რამიზ მეჰდიევი - აზერბაიჯანული პოლიტიკის "რუხი კარდინალიდან“ შინაპატიმრობამდე
აზერბაიჯანის „რუხი კარდინალი“ დააკავეს
რამიზ მეჰდიევი, ათწლეულების განმავლობაში აზერბაიჯანის პოლიტიკურ სისტემაში ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ფიგურა, პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ყოფილი ხელმძღვანელი და მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ყოფილი ხელმძღვანელი, ღალატისა და ძალაუფლების ძალადობრივი გზით ხელში ჩაგდების მცდელობისთვის გამოძიების ქვეშაა.
ბაქოს საბაილის რაიონული სასამართლოს განკარგულებით, იგი შინაპატიმრობაშია.

ვეტერანი პოლიტიკოსისა და მმართველი პარტია „ერთიანი აზერბაიჯანის“ ერთ-ერთი გავლენიანი ფიგურის წინააღმდეგ წაყენებულმა მძიმე ბრალდებებმა საზოგადოებრივი ყურადღება მიიპყრო. ამ მოვლენამ კიდევ ერთხელ გააჩინა ინტერესი რამიზ მეხტიევის მრავალწლიანი კარიერისა და მისი როლის მიმართ აზერბაიჯანის პოლიტიკური სისტემაში.
ამჟამინდელი ვითარება თემას განსაკუთრებულად აქტუალურს ხდის: ერთი მხრივ, მნიშვნელოვანია გასაგები გახდეს ხელისუფლების შიგნით მიმდინარე პროცესები მეხტიევის აღმავლობისა და დაცემის ფონზე; მეორე მხრივ — შეფასდეს მის მიმართ წაყენებული ბრალდებების შესაძლო გავლენა ქვეყნის პოლიტიკური განვითარების მომავალ გზაზე.
სტატია მიმოიხილავს რამიზ მეხტიევის პოლიტიკური კარიერის ძირითად ეტაპებს — მის გავლენას პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში, პოზიციების შემდგომ შესუსტებას, აზერბაიჯანის ეროვნული აკადემიის ხელმძღვანელად დანიშვნასა და ოჯახურ სკანდალებს. მასში ასევე განიხილულია მეხტიევის ამჟამინდელი შინაპატიმრობა სახელმწიფო ღალატის ბრალდების საფუძველზე.
მასალა ნეიტრალურ და ანალიტიკურ სტილშია მომზადებული და ბალანსირებულად ასახავს სხვადასხვა მხარის მოსაზრებებს — მათ შორის ოპოზიციის წარმომადგენელთა პოზიციებს, მედიის შეფასებებსა და შესაძლო პოლიტიკურ შედეგებს.
რამიზ მეხტიევის პოლიტიკური როლი და გავლენა
რამიზ მეხტიევი ოთხი ათწლეულის განმავლობაში მნიშვნელოვანი ფიგურა იყო თანამედროვე აზერბაიჯანის პოლიტიკურ ასპარეზზე. 1994–1995 წლებში იგი პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელად დაინიშნა და ამ პოსტს 2019 წლამდე იკავებდა, რითაც გახდა ქვეყნის პოლიტიკური კურსის ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ფიგურა.
მეხტიევი მრავალი წელი ითვლებოდა მმართველ ელიტაში რეალურ ძალად — ე.წ. “რუხ კარდინალად“ (éminence grise), რომლის გავლენაც სცილდებოდა ფორმალურ სტატუსს.
საბჭოთა პერიოდში იგი ჰეიდარ ალიევის გუნდის ერთ-ერთი წამყვანი წევრი იყო, ხოლო დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ — პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მრავალწლიანი ხელმძღვანელი, რომელმაც გავლენა მოიპოვა აღმასრულებელი ხელისუფლების თითქმის ყველა სფეროში.
პოლიტიკური მიმომხილველის, ოქტაი გასიმოვის თქმით, მეხტიევის ხელმძღვანელობის 25 წლის განმავლობაში ‘მან შექმნა ძლიერი ბერკეტები, რომლებიც გავლენას ახდენდნენ როგორც ძალოვან უწყებებზე, ასევე ხელისუფლების სხვა შტოებზე — განსაკუთრებით მედია-სფეროზე“.
გაუსიმოვის თქმით, წლების განმავლობაში ვრცელდებოდა საუბარი მეხტიევის კავშირებზე სხვადასხვა პოლიტიკურ ჯგუფებთან და იმ შემთხვევებზე, როცა მისი მოქმედებები გარე გავლენით იყო ნაკარნახევი.
“მან ახლო გარემოცვის მეშვეობით შექმნა დიდი ბიზნეს-იმპერია და ეკონომიკური ძალა, რის გამოც მეხტიევი ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ფიგურად ითვლებოდა. იგი იყო ‘ჩრდილოვანი ლიდერი’, რომელსაც შეეძლო ზეგავლენის მოხდენა როგორც საკანონმდებლო, ასევე აღმასრულებელ და მედია ინსტიტუტებზე,“ — აღნიშნავს ანალიტიკოსი.
მისი არაფორმალური გავლენის შესახებ საუბარი მრავალი მაგალითით დასტურდება. აზერბაიჯანის ინტერნეტ-ფორუმის პრეზიდენტი, ოსმან გიუნდუზი იხსენებს, რომ 2005 წლის საპარლამენტო არჩევნებისას, როდესაც ბალაკანის რაიონში დეპუტატობის კანდიდატად იყრიდა კენჭს, მეხტიევი ჩაერია საარჩევნო პროცესში.
გიუნდუზის თქმით, არჩევნებამდე ცოტა ხნით ადრე მეხტიევმა ბაქოში გამოიძახა ბალაკანის აღმასრულებელი ხელისუფლების ხელმძღვანელი, და მისი დაბრუნების შემდეგ სასამართლომ “ხუთ წუთში“ გააუქმა გიუნდუზის რეგისტრაცია, გამარჯვებულად კი გამოცხადდა მისი კონკურენტი, რომელიც მეხტიევის გარემოცვას მიეკუთვნებოდა.
მეხტიევი დიდი ხნის განმავლობაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა მმართველი პარტია “ერთაიანი აზერბაიჯანის“ იდეოლოგიური ხაზის ფორმირებაშიც. სახელმწიფო უმაღლესი ჯილდოების — “ჰეიდარ ალიევის“, “ისტიგლალის“, “შოხრათის“ და “შარაფის“ ორდენების — კავალერი და აკადემიური წოდების მქონე მეხტიევი ოფიციალურ პროპაგანდაში წარმოჩინდებოდა როგორც სახელმწიფოებრივი თანმიმდევრულობისა და მართვის გამოცდილების სიმბოლო.
თუმცა, მისი კარიერული აღმასვლა კრიტიკოსების შეფასებით თანმდევი იყო ავტორიტარიზმის გაძლიერებასთან და ოპოზიციაზე ზეწოლასთან. პარტია “მუსავათის“ ერთ-ერთი ლიდერი არიფ ჰაჯილი იხსენებს:
“როდესაც პარლამენტის არჩეული დეპუტატად ვიყავი, მაგრამ მანდატი არ მომცეს, და არაერთხელ დამაპატიმრეს ხანგრძლივი ვადით — ამ ყველაფერში განსაკუთრებულ როლს თამაშობდა რამიზ მეხტიევი.“
2019 წლის ოქტომბერში, საკადრო ცვლილებების ფარგლებში, პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა მეხტიევი პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელის პოსტიდან გადააყენა, ხაზი გაუსვა რა “ასაკოვანი კადრების პენსიაზე გაშვების საჭიროებას“.
ამის შემდეგ მეხტიევი აზერბაიჯანის ეროვნული მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტად დაინიშნა (2019–2022). ეს დანიშვნა ზოგიერთი დამკვირვებლის შეფასებით მისი გავლენის შესუსტებად აღიქმებოდა, სხვების აზრით კი — მცდელობად, შეენარჩუნებინათ მისთვის მაღალი სტატუსი.
პოლიტოლოგი ოქტაი გასიმოვი აღნიშნავს: “მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო ხუთ-ექვსი წლის განმავლობაში ის აქტიურ პოლიტიკას ჩამოშორდა, აკადემიის პრეზიდენტად დანიშვნაც კი მისთვის საშუალებად იქცა პოლიტიკურ პროცესებში ჩარევის. სწორედ ამის გამო მოგვიანებით მას ეს თანამდებობაც დაატოვებინეს.“
ბრალდებები და საჯარო დისკურსი
რამიზ მეხტიევის წინააღმდეგ წაყენებულმა ბრალდებებმა აზერბაიჯანის საზოგადოებაში შოკის ეფექტი გამოიწვია. ოფიციალური ინფორმაციით, მას ბრალი ედება სისხლის სამართლის სამი მუხლით — 278.1 (სახელმწიფო ხელისუფლების ხელში ჩაგდების მცდელობა), 274 (სახელმწიფო ღალატი) და 193-1.3.2 (დანაშაულებრივი გზით მოპოვებული ქონების ლეგალიზაცია). თითოეული მათგანი განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულად ითვლება, და თუ სასამართლო მეხტიევის ბრალეულობას დაამტკიცებს, მას 12 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე თავისუფლების აღკვეთა ემუქრება.
თუმცა ბრალდების დოკუმენტში არ არის მითითებული კონკრეტული ქმედებები, რომელთა გამოც მეხტიევი იდევნება. ცნობილია მხოლოდ ის, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა ამ საქმესთან დაკავშირებით სპეციალური ოპერაცია ჩაატარა. სასამართლომ მას აღკვეთის ღონისძიებად შინაპატიმრობა შეუფარდა — ასაკისა და ჯანმრთელობის მდგომარეობის გათვალისწინებით. მიუხედავად ამისა, ოთხთვიანი შინაპატიმრობის პერიოდში მეხტიევის საკომუნიკაციო და სხვა შესაძლებლობები მნიშვნელოვნად შეიზღუდება.
ბრალდებების გასაჯაროების შემდეგ საზოგადოებრივი აზრი ორ ბანაკად გაიყო. ერთი მხრივ, ოპოზიციისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები, რომლებიც წლების განმავლობაში მეხტიევის პოლიტიკური გავლენის ქვეშ ცხოვრობდნენ, მის წინააღმდეგ საქმის აღძვრას სამართლიანობის აღდგენად მიიჩნევენ.
აზერბაიჯანის “დემოკრატიული პარტიის” თავმჯდომარე სერდარ ჯალალოღლუს თქმით, მეხტიევი დიდი ხნის წინ უნდა დაეკავებინათ და ამჟამინდელი ბრალდებები სრულიად მართებულია.
“ჩვენ ეს ათწლეულების წინაც ვიცოდით — ის რუსეთს ემსახურებოდა… რამიზ მეხტიევი იყო იმ პოლიტიკის ერთ-ერთი შემოქმედი, რომელმაც ინტელიგენცია და ახალგაზრდობა აიძულა ქვეყანა დაეტოვებინათ. ან ყველაფერს ის მოსკოვის მითითებით აკეთებდა,“ — განაცხადა ჯალალოღლუმ.
მსგავსი შეფასებები ასახავს იმ ნარატივს, რომლის მიხედვითაც მეხტიევი კრემლის “ტროას ცხენად“ ითვლებოდა — ფიგურად, რომელიც წლების განმავლობაში აფერხებდა დამოუკიდებელი პოლიტიკის გატარებას. ოპოზიციურ წრეებში ბევრი მიიჩნევს, რომ სახელმწიფო ღალატის ბრალდება დაგვიანებული პასუხია მისი ხანგრძლივი პრორუსული კურსის გამო.
მეორე მხრივ, ოპოზიციისა და სამოქალაქო საზოგადოების ნაწილი პროცესს განიხილავს როგორც შიდა პოლიტიკური დაპირისპირების გამოვლინებას. ჟურნალისტი განიმათ ზახიდი და ახალგაზრდა აქტივისტი აზიზ მამიევი აღნიშნავენ, რომ მეხტიევის დაკავება დემოკრატიის წინსვლის ნიშანი არ არის და მხოლოდ ერთ ძალაუფლების ცენტრში მიმდინარე ბრძოლას ასახავს.
მათი თქმით, მეხტიევი ათწლეულების განმავლობაში არსებული სისტემის ერთ-ერთი ბირთვი იყო და მის მიმართ ბრალდებები მხოლოდ გავლენისთვის შიდა კონკურენციის გამოხატულებაა. ამ კონტექსტში, “ღალატის“ საკითხი უფრო პოლიტიკურია, ვიდრე იურიდიული — საქმე არ ეხება რეფორმებს, არამედ მმართველი რეჟიმის შიგნით ძალაუფლების გადანაწილებას.
საზოგადოებრივ დისკურსში ფართოდ არის გავრცელებული მოსაზრება, რომ მეხტიევი უფრო ძველი ელიტის წარმომადგენელია, რომელიც ახალმა ტექნოკრატიულმა თაობამ მთლიანად განდევნა. მისი სისხლის სამართლის დევნა, ბევრის შეფასებით, პოლიტიკურ თაობათა ცვლისა და ძალაუფლების იერარქიის გადახალისების სიმბოლოდ იქცა.
განსაკუთრებით 2020 წლის ყარაბაღის მეორე ომისა და 2023 წელს ყარაბაღზე სრული კონტროლის აღდგენის შემდეგ, აზერბაიჯანში შეინიშნება საგარეო კურსის კორექტირება. სერდარ ჯალალოღლუს შეფასებით, ქვეყანა ბოლო წლებში თანდათან უარს ამბობს ბალანსირებულ პოლიტიკაზე და დასავლეთთან დაახლოების გზას ირჩევს — პროცესს, რომელიც მიზნად ისახავს “რუსეთის აგენტურული ქსელის ნეიტრალიზაციას ქვეყნის შიგნით“.
ამ კონტექსტში, მეხტიევის — როგორც კრემლის გავლენისადმი მგრძნობიარე ფიგურის — დევნა შეიძლება განიხილებოდეს მცდელობად, ხელისუფლების შიგნით პრორუსული ელემენტები შესუსტდეს. ოფიციალური ბრალდების ფორმულირებაში “სახელმწიფო ღალატი“ ფაქტობრივად გულისხმობს თანამშრომლობას უცხოეთთან, უპირველესად რუსეთთან.
ოპოზიციის სხვა წარმომადგენლებიც მიიჩნევენ, რომ საჭიროა მეხტიევის პოლიტიკური საქმიანობის შედეგების შეფასება და მისი დასჯა, თუმცა პროცესის ობიექტურობაში ეჭვს გამოთქვამენ. “სახალხო ფრონტის” პარტიის აქტივისტებმა, მათ შორის მამედ იბრაჰიმმა, განაცხადეს, რომ მეხტიევი იყო სტრატეგიის ავტორი, რომელიც ოპოზიციის დაშლასა და დასუსტებას ისახავდა მიზნად.
მათი თქმით, თუ მეხტიევის საქმე ისტორიული სამართლიანობის გამოხატულებად შეიძლება ჩაითვალოს, ეს არ ნიშნავს ხელისუფლების კეთილსინდისიერ განზრახვას, რადგან სწორედ დღევანდელი ხელისუფლება აგრძელებს იმ პოლიტიკას, რომლის ერთ-ერთი არქიტექტორიც მეხტიევი იყო.
ასეთი შეფასებები საზოგადოებაში გარკვეულ ირონიას იწვევს — ხელისუფლება, რომელიც წარსულში ოპოზიციას “სახელმწიფო ღალატში“ სდებდა ბრალს, ახლა იმავე მუხლით დევნის საკუთარ ყოფილ გავლენიან წევრს.
ამგვარად, საზოგადოებრივი დისკურსი ორად არის გაყოფილი: ერთი მხარე ამას მეხტიევის ეპოქის დასრულებად აღიქვამს, ხოლო მეორე — მმართველი ელიტის შიგნით ძალაუფლებისთვის მორიგ ბრძოლად.
მედიის რიტორიკა და პოლიტიკური შედეგები
რამიზ მეხტიევის გარშემო განვითარებულმა მოვლენებმა ფართო გამოხმაურება გამოიწვია აზერბაიჯანის მედიასივრცეშიც, სადაც აშკარად შესამჩნევია კონტრასტული ტონი. მმართველ ძალასთან აფილირებული მედია მეხტიევის საქმეს “სახელმწიფო ერთგულების“ კონტექსტში განიხილავს და ცდილობს წარმოაჩინოს იგი როგორც “ღალატის ქსელის ხელმძღვანელი“.
ამ გამოცემებში მეხტიევი აღწერილია, როგორც ფიგურა, რომელიც წლების განმავლობაში ფარულად მოქმედებდა სახელმწიფოს ინტერესების წინააღმდეგ. მსგავსი რიტორიკა შეინიშნება ხელისუფლების ოფიციალურ განცხადებებშიც: პარტია “ერთიანი აზერბაიჯანის“ ვეტერანთა საბჭოს თავმჯდომარემ და პარლამენტის დეპუტატმა არიფ ალიევმა განაცხადა, რომ მეხტიევი პარტიიდან იქნება გარიცხული და ჩამოერთმევა ყველა სახელმწიფო ჯილდო და ორდენი.
პროსამთავრებო მედიისთვის დამახასიათებელი კიდევ ერთი მიმართულებაა მეხტიევის ქონებრივი მდგომარეობის დემონსტრირება. მრავალი ონლაინგამოცემა აქტიურად ავრცელებს მასალებს მისი სავარაუდო აქტივების შესახებ.
პორტალებმა Oxu.az-მა და Axar.az-მა გამოაქვეყნეს სიები, სადაც მითითებულია მეხტიევის ოჯახსა და ახლობლებზე დაქვემდებარებული უძრავი ქონება — ასეულობით ჰექტარი მიწა ნოვხანსა და სხვა რეგიონებში, ბინები და კომერციული ობიექტები ბაქოში, ბანკ BTB-ში 75%-იანი წილი, გამომცემლობა Sharq-Garb, აგრეთვე წილები სავაჭრო ცენტრებში “სადარაკი“ და “ბინა“.
ამგვარი “ქონებრივი რეესტრების“ გამოქვეყნება საზოგადოებაში ზრდის გაღიზიანებას მეხტიევის მიმართ და აძლიერებს მის მორალურ დისკრედიტაციას, რითაც ის სხვა ელიტის წარმომადგენლებზე უფრო “დამნაშავედ“ წარმოჩინდება. ზოგიერთ მასალაში გაჟღერდა ვარაუდიც, რომ მის ქონებას შეიძლება კონფისკაცია დაემუქროს — სისხლის სამართლის კოდექსის 193-1.3.2 მუხლის თანახმად, ეს შესაძლებელია გამამტყუნებელი განაჩენის შემთხვევაში.
დამოუკიდებელი ანალიტიკოსები მეხტიევის წინააღმდეგ მმართველი მედიის კამპანიას “დანაშაულის მსხვერპლადშეწირვის ტაქტიკას“ უწოდებენ. მათი შეფასებით, მცდელობა, ერთ ადამიანზე გადაიტანონ პასუხისმგებლობა, მიზნად ისახავს მოქმედი ხელისუფლების პოზიტიური იმიჯის შენარჩუნებას.
პოლიტიკური სისტემისა და მომავალი პროცესების მნიშვნელობა
რამიზ მეხტიევის ამჟამინდელი მდგომარეობა აზერბაიჯანის პოლიტიკური სისტემის მნიშვნელოვანი გარდატეხის წერტილად განიხილება. მისი მაგალითი აჩვენებს, როგორ შეიძლება ადამიანი, რომელიც ათწლეულების განმავლობაში ხელისუფლების მწვერვალზე იდგა, შინაგანი პოლიტიკური დინამიკის ცვლილების შედეგად ძალაუფლების წრიდან ამოვარდეს და სისხლის სამართლის ბრალდებებს შეეჯახოს.
ეს შემთხვევა ნათლად ასახავს, რომ თუნდაც ავტორიტარულ სისტემებში, ფიგურები, რომლებიც წლების განმავლობაში ხელშეუხებლად მიიჩნეოდნენ, საბოლოოდ გავლენას კარგავენ. ძალთა ბალანსის ცვლილებისას გუშინდელი “გუმბათები“ დღევანდელ სამიზნეებად იქცევიან. მეხტიევის პოლიტიკური კარიერის დასრულება მძიმე ბრალდებების ფონზე მიუთითებს მმართველ სისტემაში ახალი ძალთა ბალანსის ფორმირებაზე.
ამ პროცესის გავლენა აზერბაიჯანის პოლიტიკურ სტრუქტურაზე შეიძლება რამდენიმე მიმართულებით განვიხილოთ.
პირველი — ხელისუფლების შიგნით მონოლითურობის გაძლიერება. მეხტიევის ჩამოშორებით პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ფაქტობრივად დასრულებულად ჩათვალა იმ “ძველი გვარდიის“ ეპოქა, რომელიც მას მამის მემკვიდრეობად დარჩა. მთავრობის სტრუქტურაში თითქმის აღარ დარჩნენ ჰეიდარ ალიევის დროინდელი გავლენიანი ფიგურები. ახალი პოლიტიკური ელიტა შედგება უფრო ახალგაზრდა, ტექნოკრატიული კადრებისგან, რომლებიც პრეზიდენტისადმი პირადი ლოიალურობით გამოირჩევიან. შედეგად, ქვეყნის მართვა უფრო მეტად არის კონცენტრირებული ერთ ცენტრში. მეხტიევის მსგავსი ფიგურების არყოფნა ალიევისთვის არა მხოლოდ მოსახერხებელია, არამედ უზრუნველყოფს ხელისუფლების სრული კონტროლის ცენტრალიზაციას.
მეორე — პოლიტიკური ბრძოლის გამკაცრება. მეხტიევის საქმე აჩვენებს, რომ აზერბაიჯანში შიდა პოლიტიკური დაპირისპირებები უკვე საჯარო და სამართლებრივ ფორმას იღებს. თუ ადრე ელიტური კონკურენცია კულისებს მიღმა მიმდინარეობდა, ახლა მას თან სდევს ღია ბრალდებები, მათ შორის სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობაში. ასეთი ნაბიჯი მიუთითებს ხელისუფლების მზადყოფნაზე, მკაცრად დასაჯოს სისტემის შიგნით ნებისმიერი შესაძლო გადახვევა. ეს სიგნალია სხვა მაღალჩინოსნებისთვისაც — ნებისმიერი მცდელობა დამოუკიდებელი ჯგუფების ფორმირებისა მკაცრად იქნება აღკვეთილი. მოკლევადიან პერსპექტივაში ამან შესაძლოა გააძლიეროს პოლიტიკური სტაბილურობა, თუმცა გრძელვადიანად შიშისა და უნდობლობის ატმოსფეროს შექმნას შეუწყობს ხელს, რაც მმართველობის ეფექტიანობაზე უარყოფითად აისახება.
მესამე — გარე პოლიტიკური ასპექტი. ზოგიერთი ანალიტიკოსის შეფასებით, მეხტიევის ჩამოშორება შეიძლება განიხილებოდეს როგორც ნაბიჯი რუსეთისგან დისტანცირებისკენ და დასავლეთთან უფრო აქტიური ურთიერთობისკენ. მეხტიევი საბჭოთა პოლიტიკური სკოლის წარმომადგენლად მიიჩნეოდა, რომლის მსოფლმხედველობაშიც რუსეთის ფაქტორი მნიშვნელოვან ადგილს იკავებდა.
ყარაბაღის ომში გამარჯვების შემდეგ და რეგიონული ძალთა განლაგების ცვლილების ფონზე, აზერბაიჯანის ხელისუფლება უფრო დამოუკიდებელ გადაწყვეტილებებს იღებს. ამ კონტექსტში, კრემლთან ისტორიულად დაახლოებული ფიგურები ბაქოში ნაკლებად სჭირდებათ და ზოგჯერ რისკადაც აღიქმებიან. შესაბამისად, მეხტიევის სახელმწიფო ღალატში ბრალდებაც შეიძლება ჩაითვალოს სიგნალად მოსკოვისთვის — აზერბაიჯანი აღარ დაუშვებს გარე ჩარევას საკუთარ შიდა პოლიტიკაში.
ეს არ ნიშნავს, რომ ქვეყანა საბოლოოდ გადავიდა მკაფიოდ პროდასავლურ კურსზე, თუმცა ცხადია, რომ ძალთა ბალანსი იცვლება. შემდგომი მოვლენები — მათ შორის, შესაძლო ნაბიჯები სხვა პრორუსული ფიგურების მიმართ — დაადასტურებს ან უარყოფს ამ ტენდენციას.