გალის რაიონის გამგებელი აფხაზეთში ქართველების პრობლემებზე საუბრობს. VIDEO
ქართველები აფხაზეთში
ფაქტობრივად, აფხაზეთის გალის რაიონში მხოლოდ ეთნიკური ქართველები ცხოვრობენ, მათი ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრობლემა კი საბუთებია.
2014 წელს, აფხაზეთის პარლამენტის გადაწყვეტილებით, გალის რაიონის 30 ათასზე მეტ მცხოვრებს გაუუქმდა ადრე გაცემული აფხაზური პასპორტი. მთავარი მიზეზი ის იყო, რომ მათ ჰქონდათ მეორე მოქალაქეობა – საქართველოს, რაც აფხაზეთის კანონმდებლობით აკრძალულია.
ადგილობრივი მცხოვრებლების უმეტესობისთვის მინიმუმ ბინადრობის ნებართვის მოპოვება ასევე ძალიან რთულია ან, უფრო სწორად, შეუძლებელი.
გალის რაიონის ადმინისტრაციის უფროსი კონსტანტინე ფილია გაზეთ „ჩეგემსკაია პრავდას“ და JAMnews-ის აფხაზეთის რედაქტორ ინალ ხაშიგთან საუბრისას კონკრეტული მაგალითებით გვეუბნება, რამდენად მტკივნეულია ეს პრობლემა ხალხისთვის და რატომ. ასევე, რატომ არის მნიშვნელოვანი გალელი ქართველების აფხაზურ საზოგადოებაში ინტეგრაციაში დახმარება და არა ამ პროცესის შეფერხება.
ინტერვიუში ასევე განიხილეს:
- ქართულ-აფხაზური ვაჭრობის მნიშვნელობა, რისთვისაც მრავალი დაბრკოლება შეიქმნა ორივე მხრიდან.
- გალის რეგიონში სასოფლო-სამეურნეო ბიზნესის წარმატებული განვითარება, მოცვის პლანტაციებისა და ევკალიპტის ნერგების ჩათვლით.
- ტურიზმის წარუმატებლობა: განსაკუთრებული ზღვის სანაპირო, რომელიც საბჭოთა პერიოდში ელიტურად ითვლებოდა, მაგრამ ახლა არ არის გზები, წყალი, ელექტროენერგია და სხვა ინფრასტრუქტურა.
- ტერიტორიის დიდი საინვესტიციო მიმზიდველობა.
„აფხაზეთში ქართველებს არ აქვთ საბუთები, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ არ აქვთ შესაძლებლობა იყიდონ უძრავი ქონება“
ინალ ხაშიგი: ცოტა ხნის წინ, პარლამენტმა დაამტკიცა დებულება, რომლის მიხედვითაც აფხაზეთში ბინადრობის ნებართვა ახლა 10 წლით გაიცემა (აქამდე ის ხუთ წლით იყო განსაზღვრული). ამ დოკუმენტით ეთნიკური ქართველები გალში მცხოვრებთა ძირითად ნაწილს წარმოადგენენ.
როცა 2014 წელს მათ მოქალაქეობა ჩამოართვეს და ბინადრობის მოწმობის გაცემაზე საუბრობდნენ, ვარაუდობდნენ, რომ ყველა უფლება ექნებოდათ ხმის მიცემისა და პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობის უფლების გარდა. რამდენად შეესაბამება ეს დოკუმენტი საბოლოოდ ამ სტანდარტებს?
კონსტანტინე ფილია: დიახ, მათ არ აქვთ პოლიტიკური უფლებები და ეს თავიდანვე არ იყო გათვალისწინებული. მაგრამ ჯერ კიდევ არსებობს შეზღუდვები.
ხალხი ცხოვრობს საგვარეულო სახლებში და მათ შეუძლიათ გაყიდონ ან მემკვიდრეობით მიიღონ ისინი. მაგრამ სხვა რამის შეძენა, გაფართოება, მიწის ნაკვეთის დამატება – მათ ეს უფლებები არ აქვთ.
კიდევ ერთი პრობლემა: ბინადრობის ნებართვა არ იძლევა სანადირო იარაღის ფლობის საშუალებას. სოფლის მცხოვრებისთვის, რომელიც ტყეში ცხოვრობს, სადაც ირგვლივ გარეული ცხოველები, ტურები არიან, ეს დიდი პრობლემაა.
ალბათ ყველაზე დიდი პრობლემა ბინადრობის ნებართვის ხანგრძლივობასთან არის დაკავშირებული. იგი გაიცემა მხოლოდ 10 წლის ადგილზე ცხოვრების შემდეგ, მაგრამ ეს უნდა დადასტურდეს მხოლოდ პოლიციის მიერ გაცემული დოკუმენტებით.
ეს ნიშნავს, რომ პოლიციაში რეგისტრაცია მოგიწიათ 10 წლის წინ, მაგრამ არცერთი ჩვენგანი, ადგილობრივები, არსად არ დარეგისტრირებულან. უმეტესობას აქ არ აქვს ეს დოკუმენტები.
მას შემდეგ რაც მათ მოქალაქეობა ჩამოართვეს, გამარტივებული სქემით დაიწყეს ბინადრობის ნებართვის გაცემა იმის გამო, რომ ხალხი რუსეთში ვერ გაემგზავრა. მათი უმრავლესობის შვილები იქ სწავლობდნენ და ჩვენ ვეხმარებოდით უნივერსიტეტში კვოტების მიხედვით ადგილების მოძებნაში. მაგრამ როცა მშობელმა იცის, რომ ვერ შეძლებს შვილთან ჩასვლას, ბევრი უარს ამბობს ამ შესაძლებლობაზე.
მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, ბინადრობის ნებართვა მხოლოდ ხუთი წლით იყო გაცემული. როდესაც ეს ვადა ამოიწურება, პირმა უნდა დაამტკიცოს თავისი უფლება მიიღოს ახალი დოკუმენტი და ამისთვის უნდა წარადგინოს დამატებითი დოკუმენტები. მაგრამ სად ვიშოვოთ ისინი, სადმე არის რამე შენახული?
კარგია, რომ პარლამენტმა ახლა მიიღო ამის შესახებ კანონპროექტი პირველი მოსმენით. ჩვენ ვხედავთ დეპუტატებს შორის ერთსულოვნებას, ეს კანონი მათთვის წყალგამყოფი არ არის.
როგორც ოპოზიციონერ დეპუტატებს, ისე სამთავრობო გუნდს ერთხმად ესმით, რომ ეს საკითხი უნდა გადაწყდეს, რომ ასე გაგრძელება არ შეიძლება.
უნდა გვესმოდეს – ან ეს ჩვენი ხალხია და წერტილი, ან ჩვენი ხალხი არ არის. მაგრამ მაშინ საკითხი სხვაგვარად უნდა გადაწყდეს.
აფხაზეთის მოქალაქეობის მიღება თითქმის შეუძლებელია, თუ პირი არ არის ეთნიკური აფხაზი
ინალ ხაშიგი: არსებობს რაიმე მექანიზმი, რომ ეს ადამიანები გახდნენ აფხაზეთის სრულუფლებიანი მოქალაქეები? აფხაზს, სადაც არ უნდა დაიბადოს, რა სხვა მოქალაქეობაც არ უნდა ჰქონდეს, ავტომატურად ეძლევა აფხაზეთის მოქალაქეობა. სხვა რა გზაა?
კონსტანტინე ფილია: მოქალაქეობა ძალიან რთულია. მაგალითად, მე პრაქტიკულად ვერავის დავეხმარე. მხოლოდ ჩემი მეგობრისთვის – რომელთან ერთადაც ჯარში ვმსახურობდი – მის შვილს მოქალაქეობის მოპოვებაში დავეხმარე.
ბებიამ პენსიის ასაღებად საქართველოს მოქალაქეობა მიიღო. ბოლოს და ბოლოს, ადამიანებს სოციალური პაკეტი მაშინ მივეცით, როცა მოქალაქეობა ჩამოვართვით.
ანკეტაში ეკითხებოდნენ ინფორმაციას შვილებზე, შვილიშვილებზე. მან ყველაფერი ჩაწერა. ავტომატურად ეს ბიჭიც იქ მოხვდა, ამ ჩამონათვალში. და ამიტომ მამამისი მთხოვს, მის შვილს აფხაზეთის მოქალაქეობა გავუფორმო, რადგან მისი შვილი პეტერბურგში სწავლობს.
შემდეგ კი გაირკვა, რომ მას საქართველოს მოქალაქეობა ჰქონდა. რუსი ადვოკატი დაიქირავეს, შვილმა რუსული პასპორტი მიაწოდა და ოფიციალურად განაცხადა საქართველოს მოქალაქეობაზე უარი. პროცედურას ექვსი ან რვა თვე დასჭირდა. და მხოლოდ ამის შემდეგ შევძელით მისთვის აფხაზეთის მოქალაქეობის მინიჭება.
ინალ ხაშიგი: მაგრამ უნდა არსებობდეს სხვა მექანიზმი ხალხის აფხაზურ სივრცეში ინტეგრაციისთვის. ბავშვები აქ იბადებიან და სკოლას ამთავრებენ. უნივერსიტეტში გალელებისთვის გვაქვს ადგილები. რა ვუყოთ მათ? აქ დაიბადნენ და აქ გაიზარდნენ.
კონსტანტინე ფილია: მადლობა მინდა გადაგიხადოთ ამ თემის წამოწევისთვის. ვისაც ქუჩაში ვხვდები, ყველა ერთხმად ამბობს: ეს უნდა მოგვარდეს, სიტუაცია უსამართლო და არასწორია.
გვაქვს მოსახლეობის გადინება. როცა მშობლები ვერ ხედავენ, რომ ხვალ მათი შვილები სრულუფლებიანი მოქალაქეები იქნებიან, რას გააკეთონ? დავტოვებთ მე და შენ ჩვენს შვილებს ისეთ ადგილას, სადაც მათ არ ექნებათ თანაბარი სამოქალაქო უფლებები?
რუსეთმა მოსკოვის საგზაო ინსტიტუტს 15 კვოტა მოგვცა გალის რეგიონის საუკეთესო სტუდენტებისთვის. გამოკითხული ხუთიდან მხოლოდ ორი წავიდა იქ. სამი შვილის მშობლებმა უარი თქვეს. მათ გვითხრეს: ”ჩვენ ვერ შევძლებთ ბავშვთან ჩასვლას და ნახვას, თუ როგორ ცხოვრობენ ისინი.”
მაგრამ მაშინაც კი, თუ ადამიანი მიდის სასწავლებლად რუსულ უნივერსიტეტში და მისმა მშობლებმა ამის ნება მისცეს – რადგან მათ ჰყავთ ნათესავები რუსეთში – მაშინ სტუდენტური ვიზის მისაღებად, თქვენ უნდა წარმოადგინოთ მინიმუმ სამწლიანი დოკუმენტი. ხოლო დოკუმენტი, რომელსაც გალის მოსახლეობას აძლევენ, მოქმედებს მხოლოდ ერთი წლის განმავლობაში. შედეგად, სტუდენტი უნივერსიტეტიდან ირიცხება.
პასუხისმგებლობის აღება არც საპასპორტო სამსახურს და არც შინაგან საქმეთა სამინისტროს არ სურს. ასე რომ, ჩვენ მივდივართ ვიცე-პრეზიდენტთან ამ პრობლემით და ვეკითხებით: “გაიგეთ, ადამიანი გააძევეს?” – ჩვენ ვიბრძვით ყველასთვის ერთნაირად.
- ორმაგი მოქალაქეობა აფხაზეთში: არა ფუფუნება, არამედ მგზავრობის საშუალება
- პასპორტი, ტრაქტორი და საზღვარი. რა არ ჰყოფნით ქართველებს აფხაზეთში
- ქართველები აფხაზეთში: დარჩა ერთი გადასასვლელი
„აფხაზეთში შეიძლება შემოტანილი იყოს მხოლოდ ის საქონელი, რომელიც არ არის ეტიკეტირებული, როგორც საქართველოში წარმოებული“
ინალ ხაშიგი: პილიასთან ერთად ვმონაწილეობდით სატრანზიტო და სასაზღვრო ვაჭრობის საკითხებზე კომისიის მუშაობაში. ეს პრობლემა 30 წელია არსებობს, როცა ვისაც რა უნდა, ის შემოაქვს საზღვარზე.
ამ პრობლემის მოგვარება რამდენიმე წლის წინ დაიწყო, როცა თხილის გაყიდვა დაუშვეს და ბაჟი გაუქმდა. ახლა, ზოგადად, სიაში 14 პუნქტია, რისი გადატანაა შესაძლებელი საზღვარზე.
კონსტანტინე ფილია: ველოდით, რომ სხვა რამე გაკეთდებოდა, მაგრამ ჯერჯერობით არაფერი მომხდარა. თავად საბაჟოც არ არის მზად ცვლილებებისთვის, და არც არის სათანადოდ აღჭურვილი.
ამჟამად აფხაზეთში მხოლოდ იმ საქონლის შემოტანაა შესაძლებელი, რომელიც არ არის საქართველოში წარმოებული ეტიკეტით. ეს შეიძლება იყოს სოფლის მეურნეობის პროდუქტები და სხვა მსგავსი. შემოაქვთ მცირე რაოდენობით – შეიძლება დღეში 500 კილოგრამი, მეტი არაფერი.
შემოწმება ქართული მხრიდან
კონსტანტინე ფილია: ქართული მხარე არ არის მზად ამ სფეროს დასარეგულირებლად. ყველაფერი, რაც აქ ქართული მხრიდან შემოდის, ჯერ დეტალურად უნდა შემოწმდეს.
მაგალითად, ვიღაცამ შემოიტანა მეორადი საბურავები. მან უნდა უნდა გადაუღოს თითოეულ საბურავს სურათი და მიიღოს თანხმობა.
აფხაზეთი საქართველოს ინციდენტების პრევენციისა და რეაგირების საკითხებზე ოთხმხრივი შეხვედრების განახლებას სთავაზობს
კონსტანტინე ფილია: საქართველოს ხელისუფლება იძლევა სიგნალებს, რომ არ სურს მეორე ფრონტის გახსნა და არ უნდა იყოს რუსეთის წინააღმდეგ. ჩვენ მივესალმებით ამას.
მაგრამ ქართული ოპოზიცია ძალიან სერიოზული თემაა, მას დასავლეთი სრულად აფინანსებს.
მთავარია ვაჩვენოთ, რომ მზად ვართ კეთილმეზობლობისთვის და თანაბარი დიალოგისთვის. სიგნალი უკვე გაიგზავნა, ახლა პასუხს ველოდებით.
ჩვენ მზად ვართ ნორმალური მოლაპარაკების პროცესისთვის, მზად ვართ ოთხმხრივი შეხვედრებისთვის, როგორც ეს იყო ადრე გალში. დაე, ჟენევის ფორმატი აქ შემოვიდეს.
ინალ ხაშიგი: აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ თვენახევრის წინ განაცხადა საზღვარზე ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების მექანიზმის აღდგენის შესახებ [აფხაზეთისა და საქართველოს წარმომადგენლების, ასევე რუსეთის, ევროკავშირისა და გაეროს მონაწილეობით. – JAMnews].
კონსტანტინე ფილია: პრობლემა ის იყო, რომ ქართულმა მხარემ მოითხოვა აქ შემოსვლის შესაძლებლობა შიდა ქართული პასპორტებით. აფხაზური მხარე დაჟინებით მოითხოვდა საზღვრის გადაკვეთას მხოლოდ უცხოური პასპორტებით, როგორც ეს ხდება მეზობელი სახელმწიფოს მოქალაქეებისთვის.
ეს საკითხი არ მოგვარდა, მაგრამ ჩვენ მაინც წავედით წინ.
ჩვენ ახლა ვამზადებთ ზონას, რომელიც მდებარეობს ენგურის ხიდის იქით, ჩვენს პირველ საგუშაგოზე გაჩერების გარეშე. ამ ადგილას იქნება საკონფერენციო დარბაზი, სადაც ეს შეხვედრები გაიმართება.
საქართველოში არსებობენ ძალები, რომლებსაც ესმით, რომ ეს გვერდი უნდა გადაიფურცლოს. უფროს თაობას ყველაფერი მშვენივრად ესმის. გვაქვს ცხელი ხაზი და სხვა მრავალი კონტაქტი. ჩვეულებრივ ადამიანებს ერთმანეთი არასდროს დაუკარგავთ.
ყველას მშვენივრად ესმის ყველაფერი: თქვენი ტერიტორია ჩვენი ტერიტორიაა, თქვენი უსაფრთხოების ძალები ჩვენი უსაფრთხოების ძალებია. მაგრამ საჯაროდ, მედიაში ამბობენ, აფხაზეთი ოკუპირებულიაო. მაშინ მაჩვენე აქ ერთი ოკუპანტი მაინც, ერთი რუსი ჯარისკაცი!
ეს არის ამერიკული ტექნოლოგია – “ითამაშე დიდი ხნის განმავლობაში”. საქართველოში ეს შეიტანეს სახელმძღვანელოებში და გამოყოფდნენ ცნებებს „აფხაზები“ და „აფსუები“, და 30 წლის განმავლობაში ჩვენ ვზრდით ახალგაზრდებს, რომლებიც დარწმუნებულნი არიან, რომ ეს ასეა.
ინალ ხაშიგი: მახსოვს ომის შემდგომი რთული დრო, როცა გალში თითქმის ყოველ მეორე დღეს კლავდნენ ვიღაცას, ხდებოდა ტერორისტული თავდასხმები. მაშინაც იყო ცხელი ხაზი, პირდაპირი კავშირი. [გალის რაიონის მაშინდელმა ხელმძღვანელმა] რუსლან ქიშმარია ურეკავდა სამეგრელოს გუბერნატორს, ზუგდიდის გამგებელს და უშიშროების წარმომადგენლებს. არის ახლა ასეთი შესაძლებლობა?
კონსტანტინე ფილია: კოვიდ პანდემიის დროს ქართულ მხარესთან დიალოგი გავმართე. მაშინვე ვთქვი: „ჩვენ ვემიჯნებით დიდ პოლიტიკას და ყურადღება ხალხზე გადაგვაქვს“. აღმოჩნდა, რომ ეს იყო ჩვეულებრივი ადამიანის სამუშაო. ეს არ არის დიდი საიდუმლო. და ეს სამუშაო დღემდე გრძელდება იქ, სადღაც ნორმალურ ადამიანებს სჭირდებათ კომუნიკაცია.
”სისულელეა, რომ არ შეგიძლია უბრალოდ განაახლო ბინადრობის უფლება, როდესაც მისი ხუთწლიანი ვადა ამოიწურება”
კონსტანტინე ფილია: ყოველდღიურად ვხარჯავთ რესურსებს რიგითი გლეხების დაკავებაზე. რუსი მესაზღვრეები მეუბნებიან: „აბა, მოაგვარე ეს პრობლემა, მიეცი ხალხს საბუთები“. ამბობენ: „მოხუცებს ტყვიამფრქვევებით და ავტომატებით ვაკავებთ. ჩვენ შეგვიძლია განვსაზღვროთ, არის თუ არა ის ბანდიტი.”
ხალხი უკვე პირდაპირ მოდის რუსების საგუშაგოზე. მათ ეუბნებიან: „ჩაჯექი სატვირთოში“, მიჰყავთ აფხაზეთის სახელმწიფო უსაფრთხოების პუნქტში, ადგენენ ოქმს და ათავისუფლებენ.
ვინმეს რომ საერთოდ არ ჰქონდეს საბუთები, ეს იზოლირებული შემთხვევებია. მაგრამ ძირითადად ასეა – ხუთწლიანი ბინადრობის ნებართვა გასულია და მას ვეღარ განაახლებენ. ეს სისულელეა. დოკუმენტი სახელმწიფომ გასცა. გაკეთდა თითის ანაბეჭდი, გადაიღეს ფოტოები, არის მონაცემთა ბაზა. მან დაუტოვა ძველი დოკუმენტი, ამიტომ გადაუღეთ პირს ფოტო, კვლავ გააკეთეთ თითის ანაბეჭდი და გაუშვით სახლში ახალი დოკუმენტით.
მაგრამ ჩვენთან თქვენ ჯერ უნდა დაამტკიცოთ, სად იყავით ხუთი წლის განმავლობაში – თუნდაც ამ ბინადრობის ნებართვის მიღებამდე – რათა თქვენი დოკუმენტები ზოგადად მიღებულ იქნას განსახილველად. უფრო მეტიც, თქვენ არ შეგიძლიათ უბრალოდ მოწმეების მოყვანა, თქვენ გჭირდებათ ცნობა შინაგან საქმეთა სამინისტროდან – სხვა არაფერი არ მიიღება.
იმედი მაქვს, კანონი, რომელიც ახლა პარლამენტმა მიიღო, შეცვლის ამ მდგომარეობას.
გალის რაიონში ბიზნესი ვითარდება, მუშახელი ბევრია და მაგრამ შრომითი მიგრანტები არ არიან
ინალ ხაშიგი: გალის რაიონის მახასიათებელი, რომელიც აფხაზეთის არც ერთ რეგიონში არ არის, არის ის, რომ იქ არ არიან შრომითი მიგრანტები – მთელი სამუშაო ძალა ადგილობრივი ხალხია. და მათ შორის, ვინც სამუშაოდ სხვა რეგიონებში ჩადის, ასევე ბევრია გალიდან.
როგორ ვითარდება ბიზნესი, რადგან აქ ბევრი შრომითი რესურსია?
კონსტანტინე ფილია: თუ სოფლის მეურნეობით დაკავდებით სოხუმის რაიონში, ოჩამჩირის რაიონში თუ სხვაში, პრობლემა შეგექმნებათ. იქ მუშახელი უნდა მიიყვანოთ, რომ ვინმემ იმუშაოს. უნდა გამოკვებოთ, საცხოვრებელი უზრუნველყოთ. ეს დიდი ხარჯია და ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამ პროექტმა შედეგი გამოიღოს.
გალის რაიონში განსხვავებული ის არის, რაც არ უნდა მოხდეს, აქ ყოველთვის იქნებიან ადამიანები, რომლებიც მზად არიან იმუშაონ და კარგი ფულიც გამოიმუშაონ.
ბიზნესის საქმე კარგად მიდის. მაგალითად მოცვის მწარმოებლები მშვენივრად გრძნობენ თავს. მათ აქვთ 200 ჰექტარზე მეტი ფართობი, ღობე, ბადე, წვეთოვანი სარწყავი სისტემა და წყლის მარაგი. უზარმაზარი ინვესტიციები, დაახლოებით 300 მილიონი რუბლია შემოსული [დაახლოებით $3,5 მილიონი] და მათ კიდევ 200 ჰექტრის დამატება უნდათ.
პაულონიის მოყვანა დაიწყეს, დაახლოებით სამი წელია უკვე 90 ჰექტარია გაშენებული. დაარსდა ფერფლის ევკალიპტის სანერგეები.
ულამაზესი სანაპირო ზოლი, ელიტური საბჭოთა პერიოდში, მაგრამ ახლა იქ ინფრასტრუქტურა მთლიანად განადგურებულია
კონსტანტინე ფილია: რაც არ არის განვითარებული ამ ტერიტორიაზე არის 19 კილომეტრიანი სანაპირო ზოლი. ულამაზესი სანაპირო – ქვიშიანი. და არც ერთი სასტუმრო არ არის იქ. არც ვინმეა დაინტერესებული, რომ რამე ააშენოს.
მთავარი პრობლემა ის არის, რომ იქ ინფრასტრუქტურა არ არის. არ არის გზები, არ არის წყალი, წყალმომარაგების ქსელი მთლიანად მოშლილია. მთავარი ელექტრომომარაგების ხაზი იქამდე არ წვდება. შუქი ოჩამჩირის რაიონიდან მოდის, მაგრამ ძაბვა დაბალია.
თავად ადგილი კი განსაკუთრებულია. (საბჭოთა) დროს ეს ადგილი პოპულარული იყო ქართულ ელიტაში. აგარაკები იქ ისევ დგას. იყო ლამაზი ქუჩები, ბილიკები, ევკალიპტის არომატი.
მაგრამ ახლა იქ სულ 42 ადამიანი ცხოვრობს. მიტოვებულ სოფელში მხოლოდ ბებიები დარჩნენ. ცხოვრობს ერთი მრავალშვილიანი ოჯახი, ხუთი შვილი ჰყავთ.
მიტოვებული ტერიტორიით ჯერ არავინ დაინტერესებულა. ვიღაცები მოდიან და ამბობენ, რომ სურთ [მიწა აქ]. მაგრამ ეს არის აფხაზური ვარიანტი: დაიკავეთ მიწა და მერე, როცა ინვესტორი გამოჩნდება, გაყიდეთ. მე ეს ვიცი, ამიტომ ვპასუხობ: მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არის აქ რაიმეს გაკეთების შესაძლებლობა.
პერსპექტივები: ტორფის და ცარცის დამუშავება, ატომური ელექტროსადგურის მშენებლობა
კონსტანტინე ფილია: სოფლის მეურნეობის გარდა, რეგიონში არის 18 მილიონი კუბური მეტრი ტორფის საბადო, რომელიც ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირში იქნა გამოკვლეული. არის ცარცი, არის გლაუკონიტი – მისგან მზადდება მინერალური სასუქები. ეს ყველაფერი ინდუსტრიული მასშტაბითაა.
გალში ციტრუსების, თხილისა და სხვა დანარჩენის გარდა ეთერზეთოვანი მცენარეც იყო, სოფელ სიდაში ატომური ელექტროსადგურის აშენება იგეგმებოდა, რომლის განვითარების გეგმა ჯერ კიდევ არსებობს.
გალის რაიონი პერსპექტიული ტერიტორიაა, დარწმუნებული ვარ, რომ ის განვითარდება.
ყველაფერი უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ 1993 წლის შემდეგ აფხაზეთში დაბადებული ბავშვები სრულუფლებიანი მოქალაქეები გახდნენ
კონსტანტინე ფილია: გალის რაიონში არის 19 სკოლა და შვიდი საბავშვო ბაღი. ოჩამჩირის რაიონში მხოლოდ ერთი საბავშვო ბაღია. ბავშვებს ჩვენი მეთოდებით ვზრდით, ჩვენი გადასახადის გადამხდელების ფულით, რუსეთის ფედერაციის ფულით, სუბსიდიებით. ჩვენ მათ ვზრდით და ვაგზავნით [საქართველოში]. სისულელე არაა?
ინალ ხაშიგი: ჩვენ უნდა ვიფიქროთ მათ ინტეგრაციაზე აფხაზურ სივრცეში.
კონსტანტინე ფილია: ბავშვები რაღაცაზე ოცნებობენ. მშობლები ოცნებობენ, რომ მათი შვილი გაიზარდოს რაღაცის პროფესიონალად და ღირსეულ ადამიანად. და როცა ამ ქვეყანაში განვითარების შანსი არ ეძლევათ, ბავშვს არა მარტო საქართველოში გზავნიან, არამედ ყველგან, სადაც შეეძლება საკუთარი შესაძლებლობების გამოვლინება.
ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ იმისთვის, რომ 1993 წლის შემდეგ აფხაზეთში დაბადებული ბავშვები დოკუმენტირებული იყვნენ და გახდნენ სრულუფლებიანი მოქალაქეები. მე არ ვლაპარაკობ მხოლოდ უფროსი თაობის სახელით.
250 ბიჭი გვყავს, ვინც ჯარში მსახურობდა. მათ ავტომატები დაურიგეს. ერთი სპეცრაზმში მსახურობდა – მას ჯერ კიდევ აქვს სამხედრო მოწმობა, მას ჯარში რამდენიმე ჯილდო მისცეს. ახლა მას სამხედრო მოწმობა აქვს, მაგრამ პასპორტი წაართვეს.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
