილის გამოსვლას აფასებენ 29 აპრილის პროსახელისუფლებო აქციაზე, რომელიც ანტიდასავლურ, პრორუსულ გზავნილებზე იყო აგებული და ასევე, ექს-პრემიერმა ფაქტობრივად რეპრესიები დააანონსა.
რა თქვა ივანიშვილმა აქციაზე წაიკითხეთ აქ.
ბექა კობახიძე, ისტორიკოსი: “დასავლეთის ღია გინების, ღიად რუსულ ორბიტაზე გადასვლის, დიქტატურის ღიად დაანონსების შემდეგ, შეურაცხყოფილიც ვარ – ეს როგორ გაგვიბედეს; ძალიან გაბრაზებულიც – აქამდე როგორ მოვიყვანეთ; ყოფნა არ ყოფნის საკითხით უკიდეგანოდ აღელვებულიც – თუ არ მოვიგეთ, ამ ქვეყანაში ვერც ვიცხოვრებთ და ქვეყანაც მოოხრდება რუსულ ჭაობში.
ამიტომ, პირადად მე სხვა პრიორიტეტი აღარ მაქვს. აღარაა ის მომენტი, როცა ექვს საათამდე სამსახურში ხარ და მერე რაღაცას აპროტესტებ, მერე სახლში მიდიხარ, იძინებ და ა.შ. თუ არ მოვიგეთ, მერე არც სახლი იქნება, არც სამსახური და რა იქნება მაგაზე შემიძლია ემიგრანტული ლიტერატურა მიგითითოთ.
მე არაფერს ვწყვეტ, მაგრამ ერთი მოქალაქის ხედვას გეუბნებით: უნდა დავამთავროთ ეს იწილო-ბიწილო, ორივე ხელი დავიკაპიწოთ და პასუხი ვაგებინოთ. ეს ამბავი, უაღრესად საშიში ამბავი უნდა დამთავრდეს. მინიმუმ დედაქალაქი ჩვენია და თუ ყველა გადავწყვეტთ რომ დედაქალაქი გაჩერდეს, ხელისუფლება ვერ გაუძლებს. ვისარგებლოთ გაფიცვის უფლებითაც, პროტესტის კულტურიდან მოვიფიქროთ კიდევ ბევრი სხვა რამ, გავიჭირვოთ სულ რამდენიმე კვირა და ეს საქმე ბოლომდე მივიყვანოთ.
დუგინმა თქვა, 2008 წელს ტანკები თბილისში რომ შესულიყვნენ საქართველოში, საქართველოს ასეთი ხელისუფლება ეყოლებოდაო. ზუსტად ეგ განცდა მაქვს, რაც 2008 წლის აგვისტოში, რომ რუსული ტანკები დგანან იგოეთთან და შეიძლება თბილისი რუსებს ჩავაბაროთ. კარგი ამბავი ის არის, რომ ჩვენ თუ პერმანენტულ პროტესტში გავერთიანდებით, შევძლებთ თბილისი დავიცვათ.”
გია ნოდია, პოლიტოლოგი: “ბიძინა ივანიშვილის გამოსვლამ დაადასტურა, რაზეც ეჭვი დიდი ხანია მქონდა – რომ ამ კაცს მართლა სჯერა იმისა, რასაც „გლობალური ომის პარტიაზე“ ლაპარაკობს. ეს ადამიანი ბოდვაშია, მას რეალობაზე ადეკვატური წარმოდგენა არა აქვს.
ეს არაადეკვატურობა, პარანოიის და განდიდების მანიის ნიშნები გამოჩნდა მის პირველსავე წერილში, რითაც ის 2011 წლის 11 ოქტომბერს ქართულ პოლიტიკაში შემოვიდა. რეკომენდაციას გიწევთ, ის წერილი დღევანდელი თვალით გადაიკითხოთ.
არ უნდა შეგვეშალოს: ბიძინა ივანიშვილი შეიძლება გიჟი იყოს, მაგრამ ის სულელი არ არის. მისი სამყაროს ზოგადი სურათი არსებითად ბოდვითია, მაგრამ ის საკმარისად ეშმაკი და გამჭრიახია, რომ, სამყაროს ამ ხედვის ფარგლებში, თავისი კონკრეტული მიზნების მისაღწევად ეფექტიანი სტრატეგიები მოიფიქროს და დიდი მოთმინებით გაატაროს. მას ადამიანებით მანიპულაციის ბუნებრივი ნიჭი აქვს. ესეც კარგად დავინახეთ ამ თორმეტნახევარი წლის მანძილზე (2011-ის ოქტომბრიდან ვანგარიშობ).
ეს კომბინაცია მას ძალიან სახიფათო ადამიანად აქცევს. გავიმეორებ, რაც „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებაში მოსვლიდან შედარებით მალე აქ დავწერე: ბიძინა ივანიშვილი უნდა განვიხილოთ, როგორც განსაკუთრებით მძიმე განსაცდელი თუ გამოცდა, რაც ღმერთმა საქართველოს მოუვლინა. შეგიძლიათ ეს რელიგიურად გაიგოთ თუ სეკულარულად: რეალობა ორივე შემთხვევაში ერთია.”
დავით ზედელაშვილი, კონსტიტუციონალისტი: “ავტორიტარიზმის შესავალი (ავტორიტარიზმი 101):
ავტორიტარული რეჟიმი თავისი განსაზღვრებით სუსტია. სისტემური ძალადობრივი რეპრესია, რომელსაც ავტორიტარიზმი იყენებს, მისი მთავარი სისუსტის- ლეგიტიმაციის ნაკლებობის საკომპენსაციოდ სჭირდება.
ვინც ახლა ამბობს, რომ რეჟიმი და მისი ბელადი სისუსტეს ასხივებს, ნაწილობრივ მართალია. მართალია, შემდეგი მნიშვნელოვანი დათქმით:
თუ ყველა ავტორიტარული რეჟიმი სუსტია, მაშინ რატომ არის მათი ძალაუფლებიდან ჩამოშორება უფრო რთული? იმიტომ, რომ რეჟიმის მოწინააღმდეგეები სისტემურად უფრო სუსტები, დეზორგანიზებულები და დემობილიზებულები არიან ვიდრე რეჟიმი.
სისტემური ძალადობრივი რეპრესიის მიზანია, სრულად მოშალოს სოციალური
მობილიზაციისა და კოორდინაციის ინსტიტუციური ინფრასტრუქტურა. ბელადის მიერ გამოცხადებული რეპრესიები ამ მიზნის საბოლოოდ მიღწევას ემსახურება.
შესაბამისად, ავტორიტარულ რეჟიმთან წინააღმდეგობის შედეგს ფარდობითი სისუსტე განსაზღვრავს.
სანამ ავტორიტარული რეჟიმი ადგილზეა, ესე იგი ის ფარდობითად უფრო ძლიერია, ვიდრე მისი მოწინააღმდეგე სამოქალაქო საზოგადოება, რაც არ უნდა სუსტი იყოს სხვა არსებითი კატეგორიების მიხედვით(განსაკუთრებით კი თუ დემოკრატიული საზომებით გავზომავთ, რომლის მინიმუმსაც ის დიდი ხანია ვეღარ აკმაყოფილებს).
ასე რომ ამ დათქმებისა და რეალობის სწორი აღქმების გარეშე, იმის ყვირილი, რომ რეჟიმი სუსტია და ჰა და ჰა მოირყევა და მოიშლება არ არის სწორი. რეალობისგან აცდენას და არასწორ მოლოდინებს შეუძლია სწრაფი იმედგაცრუებისა და ნიჰილიზმის გამოწვევა. რეჟიმსაც სწორად ეს უნდა, მოწინააღმდეგეების დემობილიზაციისა და ბრძოლიდან გათიშვისთვის.
რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლა უნდა ემყარებოდეს მდგომარეობის ცივ გონებაზე ადეკვატურ შეფასებას, მათ შორის რეჟიმის ფარდობითი სიძლიერისა და მისი რესურსებისა. ასევე ადეკვატურ სტრატეგიებს თუ როგორ შეიძლება მრავალწლიანი არალიბერალური პრაქტიკებით მოშლილი საჯარო სივრცის ხელახალი ორგანიზება ავტორიტარული რეჟიმისა და სისტემური ძალადობრივი რეპრესიის ახალ რეალობაში. მათ შორის, ყველაზე მნიშვნელოვანია, სპონტანური საპროტესტო მობილიზაციის ტალღის ისე მართვა, რომ რეჟიმმა მისი ადვილად დაშლა და ბრძოლიდან გამოთიშვა ვერ შეძლოს.
ისე ჩანს, რომ რეჟიმის მოწინააღმდეგეები არასერიოზულად ეკიდებიან სისტემური ძალადობრივი რეპრესიის რეალურობას რეჟიმის მხრიდან და ჰგონიათ, რომ ისევ არალიბერალურ ბელადის დემოკრატიაში ოპერირებენ, იქაური რბილი დესპოტიზმის წესებით. ეს რომ ასე არ არის, ამას შეგუება უნდა წინასწარ და ადაპტირება და არა საკუთარ ტყავზე სწავლა.”
სალომე ასათიანი, “რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტი: “რამდენი ევფემიზმიც უნდა შემოგვაპარონ და როგორ შეხამებებშიც უნდა ჩასვან ცნებები “უცხოეთი”, “გავლენები”, “ძალები” და “დაფინანსება”, დღევანდელ მიტინგზე ივანიშვილისგან მოსმენილი, ავადსახსენებელი სიტყვა “აგენტურა! აგენტურა!” ყველაფერს ურყევად მკაფიოს ხდის. სიტყვებს, ცნებებს და მათ ცვალებად მნიშვნელობებს აუცილებლად უნდა მივაქციოთ ყურადღება – მათ შორის, და უწინარესად, ცნებას “სუვერენიტეტი”, რომელიც – თურმე – ნიშნავს შენივე თანამოქალაქეების დიდი ნაწილის “აგენტურად” გამოცხადებას, დასავლეთთან დაპირისპირების ხარჯზე. ამ ცნებას ძირი თავის დროზე ვლადისლავ სურკოვმა გამოუთხარა, “სუვერენული დემოკრატიის” გამოგონებით – რაც, რუსეთის კონტექსტში, ვლადიმირ პუტინის თავზეხელაღებულ და განგსტერულ მმართველობას ნიშნავს. ჩვენც ამ გზას ვადგავართ, ჩვენი “სუვერენიტეტით” – რომელიც აწ უკვე ღიად გადის საზოგადოების მოშხამვაზე, დაპირისპირებაზე და ადამიანების დემონიზაციაზე, თანაც საზოგადოებაში, რომელსაც 1937 წელი აქვს გამოვლილი.
ისინი არც რეალური და ძალიან ადამიანური ტრავმების გამოყენებას ერიდებიან – იციან, რომ ხალხს, რომელსაც ომები, ავტორიტარიზმი, სახელმწიფოს რეპრესიული აპარატების წინაშე სრული დაუცველობა აქვს გამოცდილი, ბევრი შიში აქვს – კოლექტიურიც, ინდივიდუალურიც, რაციონალურიც და ირაციონალურიც. ამ ტრავმების მობილიზაციას ცდილობენ ავტორიტარიზმის გასამყარებლად და კრიტიკული ხმების ჩასახშობად – რაც არა მხოლოდ პოლიტიკური, მორალური ფსკერია.
არ შეიძლება ამის დაშვება. არ შეიძლება ცნებები “ღირსება”, “დამოუკიდებლობა” ან “გამჭვირვალობა” ამ შხამთან იყოს გაიგივებული. სადაც შეგვიძლია, ყველგან უნდა ვთქვათ რომ ასეთ “სუვერენიტეტში” ჩვენი თანაცხოვრება უბრალოდ შეუძლებელი გახდება.”
გიორგი მაისურაძე, ფილოსოფოსი: “დღევანდელი მიტინგისთვის არ მიყურებია, მხოლოდ ბიძინას სიტყვა ვნახე, სხვების ოინბაზობები არაა საინტერესო. ბიძინამ კი, თუკი აქამდე რამე ნიღაბი ჰქონდა, ერთიანად ჩამოიხსნა და დავინახეთ მძიმე პარანოიდული აშლილობის მქონე ძალაუფლების და თვითგანდიდების მანიით შეპყრობილი, ყველგან მტრებს, აგენტებს და შეთქმულებებს რომ ხედავს და რაღაც მითოლოგიური ქთონიური ურჩხულივით ყველას მოსპობით რომ ემუქრება. „გლობალური ომის პარტია“ არა მხოლოდ პუტინის ციტატაა, არამედ პარანოიდული სიმპტომიც, რომელიც ავტორიტარ მმართველებს, თითქმის გამონაკლისის გარეშე, ემართებათ. ჩემი შთაბეჭდილებით, თუკი კობახიძე, კალაძე, პაპუაშვილი და სხვანი მსგავს ბოდვას იმეორებენ, ისინი უბრალოდ თვალთმაქცობენ, ბიძინას კი მართლა სჯერა. ის ღიად ომს უცხადებს დასავლეთსაც და მედასავლეთეებსაც, როგორც მის წინააღმდეგ შეთქმულებს. ამაში ის მართალიცაა: დასავლური სამყარო და ოფშორების ოლიგარქი, თანაც განდიდების მანიით შეპყრობილი, ერთმანეთთან შეუთავსებელია, მაგრამ აქ მთავარი ისაა, რომ ბიძინას თავი ცალკე კერძო პირად, თუნდაც ქვეყნის ლიდერად არ წარმოუდგენია. ის საკუთარ თავს საქართველოდ წარმოისახავს. შესაბამისად, ბიძინას წინააღმდეგ ხმის ამაღლება ან მასთან უბრალო უთანხმოებაც კი, ქვეყნის ღალატია, რადგანაც ბიძინაა ქვეყანა. პარანოიდულია ჰომოფობიაც, ლგბტ პროპაგანდა – ეს ყველაფერი ჯერ კიდევ პარანოიის, როგორც ფსიქიკური აშლილობის აღმომჩენებმა აღწერეს და პარანოიის მთავარ საფუძვლად განდევნილი ჰომოსექსუალობა აჩვენეს.
შესაბამისად, არა პოლიტიკური, არამედ ფსიქოლოგიური საფუძვლის მქონე ჰომოფობია პარანოიული სიმპტომიცაა. რაც იდეალურად ებმის „ქართული ოცნების“ ამჟამინდელ ულტრამემარჯვენე თუ ნეოფაშისტურ პათოსს. მაგრამ ეს არანაირად სასაცილო არაა, თუ გავითვალისწინებთ, რომ ეს პიროვნება მთლიანად აკონტროლებს ძალაუფლების ყველა შტოს, პარლამენტს, მთავრობას, ეკლესიას, ძალოვან სტრუქტურებს, სასამართლოს, მსხვილ ბიზნესს და მის უკან გიგანტური შავი კაპიტალია, რომელიც საქართველოს გაოფშორებით კიდევ არანორმალურად გაიზრდება. ბიძინას ოცნება – ესაა სრული ოლიგარქიული დიქტატურა, ყველა არაქოცის დევნითა და რეპრესიებით. ამაზეც პირდაპირ ილაპარაკა და ყველა წინასწარვე ნაციონალურ მოძრაობად შერაცხა.
მოკლედ, დავითისა და გოლიათის ბრძოლა იწყება. ერთ მხარეს მთელი სამყაროს მანკიერებაა, პარანოიდი დიქტატორის კვერთხით, მეორე მხარეს დანარჩენი საქართველო, ბიძინას და მისი კლანის მიერ გაძარცვულ-გაყვლეფილი, ბიძინას ხელში ყოველგვარი მომავლის პერსპექტივას მოკლებული. არჩევანი ასეთია: ან ბიძინა და მისი ოფშორ-კლანის აბსოლუტური მმართველობა, სრული წყვდიადი და ქვეყნის კულტურული გაჯაგნარება, ან საქართველოს ცივილიზებული, მისი სამართლიანობასა და თანასწორობის პრინციპებზე დამყარებული მომავალი. სხვა ვარიანტი აღარ არსებობს.”
იაგო კაჭკაჭიშვილი, სოციოლოგი: “ერთადერთი ღირებული რამ, რაც შეიძლება ივანიშვილის გუშინდელ გამოსვლას ჰქონდეს, ისაა, რომ ერთმნიშვნელოვნად დასრულდა მისი ორმაგი თამაში – ერთი ხელით დასავლეთთან ინტეგრაციის მხარდაჭერა და მეორე ხელით ამ ინტეგრაციისთვის ძირის გამოთხრა.
ასეთი ორმაგი თამაში მას ძალაუფლების შენარჩუნებისთვის სჭირდებოდა, რათა არ დაეკარგა პროევროპელი ამომრჩეველი (რომელიც, კვლევების მიხედვით, ქართული ოცნების ამომრჩევლების მესამედს მაინც შეადგენს). როგორც ჩანს, ივანიშვილმა გადაწყვიტა, რომ მისი ამომრჩევლების ეს ნაწილიც მოათვინიერა და ევროპის/დასავლეთის სისაძაგლეში დაარწმუნა.
ივანიშვილმა დასავლეთი, არსებითად, საქართველოს მტრად გამოაცხადა, ხოლო ყველა, ვინც დასავლეთიდან ფინანსდება – აგენტებად. დემოკრატიის უზრუნველმყოფი ინსტიტუტები ერთი ხელის მოსმით გამოცხადდნენ აგენტურული ქსელის ნაწილად და რეპრესიების სამიზნედ.
ის ევროპა, რაზეც ივანიშვილი და მისი მარიონეტები გუშინ საუბრობდნენ, არ არსებობს. ასეთი “ევროპა”, ფაქტობრივად, რუსეთია.
ეს ყველამ, ვისაც ამ ქვეყნის ევროპული მომავლის სჯერა, კარგად უნდა გავაცნობიეროთ. ივანიშვილის რეჟიმს არ შეუძლია იყოს თვითკმარი (რუსეთისგან განსხვავებით), მისი რესურსები შეზღუდულია (ადამიანურ და ინსტიტუციურ რესურსებს ვგულისხმობ და არა ფინანსურს). მართალია, ქართული საზოგადოება ბოლომდე თანმიმდევრული არ არის ევროინტეგრაციის გზაზე (ჯერ კიდევ ბევრი გვაქვს სასწავლი), მაგრამ მან კარგად იცის დასავლეთის ფასი და სიძლიერე. მოლოდინი, რომ ჩვენი საზოგადოება დასავლურ ორიენტაციას დათმობს და ამას შეეგუება, უბრალოდ, არაადეკვატურია.”
