აფხაზეთში მრავალშვილიანი ოჯახების დახმარება სკანდალად იქცა

აფხაზეთში არსებობს ფონდი „აზახარა“, რომელიც აფხაზეთში დემოგრაფიული სიტუაციის გაუმჯობესებას ისახავს მიზნად. მიზნის მიღწევის საუკეთესო საშუალებად ფონდში მრავალშვილიანი ოჯახებისთვის ფინანსური დახმარების გაწევა მიაჩნიათ. 2017 წლიდან ფონდი სწორედ ამით არის დაკავებული – ნაწილობრივ კერძო შემოწირულობებით, ნაწილობრივ კი საბიუჯეტო სახსრებით.

ახლახან „აზახარამ“ გამოაქვეყნა თავისი წლიური ანგარიში, რომელშიც დასახელებულია ის კონკრეტული ოჯახები, რომლებმაც ფონდიდან დახმარება მიიღეს. და საზოგადოებაში სკანდალი ატყდა. აღმოჩნდა, რომ ფონდი დახმარებას ეთნიკური ნიშნით გასცემს – მხოლოდ აფხაზური გვარის მქონე ოჯახებზე.

აფხაზების ნაწილმა ეს დისკრიმინაციად მიიჩნიეს.

„ 2018 წლის პირველ ნახევარში საქველმოქმედო არაკომერციულმა ფონდმა „აზახარამ“ 100 ათასი რუბლი (დაახლოებით $1,600) გადაუხადა 180 აფხაზურ ოჯახს, რომლებსაც მესამე და მომდევნო ბავშვი შეეძინათ. მატერიალური დახმარების მიღების მთავარი კრიტერიუმი -ეროვნული კუთვნილებაა“, – წერდნენ აფხაზურ მედიაში.

დავის არსი

იმ საკითხმა, თუ ვის უნდა გაეწიოს დახმარება, სოციალურ ქსელებში ცხარე დავა გამოიწვია.

აფხაზური ოჯახების ბევრი წარმომადგენელი სწორად მიიჩნევს ფონდის იმ გადაწყვეტილებას, რომ დახმარება მხოლოდ აფხაზურ ოჯახებს გაეწიოს.

„ვერანაირ პრობლემას ვერ ვხედავ. ჩვენ ჩვენი აფხაზური ფონდი გვეხმარება, რუსებს, სომხებსა და სხვებს კი თავიანთი თემები დაეხმარონ“, – წერს აფხაზური წარმოშობის ქალი.

თუმცა, არატიტულოვანი ერის წარმომადგენლები ამას დიდ უსამართლობად მიიჩნევენ, რადგან ფონდი ასევე გადასახადების იმ გადამხდელთა ხარჯზეც არსებობს, რომელთა შორის ყველა ეთნოსის წარმომადგენლები არიან.

„ფონდი მხოლოდ კერძო პირების ფულის აკუმულირებას რომ ახდენდეს და თავად წყვეტდეს, ვის გაუწიოს დახმარება – ეს ნორმალური იქნებოდა. მაგრამ, როდესაც ფონდის წარმომადგენელი ამბობს „რასაკვირველია, სახელმწიფო საკმარისად გვიჭერს მხარს“, ხოლო ყველა მოქალაქე და იურიდიული პირი, მოსამსახურეთა და მესკუთრეთა ეროვნული კუთვნილებისგან დამოუკიდებლად, სახელმწიფო ბიუჯეტის გადამხდელია – ეს უკვე ეროვნული ნიშნით დისკრიმინაციაა“ , – წერს სოციალური ქსელის ერთ-ერთი მომხმარებელი.

ყველა ერთნაირი მოქალაქე არ არის?

ზინაიდა, რუსული წარმოშობის აფხაზეთის მოქალაქე (ვინაობის სრულად გამხელა არ ისურვა— JAMnews) ამბობს, რომ უნდა ახსოვდეთ, რომ აფხაზეთის ომის დროს, 1990-იან წლებში, სამშობლოს დასაცავად უკლებლივ ყველა მიდიოდა.

„მაშინ ეროვნული კუთვნილების შესახებ საკითხი არ იდგა. ეს პრობლემა რატომღაც ბოლო ხანს წარმოიშვა, – ამბობს ზინაიდა, – მე ვეთანხმები იმ აზრს, რომ არსებობს ტიტულოვანი ერი და სახელმწიფო უმეტეს შემთხვევაში მისი წარმომადგენლებისგან უნდა შედგებოდეს. ეს ნორმალური, და მთელ მსოფლიოში ჩამოყალიბებული პრაქტიკაა. მაგრამ აქ კონკრეტული დისკრიმინაცია ხდება, ისევე როგორც აფხაზეთის იმ მოქალაქეებისთვის პასპორტების გაცემის აკრძალვის შემთხვევაში, ვინც ეროვნებით აფხაზი არ არის“.

•  რატომ იღებენ აფხაზეთში აფხაზები ავტომატურად პასპორტებს, დანარჩენებმა კი მასზე თავიანთი უფლება უნდა დაამტკიცონ, და საით მივყავართ ამას

ზინიდა ჰყვება, რომ მის ნაცნობს – მრავალშვილიან დედას, წარმოშობით აფხაზს, მატერიალურ დახმარებაზე იმის გამო უთხრეს უარი, რომ მას ქმარი რუსი ჰყავს. „ანუ, რა გამოდის – რომ ეს ქალი არასწორად გათხოვდა? წარმოიდგინეთ როგორ გრძნობს დღეს თავს ეს ოჯახი, განსაკუთრებით ქმარი – აფხაზეთის ძირძველი მოსახლე, აფხაზეთის მოქალაქე, – ამბობს ზინაიდა.

კულუარული კრიტიკა

ფონდის თანადამაარსებელმა ლუიზა თარბამ ერთ-ერთ ინტერვიუში განაცხადა:

„აფხაზეთი არასდროს დაივიწყებს იმ დახმარებას, რაც ეროვნული უმცირესობების წარმომადგენლებმა აფხაზი ხალხს 1992-1993 წლების ომში გაუწიეს. მაგრამ დღესდღეობით მათ დემოგრაფიული პრობლემა არ გააჩნიათ, რასაც აფხაზ ხალხზე ვერ ვიტყვით“.

„ფონდის მთავარი ამოცანაა – შობადობის რამენაირად გაზრდა. და თუნდაც მცირედი პროცენტითაც რომ მოხერხდეს დემოგრაფიულ სიტუაციაზე გავლენის მოხდენა, ამას დიდ წარმატებად მივიჩნევთ“.

აფხაზური წარმოშობის ზოგიერთი პოლიტიკოსი კულუარებში უკმაყოფილებას გამოხატავდა ფონდის იმ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით, რომ დახმარება მხოლოდ ტიტულოვანი ერის წარმომადგენელ მრავალშვილიან ოჯახებს უნდა გაეწიოს. მაგალითად, ერთ-ერთი მათგანი ამბობდა, რომ საბჭოთა დროს აფხაზები ქართველების მხრიდან შევიწროებას უჩიოდნენ – საბოლოოდ კი თავადაც იგივე გზას ადგანან, ეს კარგს არაფერს მოიტანს. მაგრამ ამის საჯაროდ თქმა არ ისურვა, ისევე როგორც -JAMnews-სთვის საკუთარი ვინაობის დასახელება.

სხვებზე მომავალში ვიფიქრებთ

2017 წელს ფონდ „აზახარას“ მთლიანობაში 407-მა ოჯახმა მიმართა. მათ შორის 363-მა ოჯახმა დახმარება მიიღო – მთლიანობაში სულ გადახდილი იქნა 36 მილიონი რუბლი (დაახლოებით $600).

„შედეგები გვიჩვენებს, რომ მიმართულება სწორად გვაქვს არჩეული და ამ მიმართულებით უნდა ვიმუშაოთ,როდესაც ფონდის შევსების არასახელმწიფოებრივ წყაროებს მოვნახავთ“ — უთხრა ახლახან ჟურნალისტებს ფონდის ერთ-ერთმა დამაარსებელმა, პარლამენტის დეპუტატმა, ლეონიდ ჩამაგუამ.

ის სიტუაციიდან გამოსავალს იმაში ხედავს, რომ აფხაზეთში შეიქმნას ფონდები, რომლებიც მრავალშვილიან ოჯახებს ეროვნული კუთვნილებისგან დამოუკიდებლად დაეხმარება. დეპუტატს კონკრეტული გეგმა არ შემოუთავაზებია.