აზერბაიჯანის ენის სახელმწიფო კომისიის მონიტორინგის ცენტრმა წარმოადგინა 100-მდე სიმღერის სია, რომლებიც ხელს უწყობენ ე.წ. მავნე ჩვევებს, ამორალურ ცხოვრების წესს, აგრესიულ ქმედებებსა და თვითმკვლელობას. ეს სიახლე მაშინვე გახდა ერთ-ერთი ყველაზე განხილვადი თემა სოციალურ ქსელებში. სიაში შემავალი სიმღერების ავტორები და თავად მომღერლები მიმართავენ ქვეყნის კონსტიტუციას, რომელიც უზრუნველყოფს შემოქმედების თავისუფლებას.
„არასასურველი“ სიმღერების სიაში, რომელთა სიტყვებიც არ აკმაყოფილებს ლიტერატურულ მოთხოვნებს, ასამდე ჰიტი შევიდა. ეს სიმღერები ფართოდ არის გავრცელებული მსმენელთა გარკვეულ წრეებში და ხშირად შედის ყველაზე ქვეყნის პოპულარული ვიდეო ჰოსტინგის საიტების ტოპ პოზიციებში.
სერიოზული მუსიკოსები და კომპოზიტორები თავს არიდებენ ამ სიმღერების კომენტარებს და თვლიან, რომ ისინი “არ იმსახურებენ ყურადღებას”.
ენის სახელმწიფო კომისია აზერბაიჯანში არის ფორმალურად არსებული სტრუქტურა, რომლის საქმიანობის შესახებ ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობამ არაფერი იცის.
კომისიის ახალი შემადგენლობა 2017 წელს პრეზიდენტის, ილჰამ ალიევის ბრძანებულებით დამტკიცდა და კომისიას ქვეყნის პრეზიდენტი ხელმძღვანელობს. ამ კომისიაში მის მოადგილეებს შორის არიან ვიცე-პრეზიდენტი მეჰრიბან ალიევა და მწერალთა კავშირის თავმჯდომარე.
კომისიაში არსებული მონიტორინგის ცენტრი 2019 წელს შეიქმნა. ცენტრის ამოცანები მოიცავს სატელევიზიო და რადიო გადაცემების მონიტორინგს, ბეჭდურ და ონლაინ პუბლიკაციებს ლიტერატურულ აზერბაიჯანულ ენასთან შესაბამისობის მიზნით.
სიმღერების მონიტორინგს შეიძლება ვუწოდოთ ამ ცენტრის პირველი საჯარო და რეზონანსული მონიტორინგი.
მომღერალი კონსტიტუციას მიმართავს
მომღერალმა გუნაი იბრაჰიმლიმ, რომლის სიმღერაც „არასასურველთა“ სიაში მოხვდა, მონიტორინგის გამოქვეყნებულ შედეგებს პროტესტი გამოუცხადა:
„დღეს მედიაში ვნახე ჩემი სიმღერის სახელი ენის სახელმწიფო კომისიის მონიტორინგის ცენტრის მიერ მომზადებულ სიაში.
ჩემი სიმღერის სიაში შეყვანა ასეთი ავტორიტეტული სტრუქტურის არაპროფესიონალი და უაზრო თანამშრომლების მიერ ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე, ალბათ, მიკერძოებულობიდან მოდის. ვფიქრობ, რომ ჩემი სიმღერის ჩამოთვლა მათთან ერთად, ვინც ნარკოტიკებს, არაადეკვატურ ნივთებს, დანაშაულს, თვითმკვლელობას, უწესრიგო ცხოვრებას ავრცელებს, არის ბინძური პიარის ნაწილი ჩემი და ჩემი საქმიანობის წინააღმდეგ.”
შეიძლება ვინმემ მითხრას რამდენი ადამიანი გახდა ნარკომანი ჩემი სიმღერის “O kimdi ki” მოსმენის შემდეგ? (“ვინ არის ის?”). რამდენმა ადამიანმა მოიკლა თავი? სად ვნახო ასეთი სტატისტიკა და ეს ციფრები?
მოვუწოდებ ამ ხალხს გაეცნონ აზერბაიჯანის კონსტიტუციას. ქვეყნის ძირითადი კანონის 51-ე მუხლი უზრუნველყოფს შემოქმედების თავისუფლებას“.
ექსპერტის კომენტარი
ცნობილმა აზერბაიჯანელმა კომპოზიტორმა ჯავანშირ გულიევმა „არასასურველი“ სიმღერების სიის გამოქვეყნებაზე კომენტარი გააკეთა:
„როდესაც ამაზე რამდენიმე წლის წინ ვსაუბრობდით, მათ თქვეს, რომ ჩვენ ვეჭვიანობდით მათი პოპულარობის გამო. წლებია ვწერთ, ვთხოვთ, ხალხს გემოვნება არ გაუფუჭონ. მათ ურჩიეს, ასეთი მომღერლები ტელევიზიაში არ გაეშვათ. მაშინ ეს არავის დააინტერესა – პირიქით, პროპაგანდა დაიწყეს.
როგორ უნდა ჩაუნერგო ადამიანებს ხარისხიანი მუსიკის სიყვარული? თქვეს, რომ ეს ყველაფერი ცუდად დამთავრდებაო და ასეც მოხდება.
ახლა მათ აკრძალვები ვეღარაფერს დააკლებენ. ახლა ნამდვილად არავინ უყურებს ტელევიზორს და უსმენს რადიოს. ყველას აქვს სმარტფონები, ყველა უსმენს სიმღერებს ინტერნეტში. ინტერნეტის აკრძალვა კი პოლიტიკური აქტია.
ჩვენ ვართ თაობა დარღვეული, დასახიჩრებული გემოვნებით. რამდენიმე ათეული წელი უნდა ველოდოთ ჯანსაღი თაობის გაზრდას. თუ, რა თქმა უნდა, აქედანვე არ დავიწყებთ ამ მიმართულებით მუშაობას“.
სოციალური მედიის კომენტარები
სოციალური მედიის მომხმარებლებში დიდი ინტერესი გამოიწვია ამ ფაქტმა.
რამდენიმე კომენტარი:
„მომღერლებს უცებ გაახსენდათ კონსტიტუციის მუხლი, რომ იქ რაღაც თავისუფლება ყოფილა გათვალისწინებული. როცა ათწლეულების განმავლობაში ოპოზიცია და დამოუკიდებელი პრესა მათი კონსტიტუციური უფლებების დარღვევაზე საუბრობდნენ, იგივე „ხელოვანებმა“ მათ მხარი არ დაუჭირეს. აი, ეს ჩვენ არ გვეხება, ჩვენ ჩვენს საქმეს გავაკეთებთ.
მაგრამ ახლა მათამდეც მივიდა. ეს ნიშნავს, რომ თუ ქვეყანაში ირღვევა ადამიანთა გარკვეული ჯგუფის უფლებები, მაშინ შორს არ არის ის დღე, როდესაც სხვა ჯგუფების უფლებებიც დაირღვევა. ეს გარდაუვალია”.
