აქცია, ხმაური და დაკავებები 2022 წლის ბიუჯეტის დამტკიცებისას. რა მოხდა ბათუმში

ბათუმის 2022 წლის ბიუჯეტი, რომელზეც არის დამოკიდებული როგორ იცხოვრებს საქართველოს ზღვისპირა ქალაქი მომავალ წელს, იმ საკრებულომ დაამტკიცა, რომელსაც ერთ კვირაში უფლებამოსილების ვადა გასდის.

ამ დოკუმენტის შესრულებაზე პასუხისმგებლობა კი ახალი მოწვევის საკრებულოს ეკისრება, – დეპუტატებს, რომლებსაც დოკუმენტის მომზადებასა და დამტკიცებაში არანაირი მონაწილეობა არ მიუღიათ.

ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში, ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც ბიუჯეტი ასე ადრე დამტკიცდა. პროცესს წინ უძღოდა ცვლილებები რეგლამენტში, რომლითაც დოკუმენტის წინასწარი განხილვის ვადები გაუქმდა.

ახალ, 2021 წლის მოწვევის საკრებულოში, მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებას“ უმრავლესობა არ აქვს. თუ ახალი, ოპოზიციური საკრებულო, რომელმაც 3 დეკემბრიდან უნდა დაიწყოს მუშაობა, ბიუჯეტს არ დაამტკიცებდა, დღის წესრიგში, მერის რიგგარეშე არჩევნების საკითხი დადგებოდა.

ბათუმის ახალი მერი, არჩილ ჩიქოვანი, „ქართული ოცნების“ წევრია. მას გამარჯვებისთვის მეორე ტური დასჭირდა. კონკურენტს, „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრს, გიორგი კირთაძეს, მან მხოლოდ 1526 ხმით (2%) მოუგო.

პირველ ტურში მოგებული გიორგი კირთაძე იყო (ჩიქოვანი 30 776 ხმა; კირთაზე – 31 443 ხმა). ოპოზიცია ამბობს, რომ ბათუმში მერის არჩევნების მეორე ტური გაყალბდა.

ოპოზიციისა და ექსპერტების ვარაუდით, კიდევ ერთი მიზეზი, რის გამოც, ოპოზიციური საკრებულოებიდან ქალაქებში (ასე მოხდა ზუგდიდშიც) ბიუჯეტების დამტკიცება იჩქარეს, ფინანსურ დოკუმენტში თანხების გადანაწილებაა. საკრებულოებმა დღეს ხელფასების მატების საკითხიც განიხილეს და ესეც დადებითად გადაწყვიტეს.

ხმაურიანი სხდომა ბათუმში

მომავალი წლის მთავარი ფინანსური დოკუმენტი ბათუმში, 26 ნოემბერს, ოპოზიციის პროტესტისა და ქუჩის აქციის ფონზე დამტკიცდა.

2022 წლის ბიუჯეტი, 2017 წლის მოწვევის საკრებულომ, ოპოზიციის გარეშე, 15 ხმით დაამტკიცა. საკრებულოს წევრებს ამისთვის სულ რამდენიმე წუთი დასჭირდათ.

ოპოზიციონერ დეპუტატებს სხდომათა დარბაზი პოლიციის დახმარებით დაატოვებინეს. აჭარის უმაღლესი საბჭო დილიდან პოლიციის კორდონით იყო გარშემორტყმული.

სხდომის მიმდინარეობისას ოპოზიციური პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წევრმა მირდატ ქამადაძემ, სხდომის ჩაშლის მიზნით, შენობაში შპრიცით მძაფრსუნიანი ნივთიერება დაღვარა. ქამადაძე ამბობს, რომ წინა მოწვევის საკრებულო არ უნდა ამტკიცებდეს მომავალი წლის ბიუჯეტს, იმ ფინანსურ დოკუმენტს, რომლის შესრულებაზე პასუხისმგებლობა ახალი მოწვევის საკრებულომ უნდა აიღოს.

„ხელთ მიჭირავს შპრიცი, რომელშიც არის ნივთიერება სრულიად უწყინარი, უბრალოდ აქვს ძალიან ისეთი სუნი, აქ ვეღარ გაჩერდებით… მე ვრჩები აქ“, – განაცხადა ქამადაძემ და დარბაზში შპრიციდან ხსნარი დაღვარა.

საკრებულოს სხდომა დროებით შეჩერდა. ხალხმა დარბაზი დატოვა. შენობაში ფანჯრები გააღეს, ქამადაძე და მისი თანამოაზრეები კი დარბაზიდან ძალით გაიყვანეს.

საკრებულოს სხდომას არც მოქალაქეები ესწრებოდნენ.  სხდომის დაწყებამდე ერთი საათით ადრე, ძველი მოწვევის საკრებულოს თავმჯდომარის განცხადება გავრცელდა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ სხდომას მოქალაქეები ვერ დაესწრებოდნენ.  

საკრებულოს თავმჯდომარე ამ შეზღუდვას კოვიდრეგულაციებით ხსნიდა.

„გამომდინარე იქიდან, რომ საკრებულოს აპარატის მიერ მოქალაქეებსა და მერიის შესაბამისი სამსახურების ხელმძღვანელ პირებზე გაცემული საშვთა რაოდენობა უკვე აღემატება სხდომათა დარბაზში გათვალისწინებული ადგილების რაოდენობას, ასევე, ვითვალისწინებთ რა სახელმწიფოს მიერ დადგენილ კოვიდრეგულაციებს, დამატებით ვერ ხერხდება სხდომაზე დასწრების მსურველთა დაშვება, რისთვისაც მოქალაქეებს ვუხდით ბოდიშს“, – ნათქვამი იყო განცხადებაში.

აქცია და მოქალაქეების დაკავებები სხდომის პარალელურად

საკრებულოს სხდომის პარალელურად, აჭარის უმაღლესი საბჭოს შენობასთან, სადაც დილიდან პოლიციელების უპრეცედენტო რაოდენობა იყო მობილიზებული, ოპოზიციის აქცია მიმდინარეობდა.

აქციის მონაწილეები – ბათუმის უმაღლესი საბჭოს ოპოზიციონერი დეპუტატები, ,,ნაციონალური მოძრაობის” წევრები და რიგითი მოქალაქეები, ახალი ბიუჯეტის ძველი საკრებულოს მიერ დამტკიცებას აპროტესტებდნენ.

აქციაც ხმაურიანი იყო. პოლიციამ ოპოზიციონერი დეპუტატები არც სხდომაზე შეუშვა და არც სამუშაო ოთახში. ვითარება გამწვავდა. აქციაზე ოთხი ადამიანი დააკავეს, მათ შორის, ბათუმი მერობის დამოუკიდებელი კანდიდატი გია ხალვაში.

„გილოცავთ საბჭოთა ბათუმში დაბრუნებას“, – ასე შეაფასეს მომხდარი აქციის მონაწილეებმა.

ბათუმში იმყოფებოდა „ერთიანი ნაციონალური  მოძრაობის“ ლიდერი ნიკა მელიაც. მელია ამბობს, რომ ეს ნაჩქარევი დამტკიცება შიშით იყო ნაკარნახევი.

როგორია ბათუმის ახალი მოწვევის საკრებულო, რომელსაც ბიუჯეტის დამტკიცება დაასწრეს

ბათუმის ახალი მოწვევის საკრებულო ოპოზიციურია. 35-წევრიან საკრებულოში   მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებას“ 16 მანდატი აქვს, ოპოზიციას კი – 19.

ოპოზიციის 19 მანდატი ასე ნაწილდება:

• ენმ – 14 წევრი (მას შემდეგ, რაც ერთ-ერთი მაჟორიტარი, ნუგზარ ფუტკარაძე გარდაიცვალა)
• გახარია საქართველოსთვის – 2 წევრი;
• „ლელო“ – 1 წევრი;
• დამოუკიდებელი კანდიდატი – 1 წევრი (ეს კანდიდატი იქამდე ყოფილი პრემიერის, გიორგი გახარიას გუნდის წევრი იყო, საკრებულოში მოხვედრის შემდეგ კი თქვა, რომ პარტიას ტოვებდა, რადგან არ სურდა ენმ-სთან თანამშრომლობა).

რას მოხმარდება ბათუმის ნაჩქარევად დამტკიცებული, 2022 წლის ბიუჯეტი

ბათუმის 2022 წლის ბიუჯეტი, 254 მლნ 47 ათას 400 ლარით დამტკიცდა. ეს თანხა, წინა, 2021 წლის საწყის ბიუჯეტს 103 მლნ ლარით აღემატება. 

დამტკიცებული დოკუმენტის მიხედვით, ბიუჯეტის მთავარი პრიორიტეტი ბათუმის ინფრასტრუქტურული პრობლემების მოგვარებაა. ამას თითქმის 106 მლნ ლარი ეთმობა.

თანხების გადანაწილება, მთავარი პრიორიტეტები:

• 105 373 300 ლარი – მუნიციპალური ინფრასტრუქტურის განვითარება;
• 21 924 900 ლარი – ქალაქის დასუფთავება, ეკოლოგიური მდგომარეობისა და სარეკრეაციო სივრცის განვითარება;
• 27 855 100 ლარი – განათლება;
• 18 408 600 ლარი – ჯანმრთელობის დაცვა და სოციალური უზრუნველყოფა;
• 12 721 600 ლარი – კულტურა და სპორტი;
• 7 906 700 ლარი – მუნიციპალური სერვისების განვითარება;
• 2 010 000 ლარი – ქალაქის ეკონომიკური და ურბანული განვითარება.

ბიუჯეტიდან რა თანხა იხარჯება ხელფასებზე, დოკუმენტში, რომელიც ბათუმის მერიამ თავის გვერდზე გამოაქვეყნა, მითითებული არ არის.

თუმცა, ცნობილია, რომ მომავალი წლიდან საკრებულოსა და მერიაში ხელფასები იზრდება. 

ხელფასების გაზრდის ინიციატივა ბათუმის ახალ მერს, არჩილ ჩიქოვანს ეკუთვნის. ყველაზე საგრძნობადაც მისი ხელფასი იზრდება – 1000 ლარით. ხელფასის მან 5 500 ლარამდე გაზრდა არჩილ ჩიქოვანმა თავად მოითხოვა.

გამოცემა „ბათუმელების“ცნობით:

• ვიცე – მერის ხელფასი  – 4 400 ლარი იქნება;
• მერის მოადგილის – 3 850 ლარი;
• მერის ადმინისტრაციის უფროსის კი – 3190 ლარი.

ხელფასები ეზრდებათ მერიის სამსახურების, განყოფილებებისა და სხვა, დაბალი რანგის საჯარო მოხელეებსაც.

„ბათუმელების“ ინფორმაციით, ჯამურად, წინა წელთან შედარებით, 2022 წლის საწყის ბიუჯეტში მერიის თანამშრომლების სახელფასო ანაზღაურება 400 000 ლარითაა გაზრდილი.

ხელფასები იზრდება საკრებულოშიც.

• საკრებულოს თავმჯდომარე – 5 060 ლარი;
• მისი მოადგილე – 3 400 ლარი;
• საკრებულოს კომისიებისა და ფრაქციების თავმჯდომარეები – 2900 ლარი;
• ფრაქციის თავმჯდომარის მოადგილე – 2000 ლარი.

ხელფასები გაეზრდებათ საკრებულოს აპარატის თანამშრომლებსაც.

შეეძლო თუ არა ე.წ. ძველი მოწვევის საკრებულოს ბიუჯეტის დამტკიცება? რა არის ამ ამბავში საეჭვო?

პორტალი „დროა“, რომელიც თვითმმართველობის საკითხებზე მუშაობს, წერს, რომ ფორმალურად, ე.წ. ძველ საკრებულოს, რომელსაც ერთ კვირაში უფლებამოსილების ვადა გასდის, ბიუჯეტის დამტკიცება შეეძლო, თუმცა, ასეთი რამ, არცერთი არჩევნების შემდეგ, არცერთ საკრებულოს არ უქნია.

ასეთი რამ არ მომხდარა 2014 და 2017 წლებშიც კი, გარდამავალ პერიოდში. მაშინაც კი ბიუჯეტის განხილვა ძველმა საკრებულოებმა დაიწყეს და შემდეგ, ახალი მოწვევის საკრებულოებმა უყარეს კენჭი.

ბიუჯეტის დამტკიცების ბოლო ექვსი წლის პრაქტიკა ასეთია:

• 2022 წლის ბიუჯეტი დამტკიცდა – 2021 წლის 26 ნოემბერს;
• 2021 წლის ბიუჯეტი დამტკიცდა – 2020 წლის 21 დეკემბერს;
• 2020 წლის ბიუჯეტი დამტკიცდა – 2019 წლის 25 დეკემბერს;
• 2019 წლის ბიუჯეტი დამტკიცდა – 2018 წლის 27 დეკემბერს;
• 2018 წლის ბიუჯეტი დამტკიცდა – 2017 წლის 26 დეკემბერს;
• 2017 წლის ბიუჯეტი დამტკიცდა – 2016 წლის 29 დეკემბერს.

“ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსის” თანახმად, თუ საკრებულო ბიუჯეტს სამჯერ ჩააგდებს, მაშინ, შემოდის პირდაპირი სახელმწიფო მმართველობის ფორმა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ინიშნება ვადამდელი არჩევნები, როგორც მერის, ისე საკრებულოსი“, – გვიხსნის ექსპერტი თვითმმართველობის საკითხებში მაგდა პოპიაშვილი.

იგი ფიქრობს, რომ “ქართულმა ოცნებამ” იმ მუნიციპალიტეტებში, სადაც უმრავლესობა არ აქვს (საქართველოს მასშტაბით ასეთი 6 მუნიციპალიტეტია), ბიუჯეტების დამტკიცება ამიტომ იჩქარა, – მერები დაიცვა ამ რისკისგან.

“მაგრამ, ის რაც მოხდა, ძალიან ცუდია. “ქართულმა ოცნებამ” გადაწყვიტა ახალი ტრადიცია დაამკვიდროს, რაც იქნება ძალიან სახიფათო, პირველ რიგში, ხელისუფლებისთვის. ოპოზიციას ბევრი ბერკეტი რჩება იმისთვის, რომ თუ მისი მიზანი ვადამდელი არჩევნებია, ამ არჩევნებს მიაღწიოს, ხელისუფლებამ კი ამგვარი ქმედებით ხელი შეუწყო ადგილებზე პოლარიზაციის გაღრმავებას”, – ამბობს მაგდა პოპიაშვილი და ამატებს, რომ ამ პროცესმა კიდევ ერთი ფაქტის ლუსტრაცია მოახდინა – ცენტრალური საარჩევნო კომისიისა და ხელისუფლების პარტნიორობის.

“ძალიან სამწუხაროა რომ ცესკო მოგვევლინა ხელისუფლების პარტნიორად, ამ შემთხვევაშიც, ისევე როგორც არაერთხელ. მასზეა ყველაზე დიდი პასუხისმგებლობა, რადგან ამ დრომდე გააჭიანურა და არ დანიშნა ახალი მოწვევის საკრებულოების პირველი სხდომები. ცესკოს შეეძლო სიტუაცია აქამდე არ მიეყვანა, მაგრამ, ამჯერადაც, მან ხალხის ინტერესებზე წინ პარტიული ინტერესი დააყენა”, – ამბობს თვითმმართველობის ექსპერტი.

ახალი საკრებულოს პირველი სხდომის თარიღი ცესკომ მხოლოდ დღეს გამოაცხადა. სხდომა 3 დეკემბერსაა დანიშნული. ოპოზიციური საკრებულოებში ახალი მოწვევის დეპუტატებს უკვე დამტკიცებული ბიუჯეტები დახვდებათ.