სამხრეთ ოსეთის ქართული სკოლები რუსულ ენაზე გადადიან
ფოტო: ნელი გარაბაევა
სამხრეთ ოსეთში მიღებულია გადაწყვეტილება, რომ ცნება „ქართული სკოლები“ გაქრეს და მათ ნაცვლად შეიქმნას რუსული სკოლები ქართული ენის გაძლიერებული სწავლებით.
ქართული სკოლების ძირითადი ნაწილი მდებარეობს ლენინგორის რაიონში, რომელიც 2008 წლის ომამდე თბილისის კონტროლქვეშ იყო. მისი ქართული ტოპონიმია ახალგორის რაიონი – ყველა კლასში ეტაპობრივად დაიწყება რუსულ და ოსურ ენებზე სწავლება და რუსულ პროგრამაზე გადასვლა. წელს ეს ცვლილება მხოლოდ დაწყებით კლასებს შეეხო, მთლიანობაში – დაახლოებით 25 მოსწავლეს.
[su_pullquote] “ასეთი გადაწყვეტილება მხოლოდ გაამყარებს ეთნიკურად ქართველი ბავშვების პერსპექტივებს“[/su_pullquote]
სამხრეთი ოსეთის განათლების მინისტრმა ნატალია გასიევამ ჟურნალისტებს უთხრა, რომ ასეთი გადაწყვეტილება მხოლოდ გაამყარებს ეთნიკურად ქართველი ბავშვების პერსპექტივებს, მათ შესაძლებლობა გაუჩნდებათ, რომ განათლება სამხრეთი ოსეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, ასევე სამხრეთი ოსეთისთვის გამოყოფილი კვოტების მიხედვით – რუსეთის უმაღლეს სასწავლებლებში მიიღონ.
თბილისში ამ გეგმას დისკრიმინაციული უწოდეს და გამოთქვეს შიში, რომ მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების შეზღუდვა სამხრეთ ოსეთში დარჩენილ ეთნიკურ ქართველებს მშობლიური ადგილებიდან გამგზავრებას აიძულებს.
საქართველოს შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის სახელმწიფო მინისტრმა ქეთევან ციხელაშვილმა გაიხსენა მსგავსი ცვლილება აფხაზეთის გალის რაიონში, სადაც ეთნიკური ქართველები ასევე კომპაქტურად არიან დასახლებულები, და ამ გადაწყვეტილებაზე ასეთი კომენტარი გააკეთა:
[su_pullquote] “ეს პროცესი [სამხრეთი ოსეთის] სრულ რუსიფიკაციაზეა გათვლილი“[/su_pullquote]
“საბოლოო ჯამში, ეს არც აფხაზეთის და არც სამხრეთი ოსეთის ინტერესებში არ შედის, რადგან საფრთხე იმ ადამიანებში კი არ არის, რომლებიც იქ ძალიან რთულ პირობებში ცხოვრობენ, არამედ – რუსიფიკაციის პროცესშია, რაც აფხაზურ და ოსურ იდენტობას ემუქრება“, – განაცხადა ციხელაშვილმა BBC-თან ინტერვიუში.
თუმცა, სამხრეთი ოსეთის ხელისუფლება და ადგილობრივი ექსპერტები ირწმუნებიან, რომ ქართველების დისკრიმინაცია არ მოხდება.
„ლენინგორის მოსახლეობამ საბოლოოდ უნდა იგრძნოს თავი სამხრეთი ოსეთის და არა საქართველოს ნაწილად. ჩვენ არავითარ შემთხვევაში არ ავკრძალავთ ქართულ ენას, ეს კატეგორიულად არასწორია. ჩვენ ერთ სახელმწიფოში ვცხოვრობთ, თანამოქალქეები და ძმები ვართ, ერთი ქვეყნის ერთიანი ხალხი. ჩვენ ერთი საზოგადოება ვართ, რომელიც უნდა გაერთიანდეს, განვითარდეს და ერთად წავიდეს წინ“, – განუცხადა ჟურნალისტებს რესპუბლიკის ხელმძღვანელმა ანატოლი ბიბილოვმა.
კ ოსტა ძუგაევმა, სამხრეთი ოსეთის ცნობილმა პოლიტოლოგმა, ცენტრ „ინტელექტუალური რესურსების“ დირექტორმა თავის Facebook-ის გვერდზე დწერა:
„ახლახან ჩემმა ვილნიუსელმა კოლეგამ არკადი ნეხამკინმა (და ზოგიერთმა სხვამაც) საყვედურნარევი კითხვით მომმართა – ლენინგორის რაიონში ქართული სკოლების აკრძალვით ჩვენი სახელმწიფო ხომ არ ემსგავსება ლიტვის ეთნოკრატიულ რეჟიმს, რომელიც რუსულ სკოლებს კრძალავს.
გატყობინებთ, კოლეგა: … ქართველ ბავშვებს მშობლიური ენის სწავლის უფლება და შესაძლებლობა უზრუნველყოფილი აქვთ“.
ძუგაევი წერს, რომ ამ რაიონში რუსულენოვან სკოლებში ისედაც 4–5-ჯერ უფრო მეტი ქართველი ბავშვი შეჰყავთ, ვიდრე ქართულ სკოლებში – „მშობლების გადაწყვეტილება გასაგებია: რუსული ენის ცოდნა უზარმაზარ ცხოვრებისეულ შესაძლებლობებს იძლევა“.
„წლევანდლამდე… შეუსაბამო სიტუაცია იყო: ქართულ სკოლებში საქართველოს პროგრამით სწავლობდნენ, შესაბამისად, კურსდამთავრებულები სამხრეთი ოსეთის რესპუბლიკას ტოვებდნენ – ანუ ჩვენ მეზობელი მტრული სახელმწიფოს განათლებას ვაფინანსებდით“.
ძუგაევის თქმით, სამხრეთი ოსეთი მხოლოდ მრავალენიანობის აქაური ტრადიციის შენარჩუნებას ცდილობს.
„ჩვენთან, როგორც წესი, ისედაც თავისთვად მიღებული იყო მშობლიური ოსურის, ლიტერატურული რუსულისა და კარგი სალაპარაკო ქართულის ცოდნა, უმრავლესობა კი სრულიად მისაღებად ფლობდა ინგლისურ ენასაც“.
